Η κατάσταση στο Κοσσυφοπέδιο γίνεται όλο και πιο περίπλοκη καθώς όλοι οι παίκτες προσφεύγουν σε διαρκώς πιο βίαια μέσα για να εκπληρώσουν τους στόχους τους. Τόσο το Βελιγράδι όσο και οι κοσοβάροι ηγέτες στην Πρίστινα φαίνεται να έχουν καταλήξει στην εκτίμηση ότι η παρούσα ισορροπία δυνάμεων δεν επιτρέπει τη διαμόρφωση ενός πλαισίου αναφοράς για τη λύση. Αμφότεροι έχουν επιδοθεί σε μια εντατική προσπάθεια για την αλλαγή των στρατιωτικών συσχετισμών, αλλά σε αυτό το πεδίο το Βελιγράδι έχει προφανώς την υπεροχή καθώς οι γιουγκοσλαβικές δυνάμεις ασφαλείας είναι πιο καλά οργανωμένες και πειθαρχημένες και έχουν μεγαλύτερες επιχειρησιακές δυνατότητες. Το νέο στοιχείο όμως που μπορεί να μεταβάλει δραματικά την εικόνα είναι η απόφαση της Ατλαντικής Συμμαχίας να παρέμβει ενεργά στην εξέλιξη της κρίσης.
Το ΝΑΤΟ έθεσε σε κίνηση έπειτα από αμερικανική πρωτοβουλία τη διαδικασία για τον σχηματισμό της δύναμης η οποία θα είναι ικανή να υλοποιήσει το σύνολο των εναλλακτικών σχεδίων εναέριων αποστολών σε βάρος των σερβικών δυνάμεων στο Κοσσυφοπέδιο. Ο ανώτατος διοικητής των δυνάμεων του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη στρατηγός Γουίσλεϊ Κλαρκ εξέδωσε ήδη την επίσημη Προειδοποίηση Ενεργοποίησης (ACTWARN) και άρχισε η διαδικασία προσδιορισμού των δυνάμεων που θα συμμετάσχουν από κάθε χώρα-μέλος. Οι σχετικές ενέργειες επικυρώθηκαν και στην άτυπη σύνοδο των υπουργών Αμυνας στην πορτογαλική πολίχνη Βιλαμούρα.
Η βασική αμερικανική πολιτική εκτίμηση, η οποία διατυπώθηκε από τον υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ κ. Στρομπ Τάλμποτ σε όλες τις επαφές του στην Ευρώπη την περασμένη εβδομάδα, εστιάζεται στην υπογράμμιση της ανάγκης για προβολή στο άμεσο μέλλον μιας αξιόπιστης στρατιωτικής απειλής ώστε ο πρόεδρος της ΟΔ Γιουγκοσλαβίας να πειθαναγκαστεί να χαλαρώσει την πίεση που ασκεί στο Κοσσυφοπέδιο και να προσέλθει σε διαπραγματεύσεις. Σύμφωνα με την ίδια ανάλυση, ο κ. Μιλόσεβιτς ως τώρα δεν αισθάνεται σοβαρά απειλούμενος από το ΝΑΤΟ, με αποτέλεσμα να μη διαπραγματεύεται σοβαρά. Είναι λοιπόν απολύτως αναγκαίο, είπε ο κ. Τάλμποτ, να αναληφθούν άμεσα εκείνες οι ενέργειες που θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για την επίτευξη μιας μεταβατικής πολιτικής λύσης, για την επιστροφή των προσφύγων και των εκτοπισμένων και για την παύση της βίας από τις γιουγκοσλαβικές δυνάμεις ασφαλείας. Στο επίπεδο της νομικής – διπλωματικής προπαρασκευής οι Αμερικανοί επαναβεβαίωσαν τη θέση τους ότι δεν απαιτείται η έκδοση ειδικής απόφασης από το Συμβούλιο Ασφαλείας αλλά το ΝΑΤΟ μπορεί να προχωρήσει στηριγμένο στις ως τώρα υφιστάμενες διεθνείς συμφωνίες. Βάση της ενδιάμεσης συμφωνίας αναμένεται να είναι το σχέδιο που επεξεργάστηκε ο ειδικός απεσταλμένος, πρέσβης κ. Κρίστοφερ Χιλ.
