Το Βήμα της Κυριακής που κυκλοφορεί εκτάκτως το Σάββατο 28 Οκτωβρίου παρουσιάζει το «Αναφορά στον Καζαντζάκη» του Γεώργιου Εμμ. Στεφανάκη, με αφορμή τα 60 χρόνια από τον θάνατο του Νίκου Καζαντζάκη.
Η «Αναφορά στον Καζαντζάκη», μέσα από μια δοκιμιογραφική προσέγγιση, καταδεικνύει πως ο συγγραφέας της «Οδύσσειας», θεοφονιάς και θρησκευόμενος, παραμένει, εξήντα χρόνια από το θάνατό του, ζωντανός, επίκαιρος, ατσαλάκωτα γοητευτικός και αθεράπευτα αισιόδοξος για τη λύτρωση του ανθρώπου.
Ο Νίκος Καζαντζάκης αγάπησε με πάθος τη ζωή, τη φύση, τη γυναίκα, τον άνθρωπο και μίλησε για τη δικιά του αλήθεια. Δεν αρκέστηκε στα ιδεολογικά σερβιρίσματα και δε λέρωσε τις μπότες του στις λάσπες της πολιτικής σκοπιμότητας. Θέλησε ο ίδιος να πλάσει τον κόσμο του. Να χαράξει το ταξίδι του. Την προσωπική του Οδύσσεια. Με δυο λόγια, πως η λευτεριά κερδίζεται με αγώνες και ψυχική αγρύπνια. Συμβατικότητα και λευτεριά δεν παντρεύονται. Ο δαίμονας και ο άγγελος συγκατοικούν μέσα του. Το καλό και το κακό είναι ένα. Στο όνομα του καλού, το κακό πάντα επανέρχεται θριαμβευτικά. Ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας είναι η εφήμερη γεύση του καλού με την επίβλεψη του κακού.
Η συμβολική ανθρωπολογία του Καζαντζάκη, δυτική και ανατολίτικη, νιτσεϊκή και αντινιτσεϊκή, κινήθηκε σωστά, χωρίς θεατρικές θεοκτονίες και παρωχημένους αφορισμούς. Ο στοχασμός του ακολουθεί τους λυτρωτικούς ανηφορικούς αναβαθμούς. «Κάθε άνθρωπος, άξιος να λέγεται γιος του ανθρώπου, σηκώνει το σταυρό του κι ανεβαίνει τον Γολγοθά του. […] Λιποψυχούν, φοβούνται να σταυρωθούν και δεν ξέρουν πως η σταύρωση είναι ο μόνος δρόμος της Ανάστασης, άλλον δεν έχει.
»Το λαμπρότερο πρόσωπο της απελπισίας είναι ο Θεός, το λαμπρότερο πρόσωπο της ελπίδας είναι πάλι ο Θεός», γράφει ο Νίκος Καζαντζάκης.
Η συναίρεση των αντιθέσεων, η ενότητα της αρετής με την κακία είναι ο κωδικός που σφραγίζει όλο του το έργο. Η ανεξάντλητη γοητεία του καζαντζακικού έργου βρίσκεται στην αναφλογισμένη λάσπη που ονειρεύεται, στη νομιμοποιημένη υπερβολή. Κέρδισε τη μάχη γιατί ήξερε πως στον Θεό δεν οδηγεί δρόμος, αλλά γκρεμός. Κράτησε τη γεύση της αθανασίας, γιατί το έργο του άνθεξε και δεν λύγισε στο χρόνο. Κατάφαση ζωής, είναι όλο του το έργο.
