3ος αιώνας π.Χ.: Μετάφραση της εβραϊκής βίβλου στην ελληνιστική κοινή γλώσσα για τις ανάγκες των Ιουδαίων που ζούσαν στην Αλεξάνδρεια και μιλούσαν ελληνικά. Η μετάφραση έγινε από 72 σοφούς και λόγιους εβραίους.
1ος αιώνας μ.Χ.: Καταγράφονται στην προφορική ελληνιστική κοινή τα κείμενα της Καινής Διαθήκης. Μεταφράζονται επίσης στα λατινικά.
2ος αιώνας και εξής: Αρχίζουν οι μεταφράσεις στην αιγυπτιακή (κοπτική), συριακή, αρμενική, γοτθική, ιβηρική.
4ος αιώνας: Ο Μέγας Βασίλειος και ο Ιερός Χρυσόστομος συγγράφουν το κείμενο της Θείας Λειτουργίας στη λόγια γλώσσα της εποχής η οποία αποτελεί μίμηση της αρχαίας αττικής διαλέκτου με υφολογικές επιδράσεις της Β΄ Σοφιστικής. 9ος και 10ος αιώνας: Τα αδέλφια Κύριλλος και Μεθόδιος και οι μαθητές τους μεταφράζουν λειτουργικά κείμενα και Ευαγγέλιο στα σλαβικά.
16ος αιώνας: Ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Κύριλλος Λούκαρης για να αντιμετωπίσει τους μισιονάριους της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας που προσηλύτιζαν ορθοδόξους ανέθεσε τη μετάφραση της Καινής Διαθήκης στην καθ΄ ομιλουμένη γλώσσα της εποχής στον μοναχό Μάξιμο Καλλιπολίτη. Το κείμενο τυπώθηκε σε δύο παράλληλες στήλες.
19ος αιώνας: Ο μοναχός Νεόφυτος Βάμβας αναλαμβάνει τη μετάφραση του ιερού κειμένου και σημειώνει «όστις εμποδίζει την μετάφραση των γραφών κλείει την Βασιλεία του Θεού έμπροσθεν των ανθρώπων και υπόκειται εις “το Ουαί”, εις το οποίο καταδίκασε ο Κύριος ημών τους Γραμματείς και Φαρισαίους».
20ός αιώνας: Στις παραδοσιακές Ορθόδοξες Εκκλησίες η απόδοση των λειτουργικών κειμένων στην καθομιλουμένη δεν συνάντησε αντιδράσεις: διότι οι μεν Ρουμάνοι απέβαλαν την ξένη προς αυτούς σλαβόφωνη επίδραση, οι δε Βούλγαροι, οι Σέρβοι απομάκρυναν την παλαιοσλαβική επειδή ήταν ακατανόητη από τους πιστούς.
20ός αιώνας: Στην Ελλάδα ξεσπάει σύγκρουση, τα γνωστά ως «Ευαγγελικά». Και η μετάφραση της Καινής Διαθήκης αποτελεί αντικείμενο μεγάλης διαμάχης μεταξύ των οπαδών της καθαρεύουσας και των δημοτικιστών.
Δεκαετία ΄80: O Μακαριστός Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης Διονύσιος Ψαριανός αρχίζει να μεταφράζει τα λειτουργικά κείμενα.
Δεκαετία ΄90: O Μακαριστός Μητροπολίτης Πολυανής και Κιλκισίου Απόστολος Παπακωνσταντίνου τελεί τη λειτουργία στα νέα ελληνικά και καλείται δύο φορές σε απολογία από την Ιερά Σύνοδο.
2000: Ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος εφαρμόζει πιλοτικό πρόγραμμα για την απόδοση και στα νέα ελληνικά των αναγνωσμάτων της Θείας Λειτουργίας σε ναούς της Αθήνας. Το πρόγραμμα σταματάει ύστερα από μερικούς μήνες εξαιτίας των αντιδράσεων.
2010: Οι μητροπολίτες Νικοπόλεως κ. Μελέτιος και Σιατίστης κ. Παύλος τελούν τις λειτουργίες στα Νέα Ελληνικά.
