Ενα… φάντασμα πλανιέται πάνω από τον Περισσό, το φάντασμα του Νίκου Ζαχαριάδη! Μπορεί ο Περισσός να αποκατέστησε τον άλλοτε ηγέτη-σύμβολό του, που καθαιρέθηκε το 1956 από το ανώτατο αξίωμα του γενικού γραμματέα το οποίο κατείχε επί 25 συναπτά έτη, ωστόσο δεν διστάζει να τον… αποκαθηλώσει (πολιτικά) εκ νέου προκειμένου να αποκρούσει τις εκκλήσεις της «αντιμνημονιακής Αριστεράς» για τη συγκρότηση ενός «νέου ΕΑΜ». Η πρόσφατη διαμάχη μεταξύ της «Ισκρα», ιστότοπου της «τάσης» του Αριστερού Ρεύματος του ΣΥΝ με προεξάρχοντα τον κ. Π. Λαφαζάνη, και του ιδεολογικού ιθύνοντος νου του ΚΚΕ κ. Μ. Μαΐλη γύρω από ένα κείμενο του Ζαχαριάδη του 1945 (!) για τον ρόλο του ΕΑΜ και των δυνάμεων που συσπειρώθηκαν σε αυτό κατά τη διάρκεια του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα 1941 – 44 σε σχέση με τον «εξωελληνικό παράγοντα» και την εγχώρια «εξαρτημένη αστική τάξη και τους πολιτικούς εκπροσώπους της» έφερε στην επιφάνεια τις διαφωνίες, την «υπαρξιακή» αγωνία και τις αντιφάσεις της «Αριστεράς της εποχής του μνημονίου». Με τους μεν να αναζητούν τους «επίκαιρους προβληματισμούς ή και συνειρμούς» στο κείμενο του Ζαχαριάδη και τους δε να ανακαλύπτουν «επίθεση στη στρατηγική του ΚΚΕ με την καπηλεία του Ζαχαριάδη», τις συγκεκριμένες απόψεις του οποίου ωστόσο κρίνουν ευθέως ως «λαθεμένες».

Η απόπειρα των άλλοτε – πριν από τη διάσπαση του ΚΚΕ το 1991 – «συντρόφων» του κ. Μαΐλη να θίξουν… διά του Ζαχαριάδη ορισμένα ζητήματα-ταμπού για την πολιτική και ιδεολογική παράδοση της διαρκώς σπαρασσόμενης Αριστεράς, όπως η ενότητα πάλης και η συμπαράταξη των δυνάμεών της ειδικά στη σημερινή φάση της οικονομικής κρίσης, προκάλεσε την μήνιν του εκπροσώπου Τύπου του ΚΚΕ κ. Μαΐλη, ο οποίος καταφέρθηκε κατά εκείνων που «πριν είκοσι χρόνια αποστάτησαν από το ΚΚΕ αφού απέτυχαν να το διαλύσουν μέσω του τότε Συνασπισμού». Ο ίδιος κατήγγειλε τις «οπορτουνιστικές δυνάμεις που έβαλαν σε ενέργεια την καπηλεία του Νίκου Ζαχαριάδη με σκοπό να χτυπήσουν την πολιτική και τη στρατηγική του ΚΚΕ» έχοντας ως επιδίωξη «να πάρει (το ΚΚΕ) μέρος στη δημιουργία ενός νέου ΕΑΜ, συνδράμοντας πρωταρχικά στην «ενότητα της Αριστεράς»».

