Η βία στα σχολεία μας είναι ένα φαινόμενο το οποίο τείνει να γίνει επικίνδυνο. Είναι ένα φαινόμενο, όμως, που σχετίζεται απόλυτα με την παιδεία που παίρνουν τα παιδιά μας είτε από το ίδιο το σχολείο, είτε από εμάς τους γονείς. Καθημερινά ακούμε για μικρές συμμορίες παιδιών που εκφοβίζουν τους συμμαθητές τους, τους ληστεύουν, τους κακοποιούν είτε φραστικά, είτε σωματικά.
Ο κοινωνικός ρατσισμός βασιλεύει στη σχολική κοινωνία. Παιδιά, των οποίων οι χαρακτήρες είναι ιδιαίτεροι και ξεφεύγουν από το κοινωνικό status είναι τα πρώτα θύματα. Παιδιά με προβλήματα στο σπίτι, ευαίσθητα, και προβλήματα στην επικοινωνία είναι στόχος αυτών των ομάδων. Ανέκαθεν στην κοινωνία μας, όποιος ήταν «διαφορετικός» και δεν υπαγόταν ή ξέφευγε λίγο από την αγέλη ήταν κατακριτέος. Αυτή η διαφορετικότητα, γίνεται αρχικά θέμα συζήτησης, κρίσης και καταλήγει σε απόρριψη από την ομάδα. Αυτή η συμπεριφορά μας αναπόφευκτα, περνάει στην ψυχολογία των παιδιών μας και μεταφέρεται στη σχολική κοινωνία. Η τελευταία, είναι η μικρογραφία της δικής μας.
Ο σοφός λαός λέει: « το πρόβατο που φεύγει από το κοπάδι, το τρώει ο λύκος» Αν λοιπόν για κάποιον λόγο το παιδί δεν είναι ένα το πρόβατο που ταιριάζει απόλυτα με το κοπάδι…. Ο αποκλεισμός του είναι δεδομένος. Αν ξεκινήσει, συνήθως το πιο σωματώδες παιδί της παρέας, να κοροϊδεύει και να πειράζει το εν λόγω παιδί… τότε αρχίζει το πρόβλημα και το μαρτύριο του παιδιού.
Οι καταστάσεις που βιώνουν τα παιδιά αυτά είναι διάφορες και ποικίλουν από ηλικία σε ηλικία. Στο δημοτικό για παράδειγμα το λιγότερο που μπορεί να υποστεί είναι ο κοινωνικός αποκλεισμός, κοινώς τα άλλα παιδιά δεν το αφήνουν να συμμετέχει στα κοινά παιχνίδια ή στην παρέα. Και το χειρότερο που μπορεί να του συμβεί είναι η κοροϊδία ή η σωματική επίθεση. Το κακό είναι ότι σε αυτή την ηλικία διαμορφώνεται και ο χαρακτήρας ενός παιδιού.
Σκεφτείτε ένα παιδί που βιώνει τον αποκλεισμό και την κοροϊδία σε αυτήν την ευαίσθητη ηλικία. Όταν μεγαλώσει θα συνεχίσει να είναι το παιδί της « σφαλιάρας» όπως συνηθίζεται να αποκαλείται, ένα παιδί άβουλο, χωρίς παρέες…. ένα παιδί που αν του δοθεί κάποτε και για κάποιο λόγο λίγη εξουσία ….. μπορεί να βγάλει πολύ σαδιστικά συναισθήματα και να προβεί σε κατακριτέες πράξεις. Στο γυμνάσιο και στο λύκειο τα πράγματα δυσκολεύουν ακόμα περισσότερο, παιδιά – θύματα σχολικής βίας δεν δέχονται πια μόνο πειράγματα. Έχουν γίνει γνωστά περιστατικά σοβαρού ξυλοδαρμού με αποτέλεσμα το θύμα να καταλήξει στο νοσοκομείο.
