«Η Ευρώπη των δύο ταχυτήτων δεν θα δημιουργηθεί, υπάρχει σήμερα» επισημαίνει ο πρώην πρωθυπουργός κ. Κ. Σημίτης στους συνομιλητές του που προβληματίζονται για το μέλλον της ευρωζώνης και του ευρώ. Το γραφείο του στη Βουλή αποτελεί κέντρο πολιτικών αναλύσεων για όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, καθώς από εκεί περνούν οι πάντες. «Ο πρόεδρος έχει ανοιχτή την πόρτα του σε όσους θέλουν να συναντηθούν μαζί του» παρατηρούν οι συνεργάτες του. Αυτή την εποχή δεν είναι λίγοι εκείνοι που επιδίωξαν να ανταλλάξουν απόψεις με τον πρώην πρωθυπουργό, καθώς αυξάνονται τα ερωτήματα για το πού πάει η Ευρώπη και τι αλλαγές κυοφορούνται εν αναμονή των γερμανικών εκλογών.

Ο κ. Σημίτης, σύμφωνα με όσα μεταδίδουν οι συνομιλητές του, προβληματίζεται από το διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ του ευρωπαϊκού Βορρά και του Νότου. Θεωρεί ότι πρέπει να εργαστούν όλοι για να ξεπεραστεί αυτή η δυσαρμονία, καθώς μετά τις τελευταίες εξελίξεις με την Κύπρο έγινε φανερό το μέγεθος του προβλήματος: διαπιστώνεται μεγάλη διαφορά απόψεων ανάμεσα στη Γερμανία, η οποία κινείται με βάση τις Συνθήκες και τη δημοσιονομική πειθαρχία, χωρίς να αποκλείει και άλλα μέτρα, και στη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία, οι οποίες ζητούν μέτρα ανάπτυξης και ανακατανομή των πόρων στην ΕΕ. Το θέμα αυτό, το οποίο αποκτά κομβική σημασία για τη διαμόρφωση της Ευρώπης τα προσεχή έτη, δεν συζητείται και έχει τεθεί μαζί με δεκάδες άλλα στην αναμονή έως ότου πραγματοποιηθούν οι εκλογές στη Γερμανία. Από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο όμως, αναμένεται να υπάρξει μεγάλη κινητικότητα και να ξεκινήσουν συζητήσεις και διαπραγματεύσεις για ένα ευρύ φάσμα πολιτικών, οι οποίες θα αφορούν την πολιτική και την οικονομική διακυβέρνηση στην ΕΕ.

Στην Ελλάδα, οι περισσότερες πολιτικές δυνάμεις εκτιμούν ότι η διαπραγμάτευση με τους Γερμανούς μπορεί να καταλήξει σε θετικά αποτελέσματα για τη χώρα μας. Οι γνωρίζοντες τις συζητήσεις σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες θεωρούν πάντως ότι δεν υπάρχει περίπτωση να πετύχει «εκβιασμός» των Γερμανών πριν από τις εκλογές του Σεπτεμβρίου, όπως υπονοεί ο ΣΥΡΙΖΑ. Η Ευρώπη, προσθέτουν, μπορεί και πρέπει να περιμένει τις γερμανικές εκλογές, όπως περίμενε και τις ελληνικές. Διαφορετικά δεν αποκλείεται άλλες σκοπιμότητες να καθορίσουν τη λύση που θα δοθεί και η Ελλάδα να μην πετύχει αυτό που επιδιώκει.
