Σύμφωνα με πρόχειρους υπολογισμούς και σχετικά δημοσιεύματα, ο αριθμός των ναυτιλιακών εταιρειών στον Πειραιά (ποντοπόρος ναυτιλία) ανέρχεται στις 1.200 επιχειρήσεις ενώ συνολικά σε ναυτιλιακές και παραναυτιλιακές επιχειρήσεις απασχολούνται περί τους 200.000 υπαλλήλους, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ενωσης Ελλήνων Εφοπλιστών (ετήσια έκθεση 2009-2010). Οι παραπάνω αριθμοί έστω και με τις όποιες μικρές αποδεκτές αποκλίσεις τους, είναι αρκετοί για να δείξουν το πόσο σημαντικός είναι ο κλάδος της ναυτιλίας για την ελληνική οικονομία αλλά και την κοινωνία γενικότερα. Δικαιολογούν επίσης τον χαρακτηρισμό της «βαριάς βιομηχανίας» που αποδίδεται στη ναυτιλία.
Η συνέχιση της παρουσίας των εταιριών στον Πειραιά και την ευρύτερη περιοχή του, είναι απολύτως αναγκαία. Απασχόληση, σημαίνει χρήμα και χρήμα σημαίνει κίνηση στην αγορά. Ειδικά σε περιόδους σαν αυτή που διανύουμε, λάθη δεν συγχωρούνται. Και όλα τα παραπάνω, φυσικά, ανεξάρτητα από το αν μια ναυτιλιακή εταιρεία έχει υψωμένη στα πλοία της την ελληνική σημαία ή όχι. Σε μια εποχή που οι έλληνες ναυτικοί είναι δυστυχώς μειοψηφία, το τι σημαία φέρουν τα βαπόρια μας, ίσως είναι το λιγότερο κακό.
Για να διατηρηθούν όμως ειδικά οι μεγάλες εταιρείες της ποντοπόρου στον Πειραιά χρειάζονται δύο βασικές προϋποθέσεις: * Κίνητρα από το Κράτος. * Προσωπικό για τη στελέχωση των εταιριών και των γραφείων. Για το κομμάτι των κινήτρων από την πολιτεία προς τους εφοπλιστές δεν θα ασχοληθώ. Πρέπει όμως να σημειώσω πως ότι και να κάνουμε δεν πρέπει να βασίζεται μόνιμα, στον «πατριωτισμό» τους. Αλλωστε όταν άλλες επιχειρήσεις της ξηράς έφυγαν για τα Βαλκάνια, αλλά και για αλλού, το να συζητάμε για το πώς θα κρατήσουμε επιχειρήσεις της θάλασσας χωρίς τις αναγκαίες προϋποθέσεις είναι κάτι το ανέφικτο.
Ο πλανήτης είναι γεμάτος με «παράδεισους» έτοιμους να φιλοξενήσουν τις ναυτιλιακές επιχειρήσεις των Ελλήνων, ακόμη και στην καρδιά της Ευρώπης. Χαρακτηριστικά παραδείγματα χωρών στην Ευρώπη (εκτός της κλασσικής Κύπρου) είναι η Γερμανία, η Δανία, η Ελβετία κ.ά. που διατηρούν ειδικό καθεστώς σχετικά με τη σύσταση και τη λειτουργία ναυτιλιακών εταιριών. Εξ ου και η άνθιση της ναυτιλιακής δραστηριότητας εκεί.
