Απονεμήθηκαν – για έβδομη χρονιά – το βράδυ του Σαββάτου 28 Δεκεμβρίου τα εφετινά βραβεία «The Athens Prize for Literature» του λογοτεχνικού περιοδικού (δε)κατα που αφορούσαν εκδόσεις του 2012.
Το βραβείο για το καλύτερο ξένο μυθιστόρημα απέσπασε ο 64χρονος ιάπωνας συγγραφέας Χαρούκι Μουρακάμι για τους δυο πρώτους τόμους του «1Q84» (μτφρ. Μαρία Αργυράκη, εκδόσεις Ψυχογιός) ενώ το βραβείο καλύτερου ελληνικού μυθιστορήματος δόθηκε στην 30χρονη συγγραφέα Μαρία Ξυλούρη για το «Πώς τελειώνει ο κόσμος» (εκδόσεις Καλέντη).
Ο Χαρούκι Μουρακάμι, με μια σύντομη επιστολή του, εξέφρασε τις ευχαριστίες του για το βραβείο. Το δέχτηκε με ιδιαίτερη χαρά γιατί η Ελλάδα ήταν η πρώτη ξένη χώρα που επισκέφθηκε στη ζωή του, πριν από 31 χρόνια, και έκτοτε δεν παραλείπει να την επισκέπτεται κατά καιρούς. Είχε μείνει μάλιστα σε κάποιο από τα νησιά μας για ένα διάστημα όπου έγραψε και ένα από τα μυθιστορήματά του.
«Πρόκειται για το 1984 όμως για τους ήρωες του μυθιστορήματος μετατρέπεται σε 1Q84, ο δικός τους φουτουριστικός κόσμος. Έχουμε ένα φιλόδοξο μυθιστόρημα με συνεχείς αναφορές στη δυτική λογοτεχνία, στον Όργουελ, τον Προυστ και τον Τολστόι αλλά εμποτισμένο από την γιαπωνέζικη παράδοση. Ένα υπαρξιακό θρίλερ σε μια δυστοπική κοινωνία, μια τρυφερή ιστορία αγάπης γραμμένη με οριακή αληθοφάνεια, μινιμαλισμό και ακρίβεια. Έχει χιούμορ, ανατροπές και διεισδυτικές παρατηρήσεις και ξεστρατίζει από τα στερεότυπα της συστημικής γραφής» αναφέρει το σκεπτικό της βράβευσης.
Διαβάστε τι έγραψε το «Βήμα της Κυριακής» για το «1Q84» του Χαρούκι Μουρακάμι
Το βιβλίο της Μαρίας Ξυλούρη, από την άλλη, είναι «ένα μυθιστόρημα φρέσκο, μοντέρνο, έξυπνο, όχι εξυπνακίστικο, το οποίο, μολονότι αφορμάται από έναν θάνατο, τον ξορκίζει χαριέντως, με γλώσσα που τσακίζει αν όχι κόκαλα, τουλάχιστον τη σοβαροφάνεια και την κατήφεια των περισσοτέρων ελληνικών μυθιστορημάτων. Πρόκειται για την «μεγάλη ανατριχίλα» των Εξαρχείων, την οποία καιρό είχαμε να νιώσουμε. Πάντως, ο κόσμος δεν τελειώνει ούτε με βρόντο ούτε με λυγμό. Κι αυτό γιατί το τέλος του αναβάλλεται μέχρι νεωτέρας».
Στο «ΒΗΜagazino» (13/11/2012) σε ένα ρεπορτάζ υπό τον τίτλο «Νέοι και ανερχόμενοι» η νεαρή συγγραφέας δήλωσε:
«Από παιδί ήμουν σε επαφή με τη δημιουργική πλευρά μου. Ολα τα παιδιά είναι δημιουργικά. Το στοίχημα είναι να παραμείνουν έτσι όταν μεγαλώσουν. Το πρώτο και κύριο είναι πάντα η δουλειά για να διακριθείς. Οσο όμορφα και αν αμπαλάρεις τον εαυτό σου, αν δεν έχεις δουλειά να επιδείξεις, το κενό θα φανεί. Οι δάσκαλοί μου είναι οι αγαπημένοι μου συγγραφείς: o Πολ Οστερ, ο Ανδρέας Φραγκιάς, η Ζυράννα Ζατέλη. Στην Ελλάδα με κρατάει η άποψή μου πως είναι απαραίτητη η επαφή με τη γλώσσα. Δεν είμαι σίγουρη, όμως, ότι μπορώ να μείνω τελικά: Αν κάτι καταφέρνει πολύ καλά αυτή η χώρα, είναι να σε διώχνει. Παρ’ όλα αυτά, αντλώ δύναμη από την – ίσως παιδιάστικη – πίστη ότι, ειδικά σε τέτοιους καιρούς, θα πρέπει να υπερασπίζουμε την ομορφιά και τη φαντασία. Στο κάτω κάτω, αν περιμένουμε τις τέλειες συνθήκες για να δημιουργήσουμε, δεν θα κάνουμε τίποτε».