Το ΕΑΜ και η «εξάρτηση»
Στο επίμαχο κείμενο, το οποίο περιέχεται στο βιβλίο που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τίτλο «Νίκος Ζαχαριάδης. Ιστορικά διλήμματα – Ιστορικές απαντήσεις», ο Ζαχαριάδης σημείωνε ότι «η πολιτική του αστικοτσιφλικάδικου πολιτικού κόσμου από τότε που υπάρχει ανεξάρτητο ελληνικό κράτος μέχρι σήμερα δεν ήταν στην ουσία της ούτε εθνική ούτε ανεξάρτητη», αλλά «ήταν πολιτική υποδούλωσης, εξάρτησης από το ξένο κεφάλαιο και την ξένη πολιτική». Κατά τον ίδιο, «η αστική τάξη στην Ελλάδα και ο πολιτικός της κόσμος πρόδωσαν την αστικοδημοκρατική αποστολή τους, που περιλαμβάνει και τη δημιουργία πραγματικά γερής, οικονομικά και πολιτικά ανεξάρτητης νεοελληνικής εθνικής πολιτείας», όπως έγραφε αντιτάσσοντας σε όλα αυτά: «Να γιατί ο εργαζόμενος Λαός, που αυτός πληρώνει τα σπασμένα της προδοσίας αυτής και της οικονομικής και πολιτικής εξάρτησης της χώρας απ’ το ξένο κεφάλαιο, ανάλαβε αυτός το καθήκον της δημιουργίας μιας πραγματικά λεύτερης και ανεξάρτητης δημοκρατικής Ελλάδας», καθήκον το οποίο «βρήκε τη συμπύκνωση και την έκφρασή του στον πολιτικό συνασπισμό των κομμάτων του ΕΑΜ, στο πανελλήνιο, παλλαϊκό εαμικό κίνημα».
Η αποκάλυψη της παρέμβασης του κ. Μαΐλη ήταν ότι ο ίδιος – και προφανώς όχι μόνον αυτός – θεωρεί πως «η παραπάνω ανάλυση (σ.σ.: του Ζαχαριάδη) ήταν λαθεμένη», όπως έγραψε σε σχετικό άρθρο του, επισημαίνοντας ότι «o οπορτουνισμός αξιοποιεί αντιφάσεις του Ζαχαριάδη για να πολεμήσει το ΚΚΕ μέσω της ανιστόρητης πολιτικής για τη δημιουργία του «νέου ΕΑΜ»». Μάλιστα θεωρεί ότι η ανάλυση αυτή «δεν ήταν μόνο ή κυρίως πρόβλημα του Ζαχαριάδη» αλλά «ήταν γενικότερη αδυναμία του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος να αναλύσει αντικειμενικά την κατάσταση και για τις χώρες με μέσο επίπεδο καπιταλιστικής ανάπτυξης», με αποτέλεσμα «η καπιταλιστική καθυστέρηση της Ελλάδας, σε σύγκριση με σειρά χωρών της Δυτικής Ευρώπης, να αποδοθεί στην εξάρτηση της ελληνικής αστικής τάξης από το ξένο κεφάλαιο».

Ξαναγράφουν τη θεωρία τους
Η θεωρητική άποψη που εισάγει ο κ. Μαΐλης είναι ότι η ανάλυση του Ζαχαριάδη «παρέβλεπε τους παράγοντες που συντελούν στην ανισόμετρη ανάπτυξη (νόμος του καπιταλισμού) ανάμεσα στις διάφορες χώρες, καθώς και στο εσωτερικό καθεμιάς από αυτές» και ότι «σε αυτή τη βάση η εξάρτηση αποδόθηκε στη λεγόμενη προδοσία του έθνους από την αστική τάξη», η οποία «χαρακτηρίστηκε ξενόδουλη από γεννησιμιού της και γι’ αυτό αρνητική να επιλύσει σειρά προβλημάτων, τα λεγόμενα αστικοδημοκρατικά». Κατά την άποψή του, όμως, «παραγνωριζόταν το γεγονός ότι και η αστική εξουσία θωρακιζόταν και ο καπιταλισμός αναπτυσσόταν και σειρά από τα λεγόμενα αστικοδημοκρατικά προβλήματα προωθούσαν οι αστικές κυβερνήσεις». Ετσι, κατά τον κ. Μαΐλη, «στη βάση της παραπάνω (σ.σ.: λαθεμένης) στρατηγικής καθοριζόταν και η πολιτική συμμαχιών του κόμματος, που υπηρετούσε τον ενδιάμεσο στόχο πριν τον σοσιαλισμό (λαοκρατία ή λαϊκή δημοκρατία ή ριζική δημοκρατική αλλαγή κ.ά.), κατά κανόνα με τις φιλελεύθερες αστικές πολιτικές δυνάμεις».

