Γιώργος Ζήκας

«Το τραγούδι έπεται της ζωής μου»

Από το 1985 ως σήμερα έχει γράψει περίπου 100 τραγούδια. Στίχους, μουσική. Δεν χτύπησε ποτέ καμιά πόρτα για να βρει ερμηνευτές. Για τον Γιώργο Ζήκα τα πράγματα έγιναν αντίστροφα. Ο Διονύσης Σαββόπουλος ήταν ο άνθρωπος που τον «έσπρωξε» στη δισκογραφία. Μετά, όλα ήρθαν φυσικά, εύκολα. Τον έψαξαν, του ζήτησαν τραγούδια. Τώρα αποφάσισε να «πάρει τα πράγματα» στα χέρια του, για πρώτη φορά. Συνήθως έδινε τα τραγούδια του και εξαφανιζόταν. Τώρα, αφενός δεν περίμενε πρόταση, την έκανε ο ίδιος, και αφετέρου θα είναι εδώ, δίπλα στα τραγούδια του, και μετά το στούντιο. Θα τα υποστηρίξει. Οπως οφείλει να κάνει ένας δημιουργός που αγαπάει το έργο του.

Για τα καινούργια του τραγούδια, που τα έγραψε πριν από δέκα χρόνια και περίμενε πότε θα είχε την καλή διάθεση να μπει στο στούντιο για χάρη τους, βρήκε ένα κορίτσι που να μπορεί να ανταποκριθεί στο αίσθημα που αποπνέουν. Μια καινούργια τραγουδίστρια με σταθερό το βήμα της στο τραγούδι. «Η Σοφία Παπάζογλου έχει μια αθωότητα. Εχει «καθαρή» φωνή, πολύ καλή» λέει ο συνθέτης. Τα τραγούδια αυτά, με τον γενικό τίτλο «Πάμε νότια», έχουν σημείο αναφοράς τη θάλασσα και χώρο το Αιγαίο. Θα μπορούσαν να είναι τα τραγούδια ενός διηγήματος. Αφηγούνται τη ζωή μιας νέας γυναίκας στη δίνη μιας αγχωτικής καθημερινότητας και τη διάθεσή της να συναντήσει ξανά τον έρωτα που έχασε.

Ο Γιώργος Ζήκας ­ ένας Θεσσαλονικιός που ζει έξι μήνες τον χρόνο στη Θεσσαλονίκη και άλλους έξι, τους θερινούς, στην Πάρο ­ δεν εμπνεύστηκε ποτέ τραγούδια έχοντας στο μυαλό του το πρότυπο ενός τραγουδιστή. Δεν τον περιόρισε ποτέ η ιδέα ενός δίσκου. Γι΄ αυτό τα τραγούδια του πολλές φορές τροποποιήθηκαν στο στούντιο, την ώρα της ηχογράφησης. Αυτή τη φορά στο «Πάμε νότια» δεν συνέβη ό,τι συνήθως. Η παραγωγή, όπως και η τελική κουβέντα, ήταν δική του. Κράτησε και για τον εαυτό του τρία τραγούδια. «Δεν τα ερμηνεύω ως τραγουδιστής αλλά ως ρόλος μέσα σ΄ ένα έργο» εξηγεί.

Αλλος ένας συνθέτης που τραγουδάει; Ο κόσμος, οι φίλοι του τον οδήγησαν σ΄ αυτή την απόφαση. Οταν κάνει ζωντανές εμφανίσεις, λίγες αλλά ιδιαίτερες, το κοινό ξαφνιάζεται με τα τραγούδια που ο ίδιος ερμηνεύει. Δεν ήξεραν πως όλα αυτά είναι δικά του. Η φωνή του βγάζει μιαν άλλη συγκίνηση. Είναι ερμηνείες πολύ διαφορετικές από αυτές που βασίζονται στην τεχνική του τραγουδιστή. Διαφορετικές από τον δίσκο. «Δεν ωραιοποιώ τα πράγματα, δεν τα εξωραΐζω. Βγάζω απλώς το κανονικό τους αίσθημα».