Η διαπραγμάτευση που αναμένεται να αρχίσει το φθινόπωρο δεν πρόκειται να ολοκληρωθεί αμέσως και αυτή τη στιγμή ουδείς μπορεί να προσδιορίσει προς ποια κατεύθυνση θα κινηθούν τα πράγματα. Το πιθανότερο είναι ότι οι συζητήσεις θα διαρκέσουν δύο ως τρία χρόνια, οπότε διατυπώνονται εύλογες επιφυλάξεις για το αποτέλεσμα σε ό,τι αφορά τα ελληνικά ζητήματα. Υπάρχει βεβαίως η έμμεση στήριξη που έχουν δώσει οι Ευρωπαίοι στη χώρα μας στις Συνόδους Κορυφής, στέλνοντας με τις αποφάσεις τους το μήνυμα ότι δεν επιθυμούν να εγκαταλείψουν την Ελλάδα. Διαβεβαιώσεις όμως δίνονται και δεν τηρούνται. Στη διάρκεια δύο ή και περισσότερων ετών κανένας δεν μπορεί να αποκλείσει απρόβλεπτα γεγονότα, όπως π.χ. να βαθύνει η κρίση στην Ιταλία, να μη χορηγηθεί στην Ισπανία η βοήθεια για την αναδιάρθρωση του τραπεζικού τομέα κ.ά. Η ειδυλλιακή εξέλιξη που αναμένουν ορισμένοι απαιτεί μεγάλη προετοιμασία για να υπάρξει.
Βασικά στοιχεία αυτής της προετοιμασίας είναι να επιμείνει η κυβέρνηση στην προσπάθεια να μην αποσταθεροποιηθεί η οικονομία της χώρας και να διανύσει τους επόμενους μήνες χωρίς κλυδωνισμούς και εντάσεις. Πρόσωπα του στενού περιβάλλοντος του κ. Σημίτη υπογραμμίζουν ότι η Ελλάδα πρέπει να διαμορφώσει τη δική της αντίληψη για το τι ζητεί, τι είδους συμπαράσταση επιδιώκει και ποια θέματα είναι σε θέση να προωθήσει και να βρει αξιόπιστες λύσεις. «Εμείς πρέπει να έχουμε σχέδιο, σε συνεργασία με τους υπόλοιπους παράγοντες που θα παίξουν ρόλο στη διαπραγμάτευση, με στόχο να αποφύγουμε την περιθωριοποίησή μας» λέγεται ότι επισημαίνει ο ίδιος στις συνομιλίες του.
Επιπλέον, ο πρώην πρωθυπουργός εμφανίζεται να έχει διαμορφώσει συγκεκριμένες απόψεις για τα επόμενα βήματα που πρέπει να γίνουν στην Ευρώπη, καθώς είναι από τους ελάχιστους πολιτικούς στην Ελλάδα με πρόσβαση στα κέντρα λήψης αποφάσεων.
Κατά τον κ. Σημίτη, η οικονομική πολιτική του Βορρά πρέπει να γίνει πιο ελαστική και να δοθεί βοήθεια στον Νότο. Η ΕΚΤ οφείλει να εκμεταλλευθεί τα περιθώρια που της προσφέρονται από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ και να μην αρνηθεί την αύξηση του πληθωρισμού στο 3% – 3,5% ώστε να σταθεροποιηθούν πολιτικά οι χώρες του Νότου. Ειδικότερα για την Ελλάδα, ένα τρίτο «κούρεμα» του χρέους ώστε να καταστεί βιώσιμο κρίνεται μάλλον απαραίτητο. Αλλωστε ο πρώην πρωθυπουργός είχε αναφερθεί στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους πολύ νωρίς, προκαλώντας τότε έντονες αντιδράσεις.
Αναγκαίες θα καταστούν μελλοντικά και οι δημοσιονομικές μεταβιβάσεις που σήμερα αποτελούν ανάθεμα για το Βερολίνο. Σύμφωνα με συνομιλητές του κ. Σημίτη, πρέπει να εξεταστεί η δημιουργία ενός ταμείου στο πρότυπο του ESM, τα κονδύλια του οποίου θα προέρχονται από καταβολές από εκείνες τις ευρωπαϊκές χώρες που έχουν πλεόνασμα στο εμπορικό ισοζύγιο και αυξημένους ρυθμούς ανάπτυξης, με σκοπό την ενίσχυση των χωρών με αδύναμη ανάπτυξη σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.
