Το καμουφλάζ του Τζουράσικ Παρκ

Πριν από λίγες ημέρες ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ στη Βρετανία με άρθρο τους στην επιθεώρηση «Current Biology» αποκάλυψαν ότι οι ψιττακόσαυροι είχαν αναπτύξει ένα απλό αλλά πολύ έξυπνο αμυντικό σύστημα. Προσάρμοσαν τη φωτεινότητα του δέρματός τους με τέτοιον τρόπο ώστε να μη γίνονται ορατοί από τους αντιπάλους τους μέσα στα δάση. Το δέρμα τους ήταν πιο φωτεινό στην κάτω πλευρά αλλά πιο σκούρο στην πάνω πλευρά και έτσι, σύμφωνα με τους ερευνητές, όποιος κοιτούσε έναν ψιττακόσαυρο μέσα στο δάσος έβλεπε μπροστά του ένα επίπεδο αντικείμενο και όχι κάποιο ζώο και έτσι πιθανότατα δεν ασχολούνταν μαζί του. Η παλαιοντολογική έρευνα έχει αναδείξει και άλλα σχετικά ευρήματα. Ας δούμε τα πιο ενδιαφέροντα από αυτά.

Οι επιστήμονες θεωρούσαν ως σήμερα ότι τα αβγά των δεινοσαύρων ήταν φυσικά πολύ μεγάλα σε μέγεθος αλλά το χρώμα τους ήταν λευκό. Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Βόννης όμως, μελετώντας τα αβγά ενός δεινοσαύρου, διαπίστωσαν ότι το χρώμα τους ήταν γαλαζοπράσινο. Οι ερευνητές μελέτησαν τα αβγά του οβιράπτορα Heyuannia huangi, ενός δεινοσαύρου που ζούσε πριν από 66 εκατ. έτη στην Κίνα και το σώμα του ήταν καλυμμένο με φτερά και πούπουλα. Διαπίστωσαν ότι τα αβγά του διαθέτουν τις ίδιες χρωστικές ουσίες με εκείνες που διαθέτουν τα χρωματιστά αβγά που παράγουν ορισμένα σημερινά πτηνά. Οι ειδικοί εικάζουν ότι τα χρώματα στα αβγά των δεινοσαύρων αποτελούσαν ένα είδος καμουφλάζ ώστε να μη γίνονται αντιληπτά όταν εκείνοι θα απουσίαζαν για κάποιο χρονικό διάστημα από τις φωλιές τους.

Μια δεύτερη πιθανή «λειτουργία» των χρωματιστών αβγών είχε να κάνει με μια συνήθεια που φαίνεται ότι είχαν οι δεινόσαυροι και έχει διαπιστωθεί ότι έχουν και ορισμένα είδη σημερινών πτηνών. Πρόκειται για το φαινόμενο που αφορά το να πηγαίνει κάποιο είδος να αφήνει τα αβγά του στη φωλιά κάποιου άλλου είδους για να τα φροντίσει εκείνο. Οπως είναι ευνόητο, οι κάτοχοι χρωματιστών αβγών μπορούσαν εύκολα να διακρίνουν ποια είναι τα δικά τους και να απομακρύνουν τα ξένα. Η ανακάλυψη που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Peer J» μπορεί να προσφέρει νέα δεδομένα για το πώς δημιουργούσαν τις φωλιές τους οι δεινόσαυροι.

Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ανακάλυψη έγινε για τον αρχαιοπτέρυγα, ένα ον που θεωρείται ο ενδιάμεσος κρίκος ανάμεσα στους δεινοσαύρους και στα πτηνά. Ειδικοί της Πολιτειακής Συλλογής Παλαιοντολογίας και Γεωλογίας της Βαυαρίας μελέτησαν καλοδιατηρημένα απολιθώματα από 11 αρχαιοπτέρυγες τα οποία εντοπίστηκαν πριν από τρία έτη. Διαπίστωσαν ότι, σε αντίθεση με τα σημερινά πτηνά, ο αρχαιοπτέρυγας ήταν ολόκληρος καλυμμένος με φτερά. Είχε, δηλαδή, φτερά ακόμη και στα πόδια του. Οπως είπαν οι ερευνητές, ο αρχαιοπτέρυγας φορούσε… παντελόνι. Προηγούμενες μελέτες είχαν υποδείξει την πιθανή παρουσία φτερών σε όλο το σώμα του αρχαιοπτέρυγα αλλά αυτή είναι η πρώτη που παρουσιάζει αποδείξεις.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η ολική κάλυψη του αρχαιοπτέρυγα με φτερά δεν είχε να κάνει με πτητικούς λόγους αλλά για διάφορες άλλες χρήσεις όπως για μόνωση, επώαση των αβγών, ωραιότερη εμφάνιση για προσέλκυση του αντίθετου φύλου ή για να μπορεί να προσγειώνεται πιο αποτελεσματικά ή να πραγματοποιεί μανούβρες όταν κινούνταν με τα πόδια πάνω στο έδαφος. Υπάρχουν και ειδικοί που αναφέρουν ότι η ολική κάλυψη αναπτύχθηκε για λόγους καμουφλάζ. Η μελέτη δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Nature».

Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ανακάλυψη έκανε διεθνής ομάδα επιστημόνων στην Κίνα. Οι ερευνητές εντόπισαν τα απολιθώματα ενός εντόμου ηλικίας 126 εκατ. ετών που, όπως φαίνεται, είχε την ικανότητα να καμουφλάρεται για να αποφεύγει τους εχθρούς του. Το έντομο έπαιρνε την όψη ενός φυτού για να τους μπερδεύει. Το έντομο ονομάστηκε Cretophasmomima melanogramma και εντοπίστηκε σε πετρώματα στην περιοχή Λιαονίνγκ στη Νοτιοανατολική Κίνα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το έντομο έμοιαζε πολύ με το φύλλο ενός φυτού που υπήρχε την ίδια περίοδο στην ίδια περιοχή. Oταν το έντομο βρισκόταν σε θέση ανάπαυσης γινόταν ολόιδιο με τα φύλλα του φυτού που ονομάζεται Membranifolia admirabilis.

Το C melanogramma είναι μακρινός συγγενής μιας μεγάλης σημερινής τάξης εντόμων που ονομάζονται φασματώδη ή φάσματα (Phasmatodea). Υπάρχουν περισσότερα από 3.200 είδη εντόμων αυτής της τάξης, το όνομα της οποίας προέρχεται από την ελληνική λέξη «φάντασμα», ακριβώς επειδή αυτά τα έντομα έχουν την ικανότητα να καμουφλάρονται και κυριολεκτικά να… εξαφανίζονται όταν το επιθυμούν. To C.melanogramma είναι το αρχαιότερο έντομο της συγκεκριμένης τάξης που χρησιμοποιούσε τεχνικές καμουφλάζ. Η ανακάλυψη δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «PLoS ONE».