Σε μια πολυπληθή εκδήλωση στην Τράπεζα της Ελλάδος παρουσιάστηκαν οι δύο εκδόσεις της Τράπεζας «Ιστορία της Τράπεζας της Ελλάδος 1928 – 2008» και «Το Χρονικό της Μεγάλης Κρίσης – Η Τράπεζα της Ελλάδος 2008 – 2013».
Όπως είπε στην ομιλία του ο Διοικητής της κεντρικής τράπεζας κ. Γιώργος Προβόπουλος «η τελευταία αναλυτική συμβολή στην ιστορία του ιδρύματος ανάγεται στο 1978, όταν εκδόθηκαν Τα Πρώτα Πενήντα Χρόνια της Τραπέζης της Ελλάδος: 1928 – 1978, ένα συλλογικό έργο της Διεύθυνσης Οικονομικών Μελετών. Κρίναμε όμως αναγκαίο να υπάρξει μια νέα Ιστορία, που να καλύπτει πιο συστηματικά τα πρώτα 80 χρόνια της Τράπεζας. Για τη συγγραφή της αξιοποιήθηκε για πρώτη φορά το διαθέσιμο στην Τράπεζα της Ελλάδος αρχειακό υλικό (αποφάσεις του Γενικού Συμβουλίου, αρχείο της Νομισματικής Επιτροπής, αρχεία παλαιών Διοικητών), σε συνδυασμό με τις ετήσιες Εκθέσεις του Διοικητή. Θεωρώ ότι η εξιστόρηση που προέκυψε θα αποτελέσει στέρεη βάση για μονογραφίες, οι οποίες στο μέλλον θα εμβαθύνουν σε επιμέρους ζητήματα. Στην κατεύθυνση αυτή, το Κέντρο Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης, που ιδρύσαμε πρόσφατα, θα επιδιώξει την περαιτέρω αξιοποίηση του Ιστορικού Αρχείου μας».
Ομιλία του συντονιστή της συζήτησης, Διευθυντή του Βήματος Αντώνη Καρακούση
Μετά την παρουσίαση των βιβλίων, μιλώντας σε δημοσιογράφους ο Γιώργος Προβόπουλος δήλωσε «απελευθερωμένος και έτοιμος για διακοπές», οι οποίες του έλειψαν τα χρόνια της θητείας του. «Ζούσα με την αγωνία το καλοκαίρι του 2012 σε τι νομισματικό σύστημα θα ξυπνήσω», είπε.
«Όμως με τον σωστό σχεδιασμό και πολύ δουλειά από τους εργαζόμενους στην τράπεζα αποτρέψαμε τα χειρότερα». Ο κ. Προβόπουλος σημείωσε ότι μίλησε εχθές Τρίτη με τον πρωθυπουργό και σήμερα το πρωί με τον Ευάγγελο Βενιζέλο οι οποίοι τον ευχαρίστησαν για το έργο του, ενώ για τον Γιάννη Στουρνάρα ανέφερε ότι «δεν είναι μόνο οικονομολόγος αλλά γνωρίζει να παίρνει πολιτικέ αποφάσεις και ξέρει καλά τα τραπεζικά».
Για το βιβλίο ο κ. Προβόπουλος έκανε τις εξής σύντομες επισημάνσεις:
Πρώτον, οι ομοιότητες και οι διαφορές ανάμεσα στο μακρινό 1928, όταν ιδρύθηκε η Τράπεζα, και στο σήμερα είναι διδακτικές. Το ίδιο ισχύει και για τις διαφορετικές πολιτικές με τις οποίες η Τράπεζα αντιμετώπισε άλλοτε τρέχοντα προβλήματα κι άλλοτε μείζονες κρίσεις στη διάρκεια των 80 χρόνων έως το 2008. Ένα από τα συμπεράσματα του βιβλίου είναι ότι οι πολιτικές μπορεί κατά καιρούς να διέφεραν, αλλά διέπονταν όλες από μία σταθερά: την προσήλωση στην εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος, μέσα από την προστασία της νομισματικής και της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας ως βασικών προϋποθέσεων για την προαγωγή της οικονομικής ανάπτυξης.
