Οι χρεοκοπημένοι πρωταθλητές

Οι βεβαιότητες έρχονται από νωρίς. Το καλοκαίρι του 1987, η γενιά μου, όλοι αυτοί οι σημερινοί κουρασμένοι 35άρηδες, οριστικοποίησαν την υποψία που έπιαναν στον αέρα: κατάλαβαν πως στη ζωή τους η πρόοδος είναι αναπόφευκτη. Η οπισθοδρόμηση, τα προβλήματα, οι λάθος στροφές της Ιστορίας, οι τραγωδίες, οι χρεοκοπίες ήταν πράγματα που απλώς συνέβαιναν παλιά, δεν μας απασχολούσαν πια. Η γενιά που γεννήθηκε μετά το 1973 βίωσε την πρώτη δική της συλλογική ανατριχίλα, μια ένεση αυτοπεποίθησης που σε σημαδεύει ακόμη και (ή ίσως ειδικά) αν είσαι μικρό παιδί και βλέπεις τους μεγάλους να πανηγυρίζουν σαν παιδιά.

Οι βολές του Αργύρη Καμπούρη, οι αδικημένες από την Ιστορία κρίσιμες βολές του Λιβέρη Ανδρίτσου, ο Γκάλης, ο Γιαννάκης, ο Φάνης και τα άλλα παιδιά, η Μελίνα, τα τσιγάρα του Φίλιππου Συρίγου στο ιδρωμένο ΣΕΦ, η κατάκτηση του Ευρωπαϊκού στο μπάσκετ έμειναν πια στη συλλογική μνήμη ως μια ψηφίδα ποπ αθλητικής Ιστορίας. Η στιγμή που μια γενιά έμαθε πως, αν θέλει, μπορεί να κερδίσει ακόμη και την Ευρώπη.

Μπορεί ένα αθλητικό γεγονός να επηρεάσει τη συλλογική κουλτούρα; Μπορεί κάτι τόσο υπέροχο, μα και τόσο ρηχό, όπως ένα εύστοχο καλάθι, ένα γεμάτο σουτ στο ποδόσφαιρο, να καθορίσει το μέλλον μιας χώρας; Οι Γερμανοί πιστεύουν πως ναι. Το 1954, όταν η ταπεινωμένη από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο Γερμανία κέρδιζε στον τελικό του Μουντιάλ που έγινε στην Ελβετία την πανίσχυρη τότε Ουγγαρία, η συλλογική αίσθηση αισιοδοξίας πλημμύρισε τον τραυματισμένο ψυχισμό των Γερμανών. Σύμφωνα με ορισμένους, οδήγησε στην ανοικοδόμηση της χώρας, όπως μπορεί να δει κανείς και στην όμορφη ταινία «Το θαύμα της Βέρνης». H γερμανική συνέχεια είναι γνωστή.

Εμείς παίρναμε κάπως διαφορετικά τα μηνύματα της Ιστορίας. Το καλοκαίρι του 1995, η ίδια γενιά της αυτοπεποίθησης, στα 15 πάνω-κάτω, γέμιζε το Κλειστό του ΟΑΚΑ για να θαυμάσει το επόμενο μπασκετικό θαύμα της. Τους τότε πιτσιρικάδες της Εθνικής Εφήβων που σήκωσαν το Παγκόσμιο, τα παιδιά που εδραίωσαν την αυτοπεποίθηση σε μια Ελλάδα που εξακολουθούσε να προοδεύει, να «εξευρωπαΐζεται», να ετοιμάζεται να μπει στο όνειρο του ευρώ. Μόνο πρόοδος.

Το 2005, στον επόμενο σταθμό συλλογικής χαράς, ήμασταν ήδη μέσα. Ανέμελοι, ναρκωμένοι από τους Ολυπιακούς Αγώνες και την ποδοσφαιρική επιτυχία του 2004, νιώθαμε να μας ανήκουν όλα. Τα προβλήματά μας ήταν ψυχολογικά, όχι πρακτικά. Φαινόμασταν ικανοί για τα πάντα. Και αθλητικά, για μια περίοδο, ήμασταν. Η Εθνική μπάσκετ, ο μετρονόμος της χώρας, κατέκτησε το Ευρωπαϊκό το 2005 στο Βελιγράδι και μία χρονιά αργότερα, στην Ιαπωνία, ταπείνωνε την αμερικανική Dream Team. Ημασταν οι καλύτεροι σε όλον τον κόσμο ή απλώς οι καλύτεροι στην Ευρώπη; Μόνο αυτό έμενε να αποφασίσουμε, τα όρια ήταν απροσδιόριστα. Ή μήπως όχι;

Το καλοκαίρι του 2015 είναι λιγότερο πομπώδες, η αυτοπεποίθηση έχει γίνει ματαίωση, η αθλητική επιτυχία δεν μοιάζει να συμβολίζει πια την εθνική ψευδαίσθηση ανωτερότητας –καιρός ήταν.

Και όμως, την προηγούμενη εβδομάδα στον Βόλο, μια παρέα πιτσιρικάδων, γεννημένων κάπου στο 1998, η γενιά που θα μας αντικαταστήσει, κατέκτησε το Ευρωπαϊκό στο μπάσκετ, μια μικρή αθλητική χαρά σε ένα καλοκαίρι που θα απασχολήσει τον Ψυχολόγο του Μέλλοντος. Παιδιά από τα δυτικά προάστια της Αθήνας οι περισσότεροι, παιδιά που μεγάλωσαν τα τελευταία χρόνια με την υποψία πως η πρόοδος δεν είναι μια ιστορική οφειλή, αλλά κάτι που θα πρέπει να προσπαθήσεις για να το κερδίσεις.

Ο κύκλος έκλεισε, η γενιά του 1987 μεγάλωσε, η γενιά του 1998 έρχεται να παλέψει σε μια πολύ πιο δύσκολη Ελλάδα, νιώθοντας και αυτή το υπέροχο νεανικό συναίσθημα πως ο κόσμος τής ανήκει. Καλό θα ήταν να έχει πάρει το μάθημά μας, τίποτε δεν της ανήκει χωρίς προσπάθεια, κανένα εθνικό DNA δεν αρκεί, η επιτυχία ανήκει σε εκείνον που πάλεψε για αυτή. Ας μη μιλήσουμε όμως για μια «νέα Ελλάδα», αρκετά ασχοληθήκαμε με αυτές τις παραισθήσεις.

Και να θέλαμε, δεν θα μπορούσαμε. Στις εξέδρες, μέσα στη χαρά των εφήβων, εμφανίστηκε και ο δήμαρχος του Βόλου, Αχιλλέας Μπέος. Πήρε και αυτός ένα μετάλλιο, ως οικοδεσπότης της διοργάνωσης. Μια σαφής υπενθύμιση πως οι νέες γενιές έχουν να παλέψουν με πολλές δυσκολίες στον δρόμο για την ενηλικίωση. Οι περισσότερες αφορούν την παλιά Ελλάδα.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 9 Αυγούστου 2015