Τα καλά και τα άσχημα νέα των οικονομιών

Τους τελευταίους μήνες η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε μια σχετικά θετική τροχιά, κάτι που για πολλούς αποτελεί έκπληξη. Αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στον συνδυασμό του σοκ από την πτώση της τιμής του πετρελαίου και μιας στροφής στον κύκλο αποθεμάτων.

Η τάση αυτή υποστηρίζεται από μια συνεχιζόμενη πτώση στα ποσοστά ανεργίας σε βασικές γεωγραφικές περιοχές, που με τη σειρά της ενισχύει την κατανάλωση και την κινητικότητα στην αγορά κατοικίας. Την ίδια στιγμή το Brexit δεν επέφερε την καταστροφή που πολλοί είχαν σπεύσει να προβλέψουν.

Οι κεντρικές τράπεζες έμειναν στο περιθώριο κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου και η πρόβλεψη είναι ότι αυτή η περίοδος πολύ χαμηλών − ή ακόμα και αρνητικών σε μερικές χώρες − επιτοκίων θα συνεχιστεί για καιρό ακόμα.

Ωστόσο δεν είναι όλα θετικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η πρόσφατη ανακοίνωση από την επικεφαλής της Fed, Janet Yellen, η οποία σε ελεύθερη απόδοση αναφέρει τα εξής: «Αναγνωρίζουμε ότι οι πρόσφατες οικονομικές εξελίξεις ήταν καλύτερες από το αναμενόμενο. Αν αυτό συνεχιστεί, τότε θα υπάρχει περιθώριο για αύξηση των επιτοκίων».

Το ενδιαφέρον εδώ δεν είναι τόσο ότι η νομισματική πολιτική φαίνεται να έχει καταστεί μάλλον μια βραχυπρόθεσμη προσέγγιση όσο, κυρίως, το γεγονός ότι η Yellen εξέφρασε εκ νέου έναν υπαρκτό φόβο πως βρισκόμαστε στην κορυφή ενός οικονομικού κύκλου, με μια νέα κρίση μπροστά μας.

Σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, δεν μπορούμε να αποφύγουμε τις συνέπειες των δημογραφικών εξελίξεων. Η Ιαπωνία κατέγραψε τα υψηλότερα επίπεδα πληθυσμού της το 2005, ενώ ο πληθυσμός της Ευρώπης κορυφώνεται τώρα.

Ο αυξανόμενος αριθμός των ηλικιωμένων ανθρώπων και στις δύο περιοχές παρασύρει προς τα κάτω και το δυνητικό ποσοστό ανάπτυξης. Οι ΗΠΑ δεν αντιμετωπίζουν αυτό το φαινόμενο, γεννώντας την προσδοκία για υψηλότερη ανάπτυξη. Αλλες χώρες έχουν πλεόνασμα πληθυσμού και τεράστιες πιέσεις από έναν απελπισμένο νεανικό πληθυσμό. Στη θεωρία, δεν υπάρχει τίποτε πιο εύκολο από το ανακάτεμα των λαών ανά την υφήλιο.

Στην πράξη ωστόσο αυτό μόνο εύκολο δεν είναι –όπως φαίνεται από τα προβλήματα που σχετίζονται με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες στην Ευρώπη. Θεωρώ ότι η Δύση διανύει μια πολιτική και κοινωνικοοικονομική κρίση εδώ και περισσότερα από 10 χρόνια, όπου έχουμε εμπλακεί σε μια σημαντική αλλαγή των προτεραιοτήτων της κοινωνίας σε σχέση με τη μονάδα. Αυτές οι κρίσεις μπορεί να διαρκέσουν ως και 20 χρόνια, και ιστορικά συχνά έληγαν με πολέμους. Οταν αυτή η διαδικασία ολοκληρωθεί, τότε ξεκινά μια νέα μακροπρόθεσμη ανάκαμψη, η οποία στην προκειμένη περίπτωση θα μπορεί να βασιστεί στην τεχνολογική επανάσταση που εκτυλίσσεται και η οποία έχει μπροστά της μέλλον περίπου 40 ετών.

Ο κ. Teis Knuthsen είναι επικεφαλής Επενδύσεων στη Saxo Private Bank.