Ολιβιέ Ασαγιάς: Οι σημερινοί νέοι βρίσκονται στο στόχαστρο της εξουσίας

«Η δεκαετία του 1970 ήταν παθιασμένη με την ιδέα της επανάστασης» πιστεύει ο Ολιβιέ Ασαγιάς. «Εκείνη την εποχή οτιδήποτε δεν αντιπροσώπευε αυτή την ιδέα θεωρούνταν γελοίο». Ο γάλλος σκηνοθέτης, γνωστός στην Ελλάδα από αρκετές ταινίες αλλά κυρίως από τον «Κάρλος», τη βιογραφία του τρομοκράτη Κάρλος Το Τσακάλι, φέρνει ως παράδειγμα τη λέξη «ρεφορμιστής». «Για τους επαναστάτες των 70s δεν υπήρχε πιο προσβλητική λέξη από το «ρεφορμιστής», ενώ σήμερα ο ρεφορμισμός μπορεί να σταθεί ακόμη και ως επαναστατικός όρος».

Βρισκόμαστε στην αίθουσα «Mozart» του ξενοδοχείου Intercontinental στην πλατεία Οπερά του Παρισιού. Με την τελευταία (και καλύτερη όλων) ταινία του, το «Μετά τον Μάη», ο Ασαγιάς συμμετέχει στην προσπάθεια προώθησης του γαλλικού κινηματογράφου που εδώ και χρόνια διοργανώνει κάθε Ιανουάριο η Unifrance προσκαλώντας δημοσιογράφους από όλον τον κόσμο προκειμένου να συναντήσουν τους καλλιτέχνες.

Το «Μετά τον Μάη», που είχε ήδη κερδίσει το βραβείο σεναρίου στο περυσινό Φεστιβάλ Βενετίας, είναι μία από τις δεκάδες ταινίες που προβλήθηκαν στο Παρίσι και ο 58χρονος δημιουργός της έδειχνε χαρούμενος. Ενας ασκητικά αδύνατος άντρας, με καρό πουκάμισο, τζιν παντελόνι και πράσινο αμπέχονο. Κατά κάποιον τρόπο η εικόνα του παραπέμπει σε μια άλλη εποχή. Οχι όμως και η σκέψη του.

Η ιστορία της ταινίας «Μετά τον Μάη» αρχίζει την 9η Φεβρουαρίου του 1971 με μια έξοχα γυρισμένη σκηνή σύγκρουσης ανάμεσα σε αριστερούς διαδηλωτές (κυρίως φοιτητές) και την αστυνομία. Αργά αλλά σταθερά η ιστορία επικεντρώνεται στην περίπτωση ενός από τους νεαρούς, του Ζυλ, ο οποίος θα περάσει από πολλά στάδια ώσπου να βρει τον εαυτό του αλλά και την καλλιτεχνική φύση του. Ο Ζυλ, τον οποίο υποδύεται ο ερασιτέχνης ηθοποιός Κλεμάν Μεταγέρ, είναι μια σαφής παραπομπή στον ίδιο τον Ολιβιέ Ασαγιάς, ο οποίος στην ουσία αφηγείται μια τρυφερή ιστορία ενηλικίωσης ενταγμένη στο θυελλώδες κλίμα μιας καθοριστικής εποχής.

Ταυτόχρονα συνδυάζει το προσωπικό με το πολιτικό, με αναγωγές στη δική του γενιά, που μεγάλωσε μέσα στον πολιτικό ριζοσπαστισμό, και στη σημερινή, που αναζητεί τον δικό της δρόμο μέσα σε μια εξίσου θυελλώδη εποχή. «Μπορώ να σκεφθώ ένα εκατομμύριο λόγους για τη δημιουργία αυτής της ταινίας, αλλά ο βασικότερος νομίζω ότι ήταν η επιθυμία μου να ανανεώσω την επαφή μου με τη νιότη» λέει ο σκηνοθέτης.

«Με το «Μετά τον Μάη» ήθελα να νιώσω τους σημερινούς τινέιτζερ, να νιώσω τον αυθορμητισμό τους, να συγκρίνω τις προσωπικές εμπειρίες μου ως εφήβου με τις δικές τους, κάτι που συνέβαινε σε καθημερινή βάση στο σετ της ταινίας. Η νεότητα βρίσκεται στο στόχαστρο σήμερα. Πάντα βρισκόταν, αλλά σήμερα οι διέξοδοί της είναι πολύ πιο περιορισμένες σε σχέση με τη δική μου εποχή».

Οποτε ο Ολιβιέ Ασαγιάς μιλάει για πολιτική και κινήματα, μαρξισμό και ολοκληρωτισμό, επαναστάσεις και ριζοσπάστες –και το κάνει συχνά -, σου δίνει την εντύπωση ότι έχει βαθιά γνώση των όσων λέει. Και έχει. Ως έφηβος, όπως ακριβώς και ο ήρωας της ταινίας του, υπήρξε μέλος της επαναστατημένης γενιάς στη μετά τον Μάη του ’68 περίοδο. Σήμερα εξακολουθεί να ανήκει στην Αριστερά, τα ερωτήματά του όμως είναι πολύ περισσότερα.

«Με ενδιαφέρουν οι νέες απαντήσεις για τον τροτσκισμό, όπως επίσης με ενδιαφέρει η σχέση του μαρξισμού με τον ολοκληρωτισμό» λέει κουνώντας αριστερά-δεξιά τα χέρια του: ένας αεικίνητος άνθρωπος που μπορεί να μιλάει επί ώρες. «Ανέκαθεν όριζα τον εαυτό μου ως αριστερό, αλλά κυρίως ως εχθρό του ολοκληρωτισμού. Σήμερα όμως αυτό που φαίνεται αριστερό με την έννοια του μαρξισμού δείχνει να μην έχει και τόσο μεγάλο πρόβλημα με τον ολοκληρωτισμό. Ειδικά στη Γαλλία…».