«Πολύ συχνά σήμερα τα εκπαιδευτικά συστήματα στέλνουν στους νέους μας το μήνυμα ότι η προσωπική επιτυχία στις σπουδές είναι σημαντικότερη από το καλό των άλλων και το καλό της κοινωνίας» λέει ο Richard Weissbourd από την παιδαγωγική σχολή του Harvard των ΗΠΑ και μεταξύ των εκφραστών της κίνησης «Γυρίζοντας την παλίρροια» (Turning the Tide).
Πρόκειται για μία κίνηση που ξεκίνησε ως ένας προβληματισμός μεταξύ πανεπιστημιακών, για να εξελιχθεί σε ένα γιγαντιαίο εκπαιδευτικό κίνημα με την συμμετοχή 100 αμερικανικών πανεπιστημίων.
Η «σπίθα» άναψε μετά την δημοσιοποίηση έρευνας σε χιλιάδες αμερικανούς φοιτητές με το ερώτημα «τι μετράει περισσότερο στη ζωή σας, οι ατομικές επιτυχίες, η ευτυχία ή η φροντίδα για τους άλλους;». Σ αυτόμόνο το 22% τάχτηκε με την αλληλεγγύη.
Επόμενο βήμα για μια ώριμη κοινωνία; Αλλαγή στόχων στην εκπαίδευση. Οι κοινωνίες μας φαίνεται ότι κάπου κάνουν λάθος. Και στις ΗΠΑ, οι εκπρόσωποι 100 πανεπιστημίων που συμμετέχουν στην κίνηση αυτή ψάχνουν να το βρουν.
Ήδη όπως ανακοίνωσαν οι εκπρόσωποι του Yale, εφέτος στις αιτήσεις των νέων για εισαγωγή στα προγράμματα του θα υπάρχει μια κρίσιμη ερώτηση: «Ποια ήταν η συνεισφορά σου στην οικογένεια σου, αλλά και την κοινότητα που μένεις τους τελευταίους μήνες;»
Πώς οι μαθητές θα μάθουν να αγαπούν τις κοινότητες τους, να είναι υπεύθυνοι, καλλιεργημένοι πολίτες και αφοσιωμένοι στην δικαιοσύνη. Χρειάζεται να αρχίσουμε να μορφώνουμε «πολίτες» αντί των αδιάφορων «κυνηγών» ακαδημαϊκών επιδόσεων με μοναδικό στόχο το προσωπικό όφελος.
Χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι τα εκπαιδευτικά συστήματα θα χάσουν την προσήλωση τους στην αριστεία και την αξιολόγηση που βοηθάει τις κοινωνίες να προχωρήσουν στην «επόμενη ημέρα».
Στην Ελλάδα τη συζήτηση αυτή την φέρνει η επιτροπή διαλόγου υπό τον καθηγητή κ. Αντ. Λιάκο, η οποία εισηγείται ουσιαστικές αλλαγές, αλλά το ερώτημα παραμένει εάν η κυβέρνηση έχει ποτέ σκοπό έστω και να τις μελετήσει. Κι αυτό γιατί ο σχετικός διάλογος γίνεται μεταξύ πανεπιστημιακών καθηγητών υπό την σκεπή του υπουργείου Παιδείας, η ηγεσία του οποίου φέρνει στην Βουλή την μια μετά την άλλη διατάξεις για την παιδεία, εκτός διαλόγου.
Το ασφυκτικό σχολικό πρόγραμμα που βασανίζει μαθητές και εκπαιδευτικούς στην Ελλάδα καλλιεργώντας μόνο τον ανταγωνισμό και απωθεί τους αδύναμους και εκείνους που έχουν την πραγματική ανάγκη του, αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των σχολείων σήμερα.
«Η εισαγωγή-επιλογή από την δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην τριτοβάθμια, δεν απασχολεί μόνο την ελληνική κοινωνία (στην οποία λειτουργεί απολύτως καταστροφικά σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης πριν και μετά το πανεπιστήμιο), αλλά είναι επίσης θέμα δημόσιας συζήτησης στις ΗΠΑ. Όχι τυχαία. Δεν πρόκειται για λεπτομέρεια του εκπαιδευτικού συστήματος» λέει σχετικά ο κ. Αντ. Λιάκος στο «Βήμα».
Πρόκειται για τη σύγχρονη «τελετουργία μετάβασης» στην ενήλικη ζωή. Ποιο μήνυμα δίνει μια κοινωνία στα μέλη της μέσω αυτών των εξετάσεων; Πώς διαμορφώνει συνειδήσεις και εν τέλει πολίτες;
«Στις ΗΠΑ, με πρωτοβουλία εκατό από τα καλύτερα πανεπιστήμια έχει ανοίξει αυτή η συζήτηση. Παρά τις διαφορές του ελληνικού με το αμερικανικό σύστημα,η συζήτηση αυτή μας ενδιαφέρει. Στην Ελλάδα δυστυχώς έχει ως τώρα κυριαρχήσει μια εξαιρετικά μονόπλευρη αντίληψη για τις εξετάσεις, την οποία διανθίζουμε συνήθως με επιδερμικά αξιολογικά αξιώματα» λέει σχετικά ο κ. Λιάκος.
Στα πλαίσια των συζητήσεων της επιτροπής διαλόγου του υπουργείου Παιδείας, θα έρθει στη χώρα μας για να μιλήσει από το πανεπιστήμιο του Harvard, που ηγείται σε αυτή τη συζήτηση, την καθηγήτρια Alison Cashin.
«Μπορούμε να ελπίσουμε σε μια εκπαίδευση που ετοιμάζει αλληλέγγυους πολίτες; Βρίσκεται η αλληλεγγύη και η φροντίδα για τους άλλους στο περιεχόμενο του δημοκρατικού και αειφόρου σχολείου που θέλουμε; Μπορούμε να συνηθίσουμε τα παιδιά από τώρα, μέσα από τις καθημερινές τους πρακτικές τους στην τάξη στην εθελοντική προσφορά, στη βοήθεια, στο να νοιάζονται τους άλλους;» καταλήγει ο κ. Λιάκος.
