Yπήρξε άραγε ποτέ αμερικανός πρόεδρος που να κρίθηκε τόσο πρόωρακαι ανελέητα- όσο ο Μπαράκ Ομπάμα; Ασφαλώς, όχι ο Τζορτζ Μπους, για τον οποίο οι προσδοκίες ήταν χαμηλές το 2001- προτού η 1η Σεπτεμβρίου αλλάξει τα πάντα. Πιθανότατα ούτε ο Μπιλ Κλίντον, του οποίου η θητεία στην προεδρία άρχισε το 1993 εν μέσω ανεμοστρόβιλου υποσχέσεων και πρωτοβουλιών, προτού τον «φρενάρουν» οι αποκαλύψεις για το σκάνδαλο Γουαϊτγουότερ, το πρώτο φθινόπωρο στην εξουσία. Εννέα μήνες μόλις πρόεδρος ο Ομπάμα παρουσιάζεται από τους μεν ως ο πολιτικός που «χαϊδεύει τα αφτιά» των τυράννων (αλλά και του Ισραήλ), ο βάνδαλος που καταστρέφει το εμπόριο, και από τους δε ως ο σωτήρας όχι μόνο της ανθρωπότητας αλλά και του πλανήτη. Οι κρίσεις αυτές για τον Ομπάμα ανήκουν σε εντελώς διαφορετικούς μεταξύ τους «σοφούς»- από τον αμερικανό ραδιοσχολιαστή Ρας Λίμπο έως τον Ρεπουμπλικανό πρώην πρέσβη στα Ηνωμένα Εθνη Τζον Μπόλτον, και βέβαια τα ΜΜΕ (η περί «βανδαλισμού» κατηγορία ανήκει στον «Εconomist»). Η πιο πρόσφατη και πιο παράδοξη κρίση ανήκει στην επιτροπή απονομής του Βραβείου Νομπέλ Ειρήνης, με το οποίο τον τίμησε επειδή… δεν έφερε την ειρήνη!
Μια καλύτερη άποψη για τον πρόεδρο Ομπάμα είναι, κατά τη γνώμη μου, πως «τα πάει αρκετά καλά δεδομένων των συνθηκών, αλλά έχει ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει». Είναι άλλωστε ακατανόητο να κατηγορείς έναν πρόεδρο που έχει περάσει πακέτο οικονομικής τόνωσης ύψους τουλάχιστον 800 δισ. δολαρίων (σχεδόν το 6% του αμερικανικού ΑΕΠ) ότι δεν έχει κάνει τίποτε. Η ανεργία εξακολουθεί να αυξάνεται αλλά η οικονομία μοιάζει να έχει σταθεροποιηθεί, και η θετική επίδραση της τόνωσης ουσιαστικά δεν θα φανεί πριν από το 2010. Θα χρειαστεί αρκετός χρόνος ακόμη.
Το ίδιο ισχύει και για το βασικότερο κεφάλαιο της εσωτερικής «ατζέντας» του Ομπάμα- τη μεταρρύθμιση του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας. Αξίζει να σημειωθεί ότι η προσπάθεια του Ομπάμα να επεκτείνει το αμερικανικό κράτος πρόνοιας αντανακλά μια διεθνή τάση: οι τρεις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου (Αμερική, Ιαπωνία και Κίνα) επιχειρούν να κάνουν το ίδιο. Η τάση για «περισσότερη κυβέρνηση» συνιστά αποτέλεσμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και των ανησυχιών για την ανισότητα, όχι της διάθεσης για κρατική παρέμβαση στις αγορές.
Και υπάρχει πρόοδος. Την περασμένη εβδομάδα ο Ομπάμα είχε καλά νέα από το ασφαλιστικό μέτωπο, μετά την υπερψήφιση του σχετικού νομοσχεδίου από Επιτροπή της Γερουσίας, όπου μάλιστα κέρδισε και την ψήφο της Ρεπουμπλικανής Ολυμπίας Σνόου από το Μέιν. Καλά όλα αυτά, αλλά δεν αρκούν: θα χρειαστούν πολλοί μήνες προτού ο Ομπάμα μπορέσει να διακηρύξει τη νίκη του στη μάχη της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης. Η επιτροπή πρέπει τώρα να καταθέσει νέο νομοσχέδιο στην ολομέλεια της Γερουσίας, να συγκεντρώσει αρκετές ψήφους (60 σε σύνολο 100) ώστε να αποφύγει τα ρεπουμπλικανικά θεσμικά προσκόμματα και στη συνέχεια να θεσπίσει νόμο, λαμβάνοντας υπ΄ όψιν και τις διατάξεις που θα προκύψουν από την ψηφοφορία στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Ολα αυτά θα διαρκέσουν μήνες- σχεδόν ως το τέλος του έτους.
Ενας πρόεδρος που προσπαθεί να προωθήσει ταυτόχρονα τόσα θέματα είτε έχει ψευδαισθήσεις είτε είναι ασυνήθιστα γενναίος, αποφασιστικός και ταλαντούχος. Αν εξαιρέσει κανείς την ατυχή προσπάθεια να διεξαχθούν το 2016 οι Ολυμπιακοί στο Σικάγο ο πρόεδρος Ομπάμα δεν φαίνεται να διακατέχεται από ψευδαισθήσεις. Αντί να καταφεύγουμε ασυλλόγιστα σε κρίσεις ή να του απονέμουμε άκαιρα βραβεία, καλό θα ήταν να τού προσφέρουμε τη στήριξή μας.
© Τhe Τimes, 2009
