Τα νετρίνα που ταξίδεψαν από την Ελβετία στην Ιταλία σε δύο πρόσφατους γύρους πειραμάτων δεν μπορεί να κινήθηκαν ταχύτερα από το φως, υποστηρίζουν ιταλοί ερευνητές, οι οποίοι μέτρησαν όχι τη διάρκεια του ταξιδιού, αλλά την ενέργεια των φευγαλέων σωματιδίων.

Η σχετική μελέτη είχε δημοσιευθεί λίγες ημέρες μετά την πρώτη ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του CERN για τα «υπερφωτεινά νετρίνα», επανήλθε όμως στο προσκήνιο από ορισμένους ειδικούς μετά την επανάληψη του πειράματος, η οποία έδειξε και πάλι ότι τα νετρίνα ξεπέρασαν την ταχύτητα των φωτονίων.

Και στις δύο περιπτώσεις, οι ερευνητές του πειράματος OPERA στο εργαστήριο του Γκραν Σάσο, νότια της Ρώμης, διαπίστωσαν ότι οι δέσμες νετρίνων που εξέπεμψε το CERN έφτασαν στο εργαστήριό τους 60 νανοδευτερόλεπτα νωρίτερα από ό,τι θα είχε φτάσει το φως.

Αυτό δεν μπορεί να ισχύει, υποστηρίζουν οι ερευνητές του ICARUS, ενός άλλου πειράματος στο Γκραν Σάσο.

Διάψευση μέσω μετρήσεων της ενέργειας

Το συμπέρασμά τους δεν βασίζεται σε μετρήσεις του χρόνου που διήρκεσε το ταξίδι, αλλά σε μετρήσεις της ενέργειας. Συγκεκριμένα, οι ερευνητές του ICARUS επισημαίνουν ότι, αν είχαν ξεπεράσει έστω και ελάχιστα την ταχύτητα του φωτός, τα νετρίνα θα έπρεπε να είχαν χάσει το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειάς τους.

Όμως οι δέσμες νετρίνων που έφτασαν στους ανιχνευτές του Γκραν Σάσο παρουσίασαν ένα ενεργειακό φάσμα πλήρως συμβατό με το αναμενόμενο για σωματίδια που κινούνται με την ταχύτητα του φωτός -και όχι ταχύτερα.

Τα ευρήματα αυτά «διαψεύδουν […] την αρχική ερμηνεία των αποτελεσμάτων του OPERA» γράφουν οι ερευνητές του ICARUS σε μελέτη που δημοσιεύεται στην υπηρεσία προδημοσίευσης ΑrXiv. Στον ίδιο δικτυακό τόπο έχουν αναρτηθεί τα αποτελέσματα του OPERA.

Σύμφωνα με τουλάχιστον έναν ακόμα ερευνητή, τα τελευταία αποτελέσματα του ICARUS είναι αρκετά για να διαψεύσουν τις αρχικές παρατηρήσεις: Σχολιάζοντας τη μελέτη στο δικτυακό τόπο Scientific Blogging, o Τομάσο Ντορίγκο, φυσικός του CERN και του αμερικανικού εργαστηρίου Fermilab, γράφει ότι η δημοσίευση του ICARUS είναι «πολύ απλή και οριστική».

Μηδενική διαφορά

Η δημοσίευση, εκτιμά, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι «η διαφορά ανάμεσα στην ταχύτητα των νετρίνων και την ταχύτητα του φωτός δεν μπορεί να είναι τόσο μεγάλη όσο κατέγραψε το πείραμα OPERA. Είναι σίγουρα μικρότερη κατά τρεις τάξεις μεγέθους, συγκρίσιμη με μηδέν».
Τα αρχικά αποτελέσματα του OPERA, τα οποία δυνητικά ανατρέπουν τη θεωρία της Γενικής Σχετικότητας του Αϊνστάιν, είχαν γίνει δεκτά με δυσπιστία τον περασμένο Σεπτέμβριο. Οι ίδιοι οι επικεφαλής του πειράματος είχαν τονίσει ότι δεν επρόκειτο για ανακάλυψη, αλλά για την απλή παρουσίαση πειραματικών μετρήσεων.

Τα ίδια αποτελέσματα έδωσε εξάλλου η επανάληψη του αρχικού πειράματος την περασμένη εβδομάδα, κατά την οποία χρησιμοποιήθηκαν πιο κοντές δέσμες νετρίνων, με μεγαλύτερα κενά ανάμεσά τους. Και σε αυτή την περίπτωση, οι ίδιοι αλλά και ανεξάρτητοι ειδικοί επισήμαναν ότι τα αποτελέσματα δεν μπορεί να θεωρηθούν οριστικά.

Αυτό μπορεί να γίνει μόνο μετά την ολοκλήρωση αντίστοιχων πειραμάτων σε δύο άλλα, ανεξάρτητα εργαστήρια: το Fermilab στις ΗΠΑ και το KEK στην Ιαπωνία.