Ονειρα

Το καινούργιο βιβλίο του Γιώργου Βέλτσου έχει τίτλο Πρωτόκολλα ονείρων (εκδόσεις Αγρα). Είναι ακριβώς αυτό που λέει ο τίτλος, μια καταγραφή ονείρων, χωρίς να δηλώνεται η χρονολογία (ηθελημένα), ένα αρχείο ονείρων που μας παραπέμπει ως προς τον τίτλο αλλά και ως προς τη λειτουργία του (ονειρικού) υλικού στο φερώνυμο βιβλίο του Αντόρνο. «Βλέπω ένα όνειρο πάει να πει φωτίζομαι» διαβάζουμε σε ένα από τα όνειρα του Βέλτσου. Και πραγματικά, μέσα από αυτή την καταγραφή αναδεικνύεται μια αρχετυπική ζωή αλλά και ένα αρχέτυπο κείμενο. Το όνειρο γίνεται ο πολλαπλασιαστής (για να χρησιμοποιήσω μια λέξη της μόδας) αυτής της ζωής. Δεν χρειαζόμαστε τον Φρόιντ για να κατανοήσουμε τη σημασία του ονείρου. Θυμίζουμε ότι κατά τον Φρόιντ το όνειρο είναι η παραμορφωμένη εκπλήρωση μιας απωθημένης επιθυμίας, σεξουαλικής ή εξουσιαστικής. Σεξ και εξουσία υπάρχουν στα όνειρα του Βέλτσου. Αλλά εκείνο που έχει σημασία είναι ότι η καταγραφή του ονείρου, αυτό το πρωτόκολλο, αποτελεί μια μορφή αυτοβιογραφικής γραφής. Είναι αυτοβιογραφία.

Το ξέρουμε αυτό από πολύ παλιά, από τους αρχαίους χρόνους. Μπορούμε να το διαπιστώσουμε διαβάζοντας τους Ιερούς Λόγους του αρχαίου ρήτορα Αίλιου Αριστείδη, που σχεδόν ταυτόχρονα εκδόθηκαν προσφάτως σε δύο νεοελληνικές μεταφράσεις (εκδόσεις Αγρα και εκδόσεις Κίχλη). Πριν απ’ όλα λοιπόν τα Πρωτόκολλα ονείρων του Γιώργου Βέλτσου είναι η αυτοβιογραφία του, memoir, η ονειρική αναπαράσταση μιας ζωής, ενός σώματος, των επιθυμιών, των σκέψεων. Αλλά καθώς το όνειρο είναι και διεγερτικό της λογοτεχνίας, θα λέγαμε ότι αυτό το βιβλίο μπορεί να διαβαστεί και ως μυθιστόρημα. Μάλιστα ως roman à clef, αφού σε αυτές τις ενύπνιες διαδρομές συναντάμε πράγματα και πρόσωπα, από τον Σημίτη και τον Λαμπράκη ως τον Μπουτάρη και τον Μαρωνίτη. Απόσπασμα: «Ηταν και δεν ήταν στο σπίτι μου. Δεν με θέλαν τα αντικείμενα. Οι διακόπτες ξεχαρβαλώνονταν όταν πήγαινα ν’ ανάψω το φως. Τα ελατήρια πετάγονταν απ’ την ηλεκτρική κουζίνα. Είχα γυρίσει από τους Δελφούς περνώντας μια θάλασσα έξω από τη Λιβαδειά, με την Αννα Διαμαντοπούλου γυμνόστηθη, αλλά δεν με αφήνει να πειράξω τα βυζιά της. «Θα το πω στον άντρα μου» μου λέει».