Προγραμματική μετατόπιση
Ο δρόμος προς την εξουσία και το «πέρασμα στον σοσιαλισμό»

Εισάγοντας την έννοια της «ανισότιμης αλληλεξάρτησης ανάμεσα στις διάφορες αστικές τάξεις και τα αντίστοιχα κράτη», το στέλεχος του Περισσού σημειώνει ότι «η συμμετοχή κάθε αστικής τάξης στους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς (ΕΕ, ΝΑΤΟ, ΔΝΤ κ.ά.) γίνεται οικειοθελώς» και άρα «τα αστικά κόμματα της Ελλάδας δεν ενεργούν σύμφωνα με τις υποδείξεις της τρόικας ή τη θέληση της Μέρκελ, αλλά ενεργούν από κοινού» – και όχι γιατί είναι εξαρτημένα.

Υπό το πρίσμα αυτό το συμπέρασμά του είναι ότι «οι εξαρτήσεις μπορούν να λυθούν προς όφελος της εργατικής τάξης μόνο με τη νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης και την έξοδο από την ιμπεριαλιστική πυραμίδα» και άρα όχι μέσω μιας πολιτικής συμμαχίας τύπου ΕΑΜ, όπως εσφαλμένα, κατά την άποψη της ηγετικής ομάδας του ΚΚΕ, προσδοκούσε στην εποχή του ο Ζαχαριάδης. Το άρθρο του κ. Μαΐλη χαρακτηρίστηκε από την «Ισκρα» του κ. Λαφαζάνη «περίεργο», «εντελώς ανεξήγητο» και «κουφό», όπως και «άκομψη και περιττή η ευκολία του να χαρακτηρίζει “λαθεμένη” την ανάλυση του Ν. Ζαχαριάδη», ενώ εγείρονταν ερωτήματα για τις νέες θεωρητικές απόψεις περί «ανισότιμης αλληλεξάρτησης».

Οσοι παρακολουθούν με ενδιαφέρον την ιδεολογική συζήτηση που γίνεται στο εσωτερικό του ΚΚΕ θεωρούν ότι βάσει των νέων προσεγγίσεων προκύπτει μια «προγραμματική μετατόπιση» του Περισσού από τις ως σήμερα θέσεις του, όπως αποτυπώνονται στα επίσημα κείμενά του και ειδικότερα στο Πρόγραμμα του ΚΚΕ (15ο Συνέδριο) όπου «η Ελλάδα κατέχει εξαρτημένη θέση στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα» και εξ αυτού του λόγου προτού συντελεσθεί το «πέρασμα στον σοσιαλισμό» έχει προβλεφθεί μια ενδιάμεση φάση, του λεγόμενου «αντιιμπεριαλιστικού αντιμονοπωλιακού δημοκρατικού μετώπου πάλης» μέσω της «συσπείρωσης της μεγάλης πλειοψηφίας του λαού στην αντίσταση και υπεράσπιση των συμφερόντων του από την επιθετικότητα του μεγάλου κεφαλαίου» με σκοπό να διαμορφωθεί «ο δρόμος που βοηθά να αλλάξει ο συσχετισμός των δυνάμεων, να γίνει η προσέγγιση και κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις να πραγματοποιηθεί το πέρασμα στον σοσιαλισμό».

Αφήνουν έτσι να εννοηθεί ότι για τον Περισσό πλέον το ζήτημα της εξουσίας προβάλλει ως απευθείας στόχος δίχως την παρεμβολή ενδιάμεσων φάσεων ή σταδίων με ευρύτερες πολιτικές συμμαχίες.