SOS του Νότου μετά τις τραγωδίες με μετανάστες

«Η Μεσόγειος του ωκεανογράφου, του γεωλόγου, ακόμη και του γεωγράφου, είναι σαφής, έχει οριοθετηθεί. Τι γίνεται με τη Μεσόγειο της Ιστορίας; Αλίμονο στον ιστορικό που θα θεωρήσει ότι αρκεί να κόψει τη γενική ιστορία σε κομμάτια σύμφωνα με τις κοκκιδωτές γραμμές των γεωγραφικών συνόρων για να δει αμέσως τη Μεσόγειο». Δεν θα μπορούσε να υπάρξει πιο επίκαιρη παρατήρηση από αυτήν του Φερνάν Μπροντέλ για να εξηγήσει τις δυσκολίες μιας περιόδου που ακόμη και οι συνοριακές γραμμές καταργήθηκαν από την ανάγκη για επιβίωση εκατομμυρίων μεταναστών από την Αφρική, τη Μέση Ανατολή, την Ασία, την Ουκρανία. Για κάποιους από αυτούς η Μεσόγειος από θάλασσα της ελπίδας μετατρέπεται σε υγρό νεκροταφείο. Το 2014 περισσότεροι από 3.000 άνθρωποι θαλασσοπνίγηκαν. Η μεταφορά σε επικίνδυνα πλοιάρια ή σε φουσκωτά κάτω από άθλιες συνθήκες κοστίζει περίπου 3.000 ευρώ το άτομο, με τζετ σκι η ταρίφα πέφτει στα 1.000 ευρώ. Οταν τα πλοιάρια αναχαιτίζονται, οι δουλέμποροι λούζουν με βενζίνη τους μετανάστες και τους εγκαταλείπουν αβοήθητους για να αναγκάσουν τις Αρχές, κυρίως τις ιταλικές, να τους περισυλλέξουν.

Συνεχίζονται τα φονικά ναυάγια

Με αφορμή τη συμπλήρωση ενός έτους από το ναυάγιο στη Λαμπεντούζα στις 3 Οκτωβρίου 2013, όπου έχασαν τη ζωή τους 366 μετανάστες, η Ομάδα της Προοδευτικής Συμμαχίας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διοργάνωσε στις Βρυξέλλες ημερίδα με θέμα «Η ανάγκη για ένα καλύτερο ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο».

«Πίσω από τα νούμερα βρίσκονται ανθρώπινες ζωές που κόπηκαν στη μέση. Η Μεσόγειος έχει γίνει ένα ματωμένο νεκροταφείο. Λέμε ότι έχουμε τη βούληση να αλλάξουμε τα πράγματα, αλλά τίποτε δεν αλλάζει. Πρέπει να γίνουμε η σταγόνα που θα κάνει τον βράχο να υποχωρήσει», δήλωσε ο πρόεδρος της Ομάδας Τζιάνι Πιτέλα. Το 2013 περισσότεροι από 50 εκατομμύρια άνθρωποι εκτοπίστηκαν από τις πατρίδες τους. Από αυτούς 1,2 εκατομμύρια ζήτησαν άσυλο στην ΕΕ, όπου πέντε χώρες υποδέχονται το 75% των μεταναστών και ενισχύθηκαν με 60 εκατ. ευρώ κατεπείγουσας βοήθειας. «Περίπου 90.000 άνθρωποι σώθηκαν από τις ιταλικές Αρχές στο πλαίσιο της επιχείρησης «Mare Nostrum» –μια ολόκληρη πόλη!» επισήμανε ο Ρόμπερτ Βίσερ, διευθυντής του Ευρωπαϊκού Γραφείου Υποστήριξης Ασύλου (EASO).

Η κλείδα κατανομής των φυγάδων

Στην Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου συζητούνται προτάσεις για τη δημιουργία κλείδας κατανομής μεταναστών στα κράτη της ΕΕ, για την εφαρμογή ενός πραγματικού ευρωπαϊκού συστήματος παροχής ασύλου, μιας task force που θα υποστηρίζει τα τρίτα κράτη στον έλεγχο των αιτήσεων για άσυλο, την ανάπτυξη νόμιμων οδών μετανάστευσης ώστε να διασπαστούν τα παράνομα δίκτυα. Θα υλοποιηθούν άραγε αυτές οι προτάσεις; «Η Ευρώπη προσπαθεί να βρει λύσεις για τους παράτυπους μετανάστες» επισημαίνει ο ευρωβουλευτής του Ποταμιού Μίλτος Κύρκος που συμμετέχει στην αρμόδια Επιτροπή. «Αυτό που είπε ο διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού για τη Μετανάστευση Φρανκ Λάτσκο, αλλά λίγα κόμματα το αποδέχονται, είναι ότι η Ευρώπη χρειάζεται τους μετανάστες για να καλύψουν θέσεις εργασίας οι οποίες δεν καλύπτονται και να αναζωογονήσουν τα ασφαλιστικά ταμεία. Η Ευρώπη όμως δεν μπορεί να υποδέχεται άναρχα μετανάστες, πρέπει να βάλει όρους και κανόνες, πρέπει να υπάρχει δίκαιη κατανομή τους ανάμεσα στα κράτη. Η παρανομία κάνει το πρόβλημα πολύ χειρότερο» παρατηρεί.