Επίσης οι κλοπές κινητών τηλεφώνων είναι κάτι σύνηθες πια. Το χειρότερο, όμως, κομμάτι, ίσως είναι η απειλή και ο εκφοβισμός. Κάποιοι αναγκάζουν ένα παιδί να κάνει μια πράξη, την οποία δεν τολμούν να κάνουν οι ίδιοι γιατί θα υποστούν κυρώσεις. Έτσι αναγκάζουν τον αδύναμο κρίκο να πράξει, αλλά και να επωμιστεί τις κυρώσεις, αφού οι ίδιοι θα φροντίσουν να το καταγγείλουν.
Τρανταχτό παράδειγμα οι καταλήψεις στα σχολεία. Αν δεν ακολουθήσεις τους μπροστάρηδες και δεν κάνεις την κατάληψη που αποφάσισαν, τότε θα πρέπει να υποστείς τις συνέπειες. Να φοβάσαι να κυκλοφορήσεις τα βράδια στη γειτονιά σου για παράδειγμα. Δυστυχώς οι εκπαιδευτικοί μας είναι στην πλειοψηφία τους, κατώτεροι των περιστάσεων! Ο δε σχολικός κανονισμός χαλαρός μέχρι ανυπαρξίας. Έχω ακούσει περιστατικό, να δέρνουν τρεις μαθητές, εν ώρα μαθήματος, έναν άλλο μαθητή και ο δάσκαλος να πετάει χαρταετό! Η απάθειά τους σε αυτά τα ζητήματα, είναι άκρως επικίνδυνη.
Ο άνθρωπος, ανήκει στην κατηγορία των θηλαστικών, και συμμορφώνεται με τη διαδικασία δράση – αντίδραση! Αν ένα άτομο γνωρίζει ότι οτιδήποτε και αν κάνει δεν πρόκειται κανείς να το πειράξει ή ακόμα και κανείς να μη δώσει σημασία, να μην έχει κανενός είδους επίπτωση πάνω του, βαθμιαία μπορεί να φτάσει ακόμα και στη χειρότερη πράξη! Σε κάθε μας ενέργεια γνωρίζουμε ότι υπάρχει και μια συνέπεια, θετική ή αρνητική.
Τα παιδιά – θύματα βιώνουν άσχημες καταστάσεις με συνέπεια να μη θέλουν να πάνε στο σχολείο, να πέφτει η απόδοσή τους στο μάθημα, να είναι μονίμως με χαλασμένη διάθεση και να αρρωσταίνουν αρκετά συχνά. Αν δείτε αυτά τα σημάδια στο παιδί σας, θα πρέπει να καταλάβετε ότι κάτι του συμβαίνει στο σχολείο. Συνήθως αυτά τα παιδιά ντρέπονται να μιλήσουν για αυτό το θέμα με τους γονείς τους, ιδιαίτερα όταν είναι στην ηλικία της εφηβείας γιατί θεωρούν ότι η όποια παρέμβαση των γονιών τους δεν θα λύσει το πρόβλημα αλλά θα το επιδεινώσει.
Οι παιδοψυχολόγοι υποστηρίζουν πως η κάθε είδους ταμπέλα στα παιδιά έχει ένα αντίκτυπο στην ψυχολογία του. Τα παιδιά συνηθίζουν να αποκαλούν τους συμμαθητές τους με ένα επίθετο είτε αυτό είναι το πιο αθώο όπως το βλάκας, είτε φτάνει σε χειρότερο όπως το «είσαι γκέι» « είσαι βρωμερός» και άλλα πολλά…. Στο παράδειγμα του «βλάκα», το παιδί που το αποκαλούν συνέχεια έτσι, κάποια στιγμή θα θεωρήσει ότι όντως είναι χαμηλής νοημοσύνης. Στην δε περίπτωση του « είσαι γκέι», το παιδί θα αρχίσει να αναρωτιέται αν βγάζει κάτι το περίεργο στους συμμαθητές του για να τον αποκαλούν έτσι. Θα αρχίσει να ψάχνει το σώμα του και ίσως για κάποιο διάστημα ( μπορεί να ακούγεται τραβηγμένο) να πιστέψει πως όντως έχει ¨ιδιαίτερες¨ σεξουαλικές προτιμήσεις.
