Αν επιχειρούσαμε αυτή τη στιγμή να αποτυπώσουμε το κλίμα που διαμορφώνεται λίγες εβδομάδες πριν από τις εκλογές, μάλλον εύκολα θα καταλήγαμε στο συμπέρασμα ότι δεν διαφαίνεται κανένα πλειοψηφικό ρεύμα στην ελληνική κοινωνία. Μπορεί ο πολιτικός ανορθολογισμός που κυριάρχησε την πρώτη περίοδο της κρίσης με τους «Αγανακτισμένους» να έχει υποχωρήσει, αλλά αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι έχουν ξεπεραστεί ο διχασμός, οι φοβίες αλλά και η τιμωρητική διάθεση που έχουν διαποτίσει το κοινωνικό σώμα. Με αναπόφευκτη συνέπεια την έντονη πολιτική ρευστότητα που διαπιστώνουν δημοσκοπήσεις και αναλυτές και την αδυναμία οποιασδήποτε σοβαρής πρόβλεψης για το μετεκλογικό σκηνικό.
Δεν είναι τυχαίο ότι η γενική αίσθηση για την ανάγκη σαρωτικών αλλαγών στο πολιτικό σκηνικό, τους θεσμούς, την οικονομική δραστηριότητα συνοδεύεται σχεδόν πάντα από μια εμμονή, έναν φόβο να μην αλλάξουμε οι ίδιοι τις πρακτικές, τις συνήθειες, τις «κατακτήσεις» του παρελθόντος. Η κοινωνία δείχνει να ταλαντεύεται διαρκώς ανάμεσα στην επιθυμία της να γυρίσουμε επιτέλους σελίδα, να αφήσουμε πίσω το αμαρτωλό παρελθόν, και στις ανασφάλειες και τις αντιστάσεις της για το τι τέξεται η επιούσα.
Το κλίμα αυτό της κοινωνικής και πολιτικής αμφισημίας συντηρείται αναπόφευκτα και από το γεγονός ότι η πολιτική και κομματική αντιπαράθεση εξαντλείται σε απλουστευτικά και μανιχαϊστικά διλήμματα. Σωτηριολογικές και καταστροφολογικές προσεγγίσεις εναλλάσσονται με περισσή βεβαιότητα και ευκολία ένθεν κακείθεν παραπέμποντας ευθέως σε λογικές του παρελθόντος. Μπορεί οι κομματικές πανστρατιές και οι λαοθάλασσες να έχουν στερέψει ελλείψει πελατείας, αλλά έστω και διά του… λύχνου η μάχη του φωτός με το σκότος είναι διαρκώς παρούσα.
Σε μια κοινωνία με τεράστιες διαφοροποιήσεις στο εσωτερικό της, που αντιδρά όλο και περισσότερο με εξατομικευμένες λογικές, οι πολιτικές ηγεσίες προσπαθούν να της προσδώσουν κομματικές ταυτότητες που δεν την αγγίζουν πλέον και να την ενοποιήσουν με διλήμματα από το παρελθόν. Οι διαχωριστικές γραμμές που οριοθετήθηκαν στη Μεταπολίτευση έχουν εκπνεύσει και οριζόντιες διαιρέσεις διαπερνούν παλιά και νέα κομματικά σχήματα, με αποτέλεσμα την προσγείωση του, παλιού και νέου, δικομματισμού σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Η μόνη σταθερά που επιβιώνει δυστυχώς, όπως φαίνεται, ανεξαρτήτως κομματικών ταυτίσεων, είναι η σταθερή προσήλωση της κοινωνίας σε αναγνωρίσιμες –τηλεοπτικές συνήθως –περσόνες…
Μια νέα διαχωριστική γραμμή που θα μπορούσε πραγματικά να σηματοδοτήσει την αφετηρία για την οικονομική και πολιτική ανασυγκρότηση της χώρας θα οριοθετούσε από τη μια όσους είναι αποφασισμένοι να συγκρουστούν με τις παθογένειες του παρελθόντος, επιμένοντας στις ουσιαστικές αλλαγές που πρέπει να γίνουν, αποδεχόμενοι τις δυσκολίες και το συγκυριακό τίμημα που πρέπει να πληρώσουν, και σε αυτούς που επιμένουν να χαϊδεύουν αφτιά, χωρίς να τολμούν να μιλήσουν για τις μάχες που πρέπει να δοθούν. Δυστυχώς η ρήξη με το χρεοκοπημένο μοντέλο του παρελθόντος εξαντλείται για την ώρα μόνο σε λόγια, υποσχέσεις, ψευδαισθήσεις και ιδεοληψίες…
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
