Τα φαντάσματα του Γκόγια

Ο Μίλος Φόρμαν, ο τσέχος σκηνοθέτης της «Φωλιάς του Κούκου» και του «Αμαντέους», φιλοτέχνησε πριν από λίγα χρόνια «Τα φαντάσματα του Γκόγια».

Μια ταινία όπου πρωταγωνιστούσαν στον ρόλο του ισπανού ζωγράφου ο Σουηδός Στέλαν Σκάρσκαρντ, στον ρόλο του ιεροεξεταστή Λορέντσο ο Ισπανός Χαβιέρ Μπαρδέμ και η Νάταλι Πόρτμαν στον ρόλο της κακοποιημένης κόρης από τη σκοταδιστική Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.

Η ταινία απέδιδε με τρόπο καταιγιστικό τη δυστυχή μοίρα των ανθρώπων του πλούτου και της εξουσίας, πολιτικής και θρησκευτικής, που βρέθηκαν στη δίνη των μεγάλων επαναστατικών γεγονότων του 1789 και των ναπολεόντειων πολέμων που ακολούθησαν.

Δεν γνωρίζουμε ποια βασική ιδέα οδήγησε τον τσέχο σκηνοθέτη να αποδώσει τα «Φαντάσματα του Γκόγια», συνδέοντας τους πίνακες του ισπανού ζωγράφου της εποχής του ρομαντισμού και του ροκοκό με τις μεγάλες συγκρούσεις, τις αναταραχές και τα κύματα φιλελευθερισμού που μετέφερε πρώτα η κατάκτηση της Ισπανίας από τα επαναστατικά στρατεύματα του Ναπολέοντα και αργότερα τα αντίστροφα, του συντηρητισμού, που επέβαλε η παλινόρθωση των βασιλιάδων.

Ισως να ένιωσε τη στροφή που άρχισε να παίρνει ο κόσμος μετά την ωρίμανση της παγκοσμιοποίησης. Πιθανώς να τον παρέσυρε ο σεναριογράφος του Ζαν-Κλοντ Καριέρ, που υπήρξε βασικός συνεργάτης του Μπουνιουέλ στην «Κρυφή γοητεία της μπουρζουαζίας».

Οπως και να έχει πάντως, ο Μίλος Φόρμαν αποτύπωνε στην ταινία με τρόπο μοναδικό τι σημαίνει να ζει κανείς σε ενδιαφέροντες καιρούς, σε εποχές μεγάλων αλλαγών και κατακλυσμιαίων γεγονότων.

Ουδείς επιτρέπεται να επιχειρεί αυθαίρετους παραλληλισμούς και να συνδέει τις κινηματογραφικές εικόνες με τις πραγματικές σημερινές.

Ωστόσο, οι τελευταίες από τις πλατείες της Ισπανίας οδηγούν σε συνειρμούς και επιβάλλουν αν μη τι άλλο προβληματισμό.

Είχαν προηγηθεί οι πολλές αντίστοιχες δικές μας, αλλά οι περισσότεροι στην Ευρώπη τις απέδιδαν στην ελληνική μοναδικότητα.

Τώρα όμως που η κρίση πνίγει την Ισπανία, καταδιώκει την Ιταλία και ετοιμάζεται να εισβάλει στη Γαλλία, οι Βρυξέλλες ανησυχούν, όπως φανερώνουν οι αγωνιώδεις συζητήσεις του Μανουέλ Μπαρόζο, του Βαν Ρομπάι και του Ολι Ρεν στο Κολέγιο των επιτρόπων.

Δεν ξέρουμε αν το ιερατείο των Βρυξελλών και η ευρωπαϊκή ελίτ των τεχνικών του χρήματος και της οικονομίας έχουν δει «Τα φαντάσματα του Γκόγια» του Μίλος Φόρμαν. Αν δεν έτυχε ωστόσο ή δεν είχαν τον χρόνο, καλόν είναι να αναζητήσουν μια κόπια το ταχύτερο. Κάτι έχουν να ωφεληθούν…