Οι μισθώσεις στα καταστήματα των εμπορικών κέντρων έχουν πέσει, ενώ οι τράπεζες έχουν κλείσει τις στρόφιγγες χρηματοδότησης με αποτέλεσμα να σταματούν ή να γίνονται πολύ δύσκολα νέα σχέδια για καινούργια εμπορικά στη χώρα μας.

Παρ’ όλα αυτά τα μεγάλα και οργανωμένα εμπορικά κέντρα, όπως το Mall, Golden Hall, αντιστέκονται στην οικονομική κρίση, ή τουλάχιστον επηρεάζονται λιγότερο σε σχέση με την υπόλοιπη αγορά. Εχει παρατηρηθεί ότι σε περιόδους κρίσης, υπάρχει μια τάση των καταναλωτών προς τα εμπορικά κέντρα και τις συγκεντρωμένες αγορές που συνδυάζουν τη διασκέδαση με τα ψώνια, ενώ πλήττονται κυρίως τα μεμονωμένα καταστήματα και δη τα συνοικιακά που βάζουν λουκέτο.

Οπως επισημαίνει στο «Βήμα» ο κ. Θ. Χαραγκιώνης, πρόεδρος της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής του ΙCSC (Διεθνής Οργανισμό Εμπορικών Κέντρων), η κρίση έχει επηρεάσει και τα εμπορικά κέντρα, ενώ επιπλέον τα νέα εγχειρήματα στερούνται χρηματοδότησης από τράπεζες και έχουν να αντιμετωπίσουν και τις χαμηλότερες μισθωτικές αξίες.

– Πόσο έχει επηρεάσει η κρίση τα εμπορικά κέντρα;
«H πτώση της κατανάλωσης έχει επηρεάσει όπως είναι φυσικό και τα εμπορικά κέντρα. Παρ’όλα αυτά εκείνα που είναι σωστά σε πολλά επίπεδα, δηλαδή θέση, σχεδιασμός, ποιότητα ενοίκων και υποστηρίζονται από επαγγελματική διαχείριση, έχουν επηρεαστεί λιγότερο από ότι οι παραδοσιακές κεντρικές αγορές».


– Πόσα εμπορικά κέντρα αντέχει η χώρα μας;
«Είναι αλήθεια ότι η χώρα μας είναι σαφώς υποεξοπλισμένη σε εμπορικά κέντρα, σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Για να αποφασισθεί όμως η κατασκευή ενός εμπορικού κέντρου, απαιτείται να γίνει σε βάθος μελέτη από εξειδικευμένο σύμβουλο με τα κάθε είδους χαρακτηριστικά τόσο της τοπικής αγοράς, όσο των κατοίκων της περιοχής. Έτσι, ενώ είναι γνωστό ότι οι κάτοικοι των δύο μεγάλων αστικών κέντρων, δηλαδή της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης είναι δεκτικοί στο νέο τρόπο αγορών που προσφέρουν τα εμπορικά κέντρα και ενώ υπάρχει η αίσθηση στους ειδικούς ότι η ευρύτερη περιοχή του Ελαιώνα, το Μαρούσι και η Ανατολική Θεσσαλονίκη με τα υφιστάμενα και τα προγγραματιζόμενα εμπορικά κέντρα είναι κοντά στο επίπεδο κορεσμού, αυτό μπορεί να θεμελιωθεί μόνο από την εξειδικευμένη μελέτη που προαναφέρθηκε».

– Ποιες είναι οι τάσεις της αγοράς και οι προοπτικές ανάπτυξης;
«Η κυρίαρχη τάση της εξέλιξης του λιανικού εμπορίου δια των εμπορικών κέντρων έχει έρθει αυτή την περίοδο αντιμέτωπη με την απουσία χρηματοδότησης. Επενδύσεις δεκάδων και ενίοτε εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, βασιζόντουσαν σε χρηματοδοτήσεις που έφθαναν, προ του 2008 στο 70% της συνολικής επένδυσης, ενώ προέρχονταν συνήθως από εξειδικευμένες στον τομέα αυτό διεθνείς τράπεζες. Σήμερα οι νέες αναπτύξεις δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο χαμηλότερες μισθωτικές αξίες, αλλά και την απουσία χρηματοδότησης».


– Ποια είναι η σχέση της Ελλάδας σε σχέση με την Ευρώπη;
«Η Ελλάδα όπως είπαμε είναι υποεξοπλισμένη σε εμπορικά κέντρα. Σχετικά με την Ευρώπη ο πιο δόκιμος δείκτης είναι η επιφάνεια εμπορικών κέντρων ανά χίλιους κατοίκους που ο μέσος όρος της είναι 170τ.μ./1.000 κατοίκους ενώ για την Ελλάδα μετά τα τελευταία ανοίγματα των Capitol, Metro Mall και River West είναι μόλις 66 τ.μ./1.000 κατοίκους».

Αλλάζει ο χάρτης των κέντρων εμπορίου;

Τα κέντρα εμπορίου διαχώριζονται στα πρώτης γενιάς δηλαδή εκείνα που ολοκληρώθηκαν μέχρι το 2000 και στα μεταγενέστερα.

Η πρώτη γενεά αφορά εμπορικά κέντρα που έγιναν με αυτοχρηματοδότηση, δηλαδή τμηματοποιήθηκαν και πουλήθηκαν μερικά ή ολικά σε επενδυτές αφού η χρηματοδότησή τους από το τραπεζικό σύστημα απαγορευόταν από την νομοθεσία. Με απουσία ενιαίας ιδιοκτησίας και διοίκησης, τα κέντρα αυτά είναι αδύνατον να λειτουργήσουν σαν μια καλοκουρδισμένη μηχανή.

Στην κατηγορία αυτή είναι:
-η «ΤΕΡΨΙΘΕΑ», το «ΚΕΝΤΡΟ», και το «ΡΟΛΟΪ» στον Πειραιά, το «ΜΕΛΑΘΡΟΝ» στο Κολωνάκι, το «ΕΡΜΕΙΟΝ» στην Πλάκα και το «ATHENS MILLENNIUM»στο Παγκράτι. Στα εμπορικά κέντρα δεύτερης γενεάς περιλαμβάνονται η «ΑΙΓΛΗ» στην Κηφισιά, η «GALLERIA KOPAH» στο κέντρο, το «MEDITERRANEAN COSMOS» στην Θεσσαλονίκη, το οποίο πουλήθηκε το 2010 τόσο από τη SONAE SIERRA όσο και από τον Όμιλο Χαραγκιώνη στη LAMDA που κατείχε πλειοψηφικό πακέτο, και το “ATHENIAN CAPITOL” στην Πατησίων, Ιουλιανού και Γ’ Σεπτεμβρίου.

Τα κέντρα δεύτερης γενεάς έχουν αναπτυξιακή πορεία με χαμηλότερες ή μηδενικές μειώσεις μισθωμάτων σε σύγκριση με τις παραδοσιακές αγορές.