Η πίεση είναι τεράστια και επιδεινώνεται από την κατάσταση στη Συρία, στο Ιράκ και στη Λιβύη. Ο Καμίλ Σακά είναι δήμαρχος του Αδραμυτίου (Edremit) στη βορειοδυτική ακτογραμμή της Τουρκίας, μιας πόλης που θρυλείται ότι χτίστηκε από έναν γιο του βασιλιά της Λυδίας Κροίσου. Σήμερα έχει περίπου 50.000 μόνιμους κατοίκους και αναστενάζει από το βάρος των μεταναστών. «Αυτή την περίοδο έχουμε 1,5-2 εκατομμύρια Σύρους στην Τουρκία. Υπάρχουν πόλεις όπου οι μετανάστες είναι περισσότεροι από τους ντόπιους. Για να τους βοηθήσουμε να επιβιώσουν, χρησιμοποιούμε τα κονδύλια που προορίζαμε για την αναβάθμιση των πόλεών μας» ομολόγησε. Κέντρα υποδοχής δεν υπάρχουν, οι ξεριζωμένοι ζουν όπου μπορούν, σε πάρκα, σε πλατείες, στους γύρω λόφους, «και έρχεται χειμώνας», όπως είπε ο δήμαρχος.

Η εξομολόγηση του δημάρχου

Ο δήμαρχος της πόλης Πάολα της Μάλτας Ρόντερικ Σπιτέλι μίλησε για τη ζωή των μεταναστών στο νησί. Η πόλη του βρίσκεται σε πολύ μικρή απόσταση από τη Μάρσα, όπου υπάρχει κέντρο κράτησης για τους μετανάστες, ένα από τα πολλά που έφτιαξε η κυβέρνηση προτού εξεγερθούν οι μετανάστες που ένιωθαν φυλακισμένοι και γίνει εχθρική η κοινή γνώμη. «Τώρα έχουμε μια πιο ανοιχτή πολιτική, αλλά εφέτος ήρθαν περισσότεροι από 2.000 άνθρωποι και προστέθηκαν στους 8.000 που ζουν στο νησί. Η Μάλτα δεν έχει χώρο να τους φιλοξενήσει ούτε χρήματα, η βοήθεια της ΕΕ είναι απαραίτητη» επισήμανε. Πέρυσι ο κ. Σπιτέλι πήρε μέρος σε μια επιχείρηση επανένωσης ενός πατέρα που βρέθηκε στη Μάλτα με τη μία κόρη του που σώθηκε από ιταλικό λιμενικό –η σύζυγος και η άλλη κόρη πνίγηκαν. «Ηταν γιατρός από τη Λιβύη, ένας επαγγελματίας, οικογενειάρχης, σαν εσάς και σαν εμένα. Οι περισσότεροι Μαλτέζοι θέλουν να στείλουμε τους μετανάστες πίσω στις πατρίδες τους, και προτού γνωρίσω τον Μαχμούτ ήμουν κι εγώ ένας από αυτούς» ομολόγησε αφοπλιστικά ο 27χρονος δήμαρχος.

Στην ημερίδα έκανε αιφνιδιαστική παρέμβαση και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς. «Μετά την πρόσφατη επίσκεψή μου στη Λαμπεντούζα ομολογώ δύο πράγματα. Αυτά που συμβαίνουν στη Μεσόγειο είναι αβάστακτα. Η ΕΕ δεν μπορεί να επιτρέπει τέτοιες τραγωδίες, πρέπει να αλλάξουμε όλη την πολιτική της μετανάστευσης και του ασύλου» παρατήρησε.

Στη Λαμπεντούζα ο κ. Σουλτς δέχθηκε έντονες αποδοκιμασίες από τους κατοίκους επειδή αποφασίστηκε να λειτουργήσει ξανά το κέντρο προσωρινής παραμονής μεταναστών το οποίο είχε κλείσει λόγω κρουσμάτων κακομεταχείρισης. Και λίγο προτού ανεβεί στο βήμα άκουσε τον ναύαρχο Φιλίπο Μαρία Φόφι, συντονιστή της επιχείρησης «Mare Nostrum» που ξεκίνησε μετά το ναυάγιο στη Λαμπεντούζα, να λέει: «Στη Λιβύη χάνουμε τον έλεγχο. Μετατρέπεται δυστυχώς σε δεύτερη Σομαλία».