Παράλληλα, για την τόνωση της ανάπτυξης απαιτείται ένας πανευρωπαϊκός σχεδιασμός, στο πρότυπο των πρωτοβουλιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επί Ντελόρ, ώστε να χρηματοδοτηθούν ενεργειακά δίκτυα, δίκτυα μεταφορών και συγκοινωνιών και να δοθούν κονδύλια για την έρευνα σε όλες τις χώρες και όχι μόνο στις ανεπτυγμένες όπως συμβαίνει σήμερα. Επιπροσθέτως θεωρεί ότι χρειάζεται αναδιοργάνωση και νομιμοποίηση των ευρωπαϊκών οργάνων, με ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ο πρώην πρωθυπουργός δεν πιστεύει ότι η Ελλάδα θα εξαναγκαστεί σε έξοδο από το ευρώ, αλλά, όπως λέει στους συνομιλητές του, πολλά εξαρτώνται και από το αν θα αποφύγουμε ενέργειες ασυμβίβαστες με τους στόχους μας.
Εκτιμάται λοιπόν ότι χρειάζεται μια περίοδος ωρίμανσης των πραγμάτων. Το ερώτημα είναι αν η Ελλάδα διαθέτει τον απαραίτητο χρόνο. Ορισμένοι βλέπουν σαν σανίδα σωτηρίας τη συμμαχία του Νότου. Συνομιλητές του κ. Σημίτη, πιθανώς επηρεασμένοι από τον πρώην πρωθυπουργό, αναρωτιούνται: «Με ποιους;». Η Ιταλία δεν μπορεί να παίξει αποφασιστικό ρόλο εξαιτίας της πολιτικής κρίσης, η Ισπανία βρίσκεται σε κρίσιμη θέση χωρίς την οριστική διάσωση του τραπεζικού της συστήματος και η Πορτογαλία εξαρτάται από τα προγράμματα διάσωσης. Η Γαλλία, προσθέτουν, δεν μπορεί να ενταχθεί σε αυτό το μέτωπο επειδή πάντα ισορροπούσε μεταξύ Νότου και Βορρά.
Συνεργασίες
«Αν δεν υπάρξει άλλος πόλος, θα προκύψει Παπάγος!»
Η εκτίμηση όσων έχουν συνομιλήσει το τελευταίο διάστημα με τον πρώην πρωθυπουργό είναι ότι η Ελλάδα πάσχει από έλλειψη αντίληψης για το μέλλον. Η τρικομματική κυβέρνηση περιορίζεται σε πολιτικές που αποτρέπουν μεν την επιδείνωση της κατάστασης αλλά δεν διαμορφώνουν πορεία για το μέλλον εντοπίζοντας τι είναι εφικτό για την Ελλάδα ώστε να το υλοποιήσουν. Ο ΣΥΡΙΖΑ απλώς καταδικάζει το μνημόνιο και δεν παρουσιάζει ένα σχέδιο που να πείθει. Οι ίδιες πηγές μεταδίδουν ότι άποψη του κ. Σημίτη είναι πως η κυβέρνηση πρέπει να εξαντλήσει την τετραετία. Ωστόσο η κοινωνική δυσαρέσκεια αποτελεί πάντοτε έναν απρόβλεπτο παράγοντα. Επίσης σχημάτισαν την εντύπωση ότι ο κ. Σημίτης είναι υπέρ της συγκρότησης ενός πόλου μεταξύ της ΝΔ και του ΚΚΕ ο οποίος να εκπροσωπεί τις δημοκρατικές, μεταρρυθμιστικές και εκσυγχρονιστικές δυνάμεις της χώρας. Η συγκρότηση του πόλου αυτού μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους, αρκεί να βρεθεί τρόπος σύμπλευσης όλων των δυνάμεων που εκφράζουν αυτόν τον χώρο, κάτι που δεν γίνεται χωρίς τη συμμετοχή του ΠαΣοΚ και της ΔΗΜΑΡ. Κάποιοι αποφεύγουν να πλησιάσουν πολύ το ΠαΣοΚ, ωστόσο, όπως διηγείται ένας από τους επισκέπτες του πρώην πρωθυπουργού, ο κ. Σημίτης είναι κατηγορηματικός για το θέμα αυτό: «Τι θα πει δεν θέλουν; Να θελήσουν. Την προηγούμενη φορά που δεν κατάφεραν να συνεννοηθούν οι δημοκρατικές δυνάμεις αφίχθη ο Παπάγος!» φέρεται να είπε.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