Οι διεργασίες αυτές στο ΝΑΤΟ αναμένεται να δώσουν νέα ώθηση στις εξελίξεις επί του εδάφους. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των συμμαχικών υπηρεσιών πληροφοριών, αυτή τη στιγμή η στρατιωτική κατάσταση εξελίσσεται υπέρ του Βελιγραδίου. Από τη μια οι βασικές δυνάμεις του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσυφοπεδίου (ΑΣΚ) είναι εγκλωβισμένες στη Βόρειο Αλβανία και δεν έχουν δυνατότητα να μεταφέρουν τμήματα εναντίον των γιουγκοσλαβικών δυνάμεων ασφαλείας, ενώ οι δυνάμεις του μέσα στο Κοσσυφοπέδιο είναι υποχρεωμένες να δίνουν αμυντικές μάχες στα χωριά τους. Από την άλλη πλευρά οι Γιουγκοσλάβοι έχουν αναλάβει μια σοβαρή προσπάθεια να δημιουργήσουν στην ύπαιθρο (όπου κινούνται οι άνδρες του ΑΣΚ) ένα κενό πληθυσμού, με τη μεταφορά των χωρικών στις πόλεις, ώστε να μη δοθεί η δυνατότητα επανάληψης των περυσινών επιθέσεων. Κρίσιμο στοιχείο, σύμφωνα με τα σχέδια του Βελιγραδίου, είναι η αποτροπή της επανακατάληψης από τον ΑΣΚ των εδαφών που βρίσκονται κοντά στα σύνορα με την Αλβανία. Την ίδια σκοπιμότητα εξυπηρετεί και η πρόσφατη απόφαση της κυβέρνησης του Μαυροβουνίου να κλείσει τα σύνορά της έτσι ώστε να παρεμποδιστεί η διαφυγή αλβανικών πληθυσμών από τη «δαγκάνα» που έχουν δημιουργήσει οι Γιουγκοσλάβοι και να μην επιτραπεί η λαθραία επιστροφή τους στα χωριά.
Η διαφαινόμενη συμμαχική παρέμβαση έχει ήδη ασκήσει επιρροή στη διαπραγματευτική συμπεριφορά των Κοσοβάρων. Η επιτροπή που διαπραγματεύεται με τον κ. Χιλ απαρτίζεται αποκλειστικά από πρόσωπα του επιτελείου του κ. Ιμπραήμ Ρουγκόβα, του οποίου η πολιτική επιρροή φυλλορροεί, ενώ οι εκπρόσωποι της αντιπολίτευσης έχουν αποχωρήσει αρνούμενοι οποιαδήποτε συζήτηση έχει αντικείμενο κάποια ενδιάμεση συμφωνία και όχι την ανεξαρτησία. Η εσωτερική σύγκρουση των Κοσοβάρων έχει φτάσει σε πρωτοφανή οξύτητα καθώς οι οπαδοί της άμεσης ανεξαρτησίας καταγγέλλουν τον Ρουγκόβα ότι δεν εκπροσωπεί τίποτε παρά τον εαυτό του.
Οι εξτρεμιστές έχουν επανδρώσει παράλληλα τον λεγόμενο Αλβανικό Απελευθερωτικό Στρατό, μια ένοπλη ομάδα η οποία σχετίζεται άμεσα με τον κ. Σαλί Μπερίσα και την ηγεσία του Δημοκρατικού Κόμματος και έκανε την εμφάνισή της πριν από μερικές εβδομάδες. Η ύπαρξή της εντοπίστηκε αμέσως από τις συμμαχικές υπηρεσίες πληροφοριών και αποτέλεσε μία από τις αιτίες της αποδοκιμασίας του κ. Μπερίσα από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Στο πλαίσιο αυτής της ενδοκοσοβαρικής διαμάχης έγινε την περασμένη βδομάδα και η δολοφονία του Αχμέτ Κρασνίκι, υπουργού Αμυνας της προσωρινής κυβέρνησης του Κοσσυφοπεδίου. Σύμφωνα με τις πληροφορίες μεγάλης υπηρεσίας πληροφοριών, ο Αλβανικός Απελευθερωτικός Στρατός έχει συντάξει κατάλογο στόχων, στον οποίο περίοπτη θέση είχε ο δολοφονημένος κοσοβάρος υπουργός. Στον ίδιο κατάλογο περιλαμβάνονται (σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες) ορισμένοι αλβανοί υπουργοί και ξένοι διπλωμάτες.
Η σύμφυση αυτή του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσυφοπεδίου και του Αλβανικού Απελευθερωτικού Στρατού δεν προοιωνίζεται τίποτε θετικό για το μέλλον της περιοχής, ιδιαίτερα λόγω της αδυναμίας του αλβανικού κράτους να ελέγξει την κατάσταση στη Βόρειο Αλβανία όπου βρίσκονται τα κρησφύγετα των ποικιλώνυμων ένοπλων ομάδων που σχετίζονται με το Δημοκρατικό Κόμμα και αποτελούν τη ραχοκοκαλιά των ένοπλων επιθέσεων στο Κοσσυφοπέδιο.
