«Εμείς, οι σύγχρονοι Ελληνες, ως άξιοι συνεχιστές της παράδοσης των Προγόνων μας και του Πολιτισμού και της Δημοκρατίας που θεμελίωσαν, οφείλουμε να συμβάλλουμε, ως μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ώστε αυτή η μεγάλη Ευρωπαϊκή Οικογένεια να συνειδητοποιήσει πως το μέλλον της εξαρτάται από την υπεράσπιση του βασικού της μεγέθους, όπως αυτό προσδιορίσθηκε από τις ιδρυτικές αρχές και αξίες της. Και το μέγεθος αυτό είναι ο Ανθρωπος, η αξία του και η ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του ως συστατικά στοιχεία της πραγματικώς φιλελεύθερης ιδεολογίας. Η οικονομία και το νόμισμα αποκτούν νόημα μόνον όταν υπηρετούν τον Ανθρωπο. Η ρήση του Πρωταγόρα συνιστά τον κοινό ευρωπαϊκό δείκτη πορείας: «Πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος»».
Αυτή είναι η παράγραφος από την ομιλία του Προέδρου της Δημοκρατίας (ΠτΔ) στο Αργος που προκάλεσε τις ενστάσεις της ΝΔ. Η αναφορά στο νόμισμα ήταν, κατά τη ΝΔ, ατυχής, καθώς επανέφερε, έστω πλαγίως, θέμα δραχμής. Προτρέχοντας μάλιστα ο πανέξυπνος κ. Λαφαζάνης σχεδόν έπλεξε το εγκώμιο του ΠτΔ. Η παρεξήγηση ήρθη, πλην το κείμενο μένει. Και το κείμενο που μένει είναι μάλλον ατυχές. Οχι για την υποτιθέμενη αναφορά στο «νόμισμα». Για τη διαλυμένη οικονομία μας ήθελε να μιλήσει ο ΠτΔ. Ομως αντί να αναφερθούν και να επισημανθούν οι απάνθρωπες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που βιώνουμε, γεννήθηκε μια παράγραφος με κοινοτοπίες και λογικά σφάλματα.
Πόσοι άραγε Αργίτες, πόσοι Ελληνες του 2016 αισθάνονται «συνεχιστές της παράδοσης των Προγόνων μας και του Πολιτισμού και της Δημοκρατίας που θεμελίωσαν» (πολλά τα κεφαλαία στο κείμενο). Και ποιοι από εμάς είναι βέβαιοι ότι οι Ελληνες του 2016 οφείλουμε ή μπορούμε «να συμβάλλουμε, ως μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ώστε αυτή η μεγάλη Ευρωπαϊκή Οικογένεια να συνειδητοποιήσει κ.λπ.»; Πώς άραγε; Σε ποιο χωριό, σε ποια συνοικία, σε ποιο σχολειό, σε ποιο ΑΕΙ, σε ποια Βουλή δείχνουμε «συνεχιστές της παράδοσης των Προγόνων»; Οτιδήποτε πάει να πει αυτό; Ενας λαός που χρόνια τώρα «μορφώνεται» από τις πράξεις ασυνείδητων, αμοραλιστών και ακαλλιέργητων πολιτικών τι έχει μάθει; Ενας λαός που συνεχώς εξαπατάται από πολιτικάντηδες, προχθεσινούς, χθεσινούς και σημερινούς, μπορεί άραγε να κάνει τη «μεγάλη Ευρωπαϊκή Οικογένεια» (!) να συνειδητοποιήσει το καθήκον της και τα λοιπά;
Και σε ποιο χωριό, σε ποια συνοικία, ποιας πόλεως, σε ποια χωματερή κατοικεί αυτός ο Ανθρωπος ο οποίος θα μετρήσει αξίες και ιδανικά και θα τα προσφέρει στην Ευρώπη; Πόσο μέγεθος έχει ο σημερινός Ελληνας; Με ποιο μέτρο τον μετράμε; Ποια είναι η ιδεολογική και η ηθική μεζούρα; Τίνος κόμματος; Τίνος ταγού; Ας μείνουμε εδώ. Επειδή όσο προχωρούμε στο προεδρικό κείμενο τόσο μπερδευόμαστε. Καλύτερα να τελειώσουμε με κάτι πιο ελαφρύ.
Προφανώς το χρήμα είχε στο μυαλό του ο ομιλητής. Το νόμισμα, τα λεφτά, το ευρώ, τα money. Οχι το «χρήμα» του Πρωταγόρα. Επειδή η λέξη στον Πρωταγόρα σημαίνει «πράγμα», όχι χρήμα. «Ο άνθρωπος είναι το μέτρο όλων των πραγμάτων και των υπαρκτών και των ανύπαρκτων». Και το ερώτημα παμπάλαιο. Κάθε άνθρωπος, άραγε, είναι το μέτρον των πραγμάτων που υπάρχουν; Ή συνολικά όλοι οι άνθρωποι; Το ανθρώπινο γένος; Ολοι οι λαοί; Αυτή η φράση (θα το γνωρίζει σίγουρα ο ΠτΔ) δηλώνει τον απόλυτο σχετικισμό, κάτι που ο Πλάτων επέκρινε δριμύτατα. Η φράση ακούγεται πολύ ωραία, αλλά η «αλήθεια» της βρίσκεται στα όρια της σοφιστείας. Κάθε άνθρωπος μπορεί να μετρά τα πράγματα με τη δική του μεζούρα. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το μέτρημα είναι πάντα σωστό. Οχι επειδή αποκλείει, ας πούμε, το θείον, όπως θα έλεγαν κάποιοι. Αλλά επειδή παραβαίνει τα θεσμοθετημένα. Την ίδια την πολιτεία.
Ο κ. Γιώργης Γιατρομανωλάκης είναι καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας και συγγραφέας.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