Όπως καταλαβαίνετε το πρόβλημα της ψυχολογικής ή σωματικής βίας στο σχολείο έχει αντίκτυπο στην ψυχοσύνθεση του παιδιού μας, και επειδή το σχολείο δεν « μπορεί» να μας βοηθήσει να λύσουμε το πρόβλημα, κάτι θα πρέπει να κάνουμε εμείς οι γονείς. Η επικοινωνία και πάλι είναι το μεγαλύτερό μας όπλο. Το παιδί πρέπει να μπορεί να επικοινωνεί μαζί μας είτε ανήκει στην ομάδα των θυτών ή στην ομάδα των θυμάτων. Αν αντιληφθούμε ότι το παιδί μας ¨πειράζει¨ κάποιο άλλο, θα πρέπει να συζητήσουμε μαζί του και να καταλάβουμε το γιατί και κάτω από ποιες συνθήκες γίνεται το πείραγμα. Γιατί μπορεί να γίνεται επειδή το παιδί μας το θέλει ή μπορεί να γίνεται γιατί πιέζεται από κάποιους άλλους για να το κάνει. Θα πρέπει να δείξουμε στο παιδί μας, με παραδείγματα ότι δεν έχουμε το δικαίωμα να κάνουμε στους άλλους αυτό που δεν μας αρέσει να μας κάνουν.
Πριν από κάθε μας ενέργεια, θα πρέπει να σκεφτούμε αν αυτό που πρόκειται να κάνουμε είναι σωστό ή τι επιπτώσεις θα έχει σε μας και στους γύρω μας. Αν πάλι αντιληφθούμε ότι το παιδί μας δεν θέλει να πάει σχολείο, πρέπει με συζήτηση να φτάσουμε στο θέμα που το απωθεί από τον τόπο εκπαίδευσής του, από τους φίλους του. Όταν φτάσουμε στο επιθυμητό σημείο της ομολογίας του, ότι δηλαδή είναι θύμα σχολικής βίας, η αντίδρασή μας πρέπει να είναι καταρχήν ψύχραιμη. Θα προσπαθήσουμε να μάθουμε όσες περισσότερες πληροφορίες μπορούμε και ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασης θα επέμβουμε.
Είμαι της άποψης ότι γενικά τα παιδιά σήμερα μαλώνουν και αύριο τα βρίσκουν, και ότι σε γενικές γραμμές, εμείς οι γονείς δεν πρέπει να διαταράσσουμε αυτήν την ισορροπία. Αν όμως η κατάσταση έχει ξεφύγει από αυτήν την ισορροπία ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ να επέμβουμε. Πάντα με γνώμονα τη σοβαρότητα της κατάστασης. Πρέπει, να δώσουμε στο βλαστάρι μας να καταλάβει ότι το σχολείο του είναι η πρώτη κοινωνία που θα πρέπει να ενσωματωθεί και δυστυχώς ή ευτυχώς δεν μπορούμε να είμαστε πάντα μαζί του, ώστε να το προστατεύουμε! Θα πρέπει, λοιπόν, να μάθει να υπερασπίζεται μόνο του τον εαυτό του και να μην κάνει στους άλλους ό,τι πληγώνει το ίδιο.
Η σχολική βία, είναι θέμα γονέων πια… η πολιτεία και η κοινότητα διδασκόντων είναι ανίκανες να το λύσουν. Η παιδεία ξεκινά και καταλήγει στην οικογένεια!!! Από εμάς εξαρτάται τι ενεργούς πολίτες θα δώσουμε στην αυριανή κοινωνία.