Το προσωπικό όμως για να στελεχωθούν τα γραφεία, είναι και θα παραμείνει επί της ουσίας αρμοδιότητα των πλοιοκτητών. Και σε αυτό θα τους ζητηθεί ευθύνη στο μέλλον εφόσον αποτύχουν. Εκείνοι είναι που με τις από ΄δώ και μπρος κινήσεις τους θα καθορίσουν, εάν και εφόσον οι ναυτιλιακές του Πειραιά θα συνεχίζουν να ανθίζουν ή θα μαραζώσουν, εάν η ελληνική ναυτιλία θα πάει και άλλο μπροστά σε επίπεδο παροχής υπηρεσιών στην στεριά ή όχι. Ως τώρα, με έμπειρα στελέχη προερχόμενα κυρίως από την θάλασσα οι ελληνικές εταιρείες αντιμετωπίζουν με πρωτοφανή επιτυχία την καθημερινότητα των πλοίων και παρέχουν στους πελάτες τους κορυφαία εξυπηρέτηση σε παγκόσμιο επίπεδο. Δεν είναι τυχαίο πως οι σημαντικότεροι ναυλωτές και Οil majors διατηρούν άριστες σχέσεις με την ελληνική ναυτιλία και προτιμούν αυτή να συνεργαστούν παρά οποιαδήποτε άλλη. Εξαιρέσεις υπάρχουν φυσικά στον κανόνα.
Τα έμπειρα όμως στελέχη των γραφείων σιγά-σιγά αποσύρονται από την ενεργό δράση και με γεωμετρική πρόοδο κάποια στιγμή δεν θα επαρκούν ή χειρότερα δεν θα υπάρχουν. Ο συνειρμός είναι απλός: Λιγότεροι ναυτικοί στα πλοία σημαίνει πως και λιγότεροι ναυτικοί θα βγουν στα γραφεία. Αν δεν υπάρχουν έλληνες αξιωματικοί, πώς θα βρεθούν Πλοίαρχοι και Μηχανικοί για τις αντίστοιχες θέσεις στη στεριά;
Αφού χάσαμε τη σημαία στα βαπόρια μας, ας μη χάσουμε τουλάχιστον και τα γραφεία! Τι κάνουν για αυτό ή τι έχουν σκοπό να κάνουν για αυτό οι πλοιοκτήτες;
Υπάρχει πάντα η επιλογή, οι ελληνικές εταιρίες να αλλάξουν μορφή. Να παραχωρήσουν το μάνατζμεντ και να παρέχουν τις υπηρεσίες τους μέσω τρίτων, να συγχωνευθούν και να παραμείνουν απλά οργανισμοί που θα εισπράττουν ναύλα από την μία και θα πληρώνουν τους contractors τους από την άλλη.
Η άλλη επιλογή είναι να χτίσουν το αύριο τους στηριζόμενοι στην παράδοση της δικής μας ναυτιλίας και στο επιτυχημένο μοντέλο που ως τώρα τους βγάζει ασπροπρόσωπους.
Μπορεί όπως αναφέραμε, τα παλιότερα ικανά και έμπειρα στελέχη να μειώνονται, υπάρχουν όμως ακόμα! Τα έτοιμα στελέχη μπορούν να πλαισιωθούν με νέα παιδιά με κέφι και διάθεση για σκληρή δουλειά και για πρόοδο. Η οικονομική κρίση και τα υψηλά ποσοστά ανεργίας, είναι το πλεονέκτημα των ναυτιλιακών εταιριών. Οχι για να προσελκύσουν «φθηνούς» υπαλλήλους, αλλά για να καλέσουν και να αποκτήσουν τους καλύτερους και αξιότερους. Αν το κόστος από μόνο του είναι το κριτήριο, το εγχείρημα αυτό δεν θα πετύχει.
Η προσέλκυση νέων από σχολές, πανεπιστήμια ή τη θάλασσα και η προσέλκυση Ελλήνων, στελεχών του εξωτερικού, δημιουργεί προφανή οφέλη για όλους: Νέες θέσεις εργασίας, ανάπτυξη της ναυτιλίας και χάραξη πορείας για το αύριο, εμπλουτισμός της με νέες ιδέες, επιπλέον προβολή της και εδραίωση της σημαντικότητάς της στην κοινωνία.
Ο κ. Χρήστος Λειβαδάς είναι πλοίαρχος Ε.Ν. και στέλεχος ναυτιλιακής εταιρείας με έδρα το Μόντε Κάρλο.
