Αν υπήρχε βραβείο Νομπέλ λαθών, η τρόικα θα το έπαιρνε παμψηφεί. Τα λάθη που διέπραξε στο ελληνικό πρόγραμμα δεν έχουν τελειωμό. Και δεν μιλάμε για περιφερειακά λάθη ήσσονος σημασίας, αλλά για λάθη που διαπερνούν τον σκληρό πυρήνα του προγράμματος. Τι brainstorming και κουραφέξαλα. Εδώ πρόκειται για καταιγισμό λαθών, όχι ιδεών! Το πρόγραμμα ήταν εκ κατασκευής δομικά εσφαλμένο.
Ιδού μια ενδεικτική μαύρη λίστα με το απίστευτο κι όμως αληθινό γαϊτανάκι των μοιραίων λαθών και –κυρίως –η ομολογία των λαθών από την ίδια την τρόικα:
1) Σε μία από τις πρώτες εμπιστευτικές αναλύσεις της για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους (21/10/2011) παραδέχεται ότι «η κατάσταση στην Ελλάδα έχει αρχίσει να χειροτερεύει» επειδή «η οικονομική προσαρμογή γίνεται ολοένα και περισσότερο μέσω της ύφεσης… παρά μέσω διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που οδηγούν σε αύξηση της παραγωγικότητας». Για τους στοιχειωδώς μυημένους στα οικονομικά η διάγνωση αυτή είναι εμφανώς προσχηματική και προσπαθεί να μεταθέσει τις ευθύνες στην ελληνική πλευρά. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις χρειάζονται πολύ χρόνο για να αποδώσουν (η Γερμανία περίμενε μια ολόκληρη δεκαετία). Ακόμη κι αν η Ελλάδα είχε κάνει τις αιτούμενες μεταρρυθμίσεις μέσα στο 2010, ήταν αδύνατο να αποδώσουν καρπούς το… 2011!
2) Σε μία από τις επόμενες αναλύσεις της (15/2/2012) παραδέχεται ότι «υπάρχει μια θεμελιώδης αντίθεση μεταξύ των στόχων του προγράμματος για μείωση του χρέους και για βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, υπό την έννοια ότι η εσωτερική υποτίμηση που απαιτείται για την αποκατάσταση της ελληνικής ανταγωνιστικότητας θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε υψηλότερο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ στο άμεσο μέλλον». Μόνον που το κακό είχε ήδη γίνει. Η ύφεση και η ανεργία έσπαζαν το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, ενώ το χρέος είχε κυριολεκτικά αφηνιάσει. Στερνή μου γνώση να σε είχα πρώτα…
3) Εστω όμως ότι αυτό ήταν το αναπόφευκτο τίμημα για να γίνει η χώρα πιο ανταγωνιστική και να ανακάμψει μέσω εξαγωγών. Να όμως που έρχεται τώρα το ΔΝΤ να μας πληροφορήσει ότι η μείωση μισθών και η εσωτερική υποτίμηση απέτυχαν να κάνουν τα ελληνικά προϊόντα πιο ανταγωνιστικά και να αυξήσουν τις εξαγωγές. Ανθρακες ο θησαυρός!
4) Ψηλά στη μαύρη λίστα φιγουράρει και ο τρόπος με τον οποίο το ΔΝΤ δικαιολόγησε το λουτρό ύφεσης και ανεργίας που προκάλεσε η πολιτική βίαιης δημοσιονομικής προσαρμογής. Υποεκτίμησαν –λέει –τους (αρνητικούς) δημοσιονομικούς πολλαπλασιαστές. Δεν περίμεναν ότι η δραστική μείωση δαπανών και η αύξηση φόρων θα προκαλούσαν τόσο μεγάλη πτώση του ΑΕΠ. Λάθος τους.
5) Η αυτοκριτική όμως παίρνει σουρεαλιστική τροπή όταν φθάνει στο διά ταύτα: πρέπει –λέει –να συνεχιστεί η ίδια πολιτική, γιατί δεν υπάρχει άλλος δρόμος! Αν στόχος του προγράμματος ήταν να βοηθήσει την Ελλάδα να ανακάμψει για να αποπληρώσει τα χρέη της, η πολιτική αυτή έπρεπε να αλλάξει πάραυτα. Μάλλον όμως δεν ήταν αυτός ο στόχος. Φαίνεται ότι οι πιστωτές έχουν κατά νου εναλλακτικούς τρόπους να πάρουν πίσω τα δανεικά…
Ο κ. Γιώργος Δουράκης είναι αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