Δεύτερον, το βιβλίο αναδεικνύει την τεράστια σημασία της ανεξαρτησίας της Τράπεζας της Ελλάδος, καθώς εξιστορεί τη μετεξέλιξη της σχέσης της με την πολιτική εξουσία. Παρόλο που η ανεξαρτησία αυτή ήταν κατοχυρωμένη μόνο στην τελευταία δεκαετία της ογδοντάχρονης διαδρομής που καλύπτει το βιβλίο, η οργανωτική αυτονομία της Τράπεζας ίσχυε εν πολλοίς από την πρώτη στιγμή. Αυτό της επέτρεψε να είναι ένας δημόσιος φορέας που λειτουργούσε αποτελεσματικά και μπορούσε να προσαρμόζεται στις μεταβαλλόμενες συνθήκες με σταθερό γνώμονα την επιδίωξη του δημόσιου συμφέροντος.
Τρίτον, στη διαδρομή 1928 – 2008 φαίνεται σαφώς η ανεξάρτητη κριτική στάση που κατά κανόνα τηρούσε η Τράπεζα, η οποία στηριζόταν αρχικά στην οργανωτική της αυτονομία και αργότερα στη θεσμικά κατοχυρωμένη ανεξαρτησία της. Οφειλόταν όμως κυρίως, κατά τη γνώμη μου, στην ισχυρή προσωπικότητα και το κύρος των Διοικητών, που ευτύχησε να έχει.
Τέταρτον, η συνέχεια των θέσεων της Τράπεζας δεν αντανακλά κάποιες «εμμονές» του ιδρύματος και των Διοικητών του. Αντιθέτως, επιβεβαιώνει τη διαχρονικότητα ορισμένων αδυναμιών της ελληνικής οικονομίας, αλλά και τη διορατικότητα της Τράπεζας, η οποία αντιμετώπισε τις αδυναμίες αυτές με μακροχρόνιο ορίζοντα και όχι με βάση τις ανάγκες της συγκυρίας.
Το Χρονικό της Κρίσης
Το δεύτερο βιβλίο, το Χρονικό της Κρίσης, καταγράφει λεπτομερώς τις δημόσιες παρεμβάσεις και τις θεσμικές ενέργειες της Τράπεζας της Ελλάδος στα χρόνια 2008 – 2013, μέσα σε ένα ταχύτατα μεταβαλλόμενο και ρευστό περιβάλλον, λόγω της διάρκειας και της έντασης της κρίσης.
Όπως είπε στην ομιλία του ο διοικητής κ. Γιώργος Προβόπουλος στην ομιλία του μ’ αυτές τις δράσεις επιδιώξαμε γενικότερα μεν την ταχύτερη δυνατή υπέρβαση της κρίσης, ειδικότερα δε την προστασία της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και την αναδιάταξη του τραπεζικού συστήματος. Το βιβλίο αυτό δεν φιλοδοξεί να «ανταγωνιστεί» τις πρόσφατες εξιστορήσεις του ελληνικού και του ξένου τύπου για τα παρασκήνια κρίσιμων αποφάσεων για την Ελλάδα. Επιδίωξή του είναι να παράσχει μία συνεκτική παρουσίαση της πολυκύμαντης πρόσφατης οικονομικής πορείας, χρησιμεύοντας ως βιβλίο αναφοράς για τους ερευνητές. Στην έκδοση συγκεντρώσαμε, μεταξύ άλλων, λεπτομερή στατιστικά στοιχεία, π.χ.για την προσφυγή των ελληνικών τραπεζών σε πράξεις νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος και στον μηχανισμό έκτακτης χρηματοδότησης της Τράπεζας της Ελλάδος, για την πορεία των καταθέσεων, για την κυκλοφορία των τραπεζογραμματίων ευρώ και τις έκτακτες χρηματαποστολές, για τις διακυμάνσεις των αγοραπωλησιών χρυσών λιρών κ.α., ενώ περιλάβαμε και χρήσιμα χρονολόγια των οικονομικών εξελίξεων στην Ελλάδα και την Ευρώπη καθώς και των αποφάσεων των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων για τη χώρα μας.
Ο κ. Προβόπουλος τόνισε ότι «το βιβλίο παρουσιάζει αναλυτικά τις δημόσιες παρεμβάσεις – τοποθετήσεις της Τράπεζας στη διάρκεια της κρίσης και περιγράφει τις δικές της ενέργειες για τη διαφύλαξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας».