Τραγούδια λαϊκά και νησιώτικα. Ενας χορευτικός, κεφάτος δίσκος. «Τα λαϊκά τραγούδια είναι καθαρά λαϊκά, και τα νησιώτικα είναι γραμμένα από έναν άνθρωπο της πόλης που έχει ουσιαστική προσέγγιση με το είδος. Πάνω στην παλιά φόρμα των νησιώτικων έχω γράψει». Αλλωστε στο νησί, στην Πάρο, μαζεύει εικόνες και τις επεξεργάζεται στη Θεσσαλονίκη τον χειμώνα. Τα τραγούδια του δεν είναι βιωματικά με την ευρεία έννοια. Το βίωμα του περιβάλλοντός του είναι εμφανές στη δουλειά του και όχι το προσωπικό του. Το ότι όλα του τα τραγούδια μιλάνε στο πρώτο ενικό πρόσωπο έχει να κάνει με την «εσωτερική σκηνοθεσία» του τραγουδιού, όπως εξηγεί. Για την άλλη σκηνοθεσία, την επί σκηνής, δεν έχει καθόλου καλή γνώμη. Θεωρεί ότι το τραγούδι που δημιουργήθηκε από καρδιάς δεν χρειάζεται τίποτε άλλο για να επιβιώσει. Σκηνοθεσίες και άλλα «κόλπα» εφευρίσκουν οι άνθρωποι όταν δεν υπάρχει ουσία, «ουσία ψυχής».

Εκείνο που αμέσως καταλαβαίνει κανείς από τον Γιώργο Ζήκα είναι ότι πρόκειται για έναν άνθρωπο που έχει ταξιδέψει πολύ, έχει αφεθεί, έχει διασώσει πράγματα. Εζησε στο Παρίσι, στη Γερμανία, στις Κυκλάδες, στη Θεσσαλονίκη, στην Αθήνα. Εχει ανοίξει και έχει κλείσει άπειρα μαγαζιά που πουλούσαν βιβλία, αφίσες, κοσμήματα. Εχει ανοίξει μπαράκια. Παντρεύτηκε, έκανε γιους, τους μαθαίνει τώρα να φτιάχνουν κοσμήματα. Το τραγούδι δεν μαθαίνεται. Το φέρνει η στιγμή. Ο ίδιος δεν έχει καμία αμφιβολία γι΄ αυτό.

Τι ζητάει απ΄ αυτόν τον δίσκο; Υψηλές πωλήσεις; «Δεν έκανα ποτέ προγραμματισμένες κινήσεις για να πουλήσω δίσκους. Εμένα μου αρκεί που τα τραγούδια μου έχουν εκδοθεί. Υπάρχουν εκεί, σε μια άκρη, και τα βάζω και τ’ ακούω. Αυτό που ζητάω από την καινούργια μου δουλειά είναι να μας κάνει να θυμηθούμε τα παλιά συναισθήματα. Να μερακλώσουμε, να γλεντήσουμε όπως στα παλιά γλέντια. Να γίνουμε μια παρέα». Είναι ένας «χαλαρός» δίσκος, όπως χαλαρός είναι και ο δημιουργός του. Προβλέπεται να κυκλοφορήσει στις 16 Μαΐου, την ημέρα των γενεθλίων του.

Τα εργαλεία της δουλειάς του είναι ένα χαρτί, ένα μολύβι και ο τζουράς του. Δεν κάθεται να γράψει ένα τραγούδι. Δεν το προαποφασίζει. Οταν το μυαλό του είναι άδειο από οποιαδήποτε σκέψη, τότε προσπαθεί να περιγράψει, με ένα συναίσθημα ερωτικό, την ουσία από τις ιστορίες που είδε, αισθάνθηκε, άκουσε. Υπάρχει πάντα μια κοινωνική ματιά στα τραγούδια του. Οπως επίσης και ένας αυτοσαρκασμός. «Με απελευθερώνει ο σκωπτικός χαρακτήρας μου» τονίζει.

