Κώδικας φιλοζωίας

Σε πρόσφατο ταξίδι μου στα παράλια της Μικράς Ασίας και στη Σμύρνη, ανάμεσα στα όσα (θετικά και αρνητικά) παρατήρησα περπατώντας πολλές ώρες καθημερινά (και σε γειτονιές που δεν περιλαμβάνονται στους τουριστικούς χάρτες), ήταν ότι τα δεκάδες αδέσποτα που περιφέρονται στους δρόμους των τουρκικών πόλεων συμβιώνουν αρμονικά με τους ανθρώπους: τα σκυλιά (όλα με ταυτότητα περασμένη στο αφτάκι τους) δεν σπεύδουν να απομακρυνθούν τρομαγμένα όταν τα πλησιάζεις, ούτε μοιάζουν έτοιμα να αμυνθούν, να επιτεθούν –εξαιτίας του φόβου τους. Αντιθέτως, σε καλοδέχονται κουνώντας την ουρά τους, κάθονται να τα χαϊδέψεις, ενίοτε σε συντροφεύουν στις βόλτες σου. Αλλά και οι γάτες εξακολουθούσαν να χουζουρεύουν στον ήλιο με την ηδυπάθεια των σταρ του κινηματογράφου, ακόμη και όταν πλησίαζα κοντά στο πρόσωπό τους τον φακό της φωτογραφικής μηχανής μου για ένα close up που θα αναδείκνυε την ανατολίτικη καλλονή τους. Μου έκανε εντύπωση αυτή η χαλαρή και άνετη διάθεση – συμπεριφορά, τη στιγμή που στην Ελλάδα τα τετράποδα που έχουν την ατυχία να ζουν στους δρόμους μοιάζουν και είναι τρομαγμένα, κρύβονται, αποφεύγουν τους περαστικούς ή παίρνουν αμυντική στάση –ενίοτε επιτίθενται. Αφού παρατήρησα επίμονα την ας την πω ασυνήθιστη για εμένα κατάσταση, νομίζω ότι κατάλαβα πού οφείλεται η διαφορά συμπεριφοράς: αν στην υπερήφανη πατρίδα μάς μεγαλώνουν μαθαίνοντάς μας να φοβόμαστε (ακόμη και να μισούμε) τους σκύλους και τις γάτες ή να τα θεωρούμε φορείς μολύνσεων και τρομερών ασθενειών, στην Τουρκία οι άνθρωποι τα προσεγγίζουν με αγάπη και σεβασμό. Οπότε και τα ζώα ανταποδίδουν αυτή την αγάπη, με την εμπιστοσύνη τους, με τη συγκινητική τρυφερότητά τους.

Αρκούσε μια βόλτα στους κεντρικούς δρόμους των πόλεων (κυρίως των μεγάλων) για να το διαπιστώσεις: παντού δοχεία με νερό και ξηρά τροφή για τα αδέσποτα. Αυτά από τους δήμους. Είδα όμως και τους φοιτητές που λιάζονταν στο γρασίδι, στην παραλία της Σμύρνης, να μοιράζονται το μπουρέκι τους με τα σκυλιά που τους πλησίαζαν και να τα καλούν να καθήσουν δίπλα τους. Είδα καταστηματάρχες να βγάζουν έξω από τα μαγαζιά τους ταπεράκια με νερό και τροφή, νοικοκύρηδες να απλώνουν έξω από τα σπίτια τους παλιές κουβέρτες και παλιά παπλώματα δημιουργώντας φωλιές. Δεν είδα (σύμπτωση;) κατά τη δεκαήμερη παραμονή μου ούτε έναν γονιό να αποτρέπει το παιδί του από το να πλησιάσει, να χαϊδέψει ή να ταΐσει ένα αδέσποτο όπως υστερικά («φύγε μακριά από το γάου γάου γιατί θα σε δαγκώσει», «μην πιάνεις τη γάτα γιατί έχει αρρώστιες») κάνει ο έλληνας γονιός. Οπως δεν είδα ούτε ένα σκυλί να παίρνει αμυντική στάση απέναντι στον άνθρωπο που το πλησίαζε. Ανηφορίζοντας στους φτωχομαχαλάδες της Σμύρνης και του Αϊβαλιού επιβεβαίωσα ότι η εν Τουρκία φιλοζωία δεν είναι προνόμιο των ευκατάστατων. Σε δρόμους πνιγμένους στα σκουπίδια, έξω από σπίτια έτοιμα να καταρρεύσουν, όπου και αν κοιτούσα έβλεπα πιατάκια με φαγητό για τα ζώα. Γιαγιάδες ντυμένες με κουρέλια, καταβεβλημένες και εξαθλιωμένες, άφηναν έξω από τις πόρτες τους ό,τι μπορούσε η καθεμιά, λίγα κοκαλάκια αλλά και σκέτο ρύζι, μέχρι και ντοματοσαλάτα ή εζμέ (έναν πολτό από πιπεριά και ντομάτα που τρώνε μετά μανίας οι Τούρκοι). Είδα, λοιπόν, σκυλιά και γατιά να τρώνε μπουκίτσες ψωμιού βουτηγμένες σε εζμέ και σκέφτηκα πως, ακόμη και αν ένα τόσο πικάντικο έδεσμα δεν είναι ό,τι καλύτερο για το στομάχι τους, όπως ορθώς θα επισήμαινε ένας κτηνίατρος, είναι προτιμότερο από την κλωτσιά που θα έτρωγαν αν ζητιάνευαν λίγο φαγητό έξω από το σπίτι ενός Ελληνα. Οχι, δεν είναι οι Τούρκοι που βρίσκονται πολύ μπροστά σε θέματα φιλοζωίας, είμαστε εμείς που έχουμε μένει τόσο πίσω.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 26 Απριλίου 2015