Η Μαρία Ξυλούρη σπούδασε Ψυχολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές σε Ψυχολογία και ΜΜΕ. Το πρώτο της μυθιστόρημα «Rewind» (εκδ. Καλέντης, 2009) ήταν υποψήφιo για το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα του περιοδικού «Διαβάζω» το 2010. Αυτό που βραβεύτηκε ήταν το δεύτερο μυθιστόρημά της.
Η εφετινή τελετή πραγματοποιήθηκε στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, στην αίθουσα Κ.Π. Καβάφη. Τα βραβεία απένειμαν η αντιδήμαρχος και πρόεδρος του ΟΠΑΝΔΑ Νέλλη Παπαχελά και ο Τίμος Τζάννες, χορηγός της Mont Blanc που στηρίζει τα βραβεία. Οι συγγραφείς Θεόδωρος Γρηγοριάδης και Χρύσα Σπυροπούλου, συντονιστές της βραδιάς, έκαναν τις σύντομες εισηγήσεις για τα υποψήφια προς βράβευση βιβλία.
Οι βραχείες λίστες ήταν οι εξής:
Ξένο μυθιστόρημα
Μάρτιν Βάλζερ, Ο άντρας που ήξερε ν’ αγαπάει, μετάφραση: Ηλίας Τσιριγκάκης (Εστία),
Κιάρα Γκαμπεράλε, Τα φώτα στα σπίτια των άλλων, μετάφραση: Ρούλα Καραγιαννάκη (Μελάνι)
Ανν Ενράιτ, Το ξεχασμένο βαλς, μετάφραση: Τόνια Κοβαλένκο (Καστανιώτης )
Τζέφρυ Ευγενίδης, Σενάριο γάμου, μετάφραση: Άννα Παπασταύρου (Πατάκης)
Νικόλ Κράους, Όταν όλα καταρρέουν, μετάφραση: Ιωάννα Ηλιάκη (Μεταίχμιο)
Χαρούκι Μουρακάμι, 1Q84 – τόμοι 1&2, μετάφραση: Μαρία Αργυράκη (Ψυχογιός)
Ντον ΝτεΛίλλο, Σημείο Ωμέγα, μετάφραση: Ελένη Γιαννακάκη (Εστία)
Τέα Όμπρεχτ, Η γυναίκα του τίγρη, μετάφραση: Ουρανία Παπακωνσταντοπούλου (Πατάκης)
Τομ Ράχμαν, Τίτλοι τέλους, μετάφραση: Εριφύλη Μαρωνίτη (Κέδρος)
Αρης Φιορέτος, Ο τελευταίος Έλληνας, μετάφραση: Κώστας Κοσμάς (Καστανιώτης)
Ελληνικό μυθιστόρημα
Θοδωρής Γεωργακόπουλος, Φεβρουάριος (Καστανιώτης)
Γκαζμέντ Καπλάνι, Η τελευταία σελίδα (Λιβάνης)
Αργυρώ Μαντόγλου, Λευκή ρεβάνς (Ψυχογιός)
Ανδρέας Μήτσου Ο κίτρινος στρατιώτης (Καστανιώτης)
Σοφία Νικολαΐδου, Χορεύουν οι ελέφαντες (Μεταίχμιο)
Μαρία Ξυλούρη, Πώς τελειώνει ο κόσμος (Καλέντης)
Βαγγέλης Ραπτόπουλος, Η πιο κρυφή πληγή (Ίκαρος)
Δημήτρης Στεφανάκης, Film Noir (Ψυχογιός)
Μισέλ Φάις, Κτερίσματα, (Πατάκης)
Δημήτρης Φύσσας, Ο αναγνώστης του σαββατοκύριακου (Εστία)
Οι επιτροπές
Η Επιτροπή Κριτών για το ξένο μυθιστόρημα αποτελείτο από τους συγγραφείς Αναστάση Βιστωνίτη, Θεόδωρο Γρηγοριάδη, Σοφία Νικολαΐδου, Κλαίτη Σωτηριάδου και Κοσμά Χαρπαντίδη. Η Επιτροπή Κριτών για το ελληνικό μυθιστόρημα αποτελείτο από τους συγγραφείς Αχιλλέα Κυριακίδη, Γιώργο Μπράμο, Αλέξη Πανσέληνο, Χρύσα Σπυροπούλου και Δημήτρη Σωτάκη.