Ο Γιώργος Ζήκας θεωρεί εαυτόν πολύ τυχερό. «Νιώθω ένα χέρι από πάνω μου που με προστατεύει. Και τον χρόνο σύμμαχο. Δεν έχω αγωνία για καριέρες, πωλήσεις και τα συναφή. Το τραγούδι έπεται της ζωής μου, η ζωή μου προηγείται και αυτό είναι που μου δημιουργεί ελευθερία. Θεωρώ τον εαυτό μου πολύ πετυχημένο χωρίς να έχω κάνει τίποτε. Η καταξίωση για μένα έρχεται απ’ αλλού, όχι από εκεί που οι περισσότεροι την προσδοκούν». Δισκογραφικά έχει υπάρξει πολύ τυχερός. Τα τραγούδια του «έπεσαν» σε καλά χέρια, για την ακρίβεια σε καλές φωνές. Συνεργάστηκε με τον Γιώργο Νταλάρα, τον Νίκο Παπάζογλου, την Ελευθερία Αρβανιτάκη, τον Κώστα Μακεδόνα, τον Σταύρο Λογαρίδη, τη Γλυκερία, την Ελένη Τσαλιγοπούλου, τη Μαριώ, τον Δημήτρη Ζερβουδάκη κ.ά.

Εχει πολλά γνωστά τραγούδια, έχει και κάποια που έμειναν στη σκιά. Θέλει κάτι να κάνει μ΄ αυτά. Να τους δώσει άλλη μία ευκαιρία. Να πάρουν τη θέση τους. «Δεν βιάζομαι. Ολα θα έρθουν στην ώρα τους». Ποτέ δεν βιάστηκε. Ο,τι κάνει συμβαδίζει με τη διάθεσή του. Καμία δύναμη δεν είναι ικανή να τον «βάλει στο λούκι» αν ο ίδιος δεν νιώθει έτοιμος για κάτι. «Αν μου «κάτσει» ένας δίσκος, μια συνεργασία, έχει καλώς. Αλλιώς, αύριο, σε πέντε χρόνια, θα δούμε…».

Δουλεύει από 14 χρόνων παιδί και τώρα νιώθει σαν συνταξιούχος. Ενας αυτοδίδακτος μουσικός. Μπήκε μεγάλος στον χώρο και κράτησε μια πολύ ιδιαίτερη στάση απέναντι στα πράγματα. «Εχω πάντα καλές προσβάσεις, δεν δημιουργώ κόντρες. Δεν μπορώ να εξαργυρώσω τον τρόπο ζωής που έχω. Εκανα τα πιο χαζά συμβόλαια, εισέπραξα τις πιο μικρές προκαταβολές. Γουστάρω το τραγούδι, τα άλλα όλα δεν τα ξέρω». Βρέθηκε απρόσμενα στη δισκογραφία. Εγραφε τραγουδάκια στο μπουζούκι για το κέφι της παρέας του. Τέτοιοι άνθρωποι υπάρχουν πολλοί. Απλώς ο Ζήκας στάθηκε τυχερός, ήξερε ανθρώπους του τραγουδιού, του έδειξαν τον δρόμο.

Οταν δεν γράφει τραγούδια κάνει κοσμήματα. Το τραγούδι είναι μέρος της ζωής του. Είναι «θεραπευτική» εργασία. Τραγούδια έχει πολλά. Στο συρτάρι του. Δεν έβγαλε ούτε σκοπεύει να βγάλει την «πραμάτεια» του στη γύρα των εταιρειών. Δεν έχει φιλοδοξίες στον χώρο του τραγουδιού. Η μέγιστη φιλοδοξία είναι να εκφραστεί το «μέσα της καρδιάς». Χωρίς πίεση και χωρίς υπολογισμό. «Δεν μπορείς να επενδύεις σε κάτι που δεν αγαπάς» λέει, δίνοντας έτσι τη φιλοσοφία της ζωής του.

Του είναι αρκετό που έχει το χάρισμα της δημιουργίας. Δεν ζητάει τίποτε άλλο. Ούτε ποτέ παραπονέθηκε γιατί οι τραγουδιστές αυξάνουν το κοινό τους ή πλουτίζουν την τσέπη τους με τα τραγούδια του. Αυτά είναι μικροπολιτικές. Δεν είναι του χαρακτήρα του. Ο Γιώργος Ζήκας ενδιαφέρεται για τη ζωή, την επαφή, τους ανθρώπους, τις παρέες, τις βόλτες, τα αισθήματα. «Το μόνο που με ενοχλεί είναι να μη σέβονται την ελευθερία μου».