Τα πρότυπα της γυναικείας ομορφιάς

Ενα από τα βασικά χαρακτηριστικά του ωραίου είναι η αντοχή του στον χρόνο. Μόνο οι κανόνες της τέλειας εμφάνισης μοιάζουν να διαγράφουν τη δική τους πορεία και να μεταβάλλονται από δεκαετία σε δεκαετία

Αλλάζουν με το πέρασμα των δεκαετιών. Αλλοτε είναι οι ξανθές, άλλοτε οι μελαχρινές. Παλιότερα, για να θεωρηθεί μια γυναίκα ωραία έπρεπε να έχει έντονες καμπύλες, λεπτή μέση, να είναι πάντα καλοχτενισμένη και βαμμένη σε στυλ βαμπ από το πρωί ως λίγο προτού κοιμηθεί. Σήμερα τα πράγματα είναι αλλιώς. Οι τέλειες αναλογίες πρέπει να χωράνε στο «πακέτο 90-60-90», το ύψος να ξεκινάει από το 1,75 μ. και το όλο στυλ να συμβαδίζει με το μετα-heroin-chic στοιχείο που καμία σχέση δεν έχει, π.χ., με το πρότυπο γυναικείας ομορφιάς των 60s, όταν μεσουρανούσε η πληθωρική φιγούρα της Μέριλιν Μονρόε.

Χόλιγουντ 20s, 30s, 40s:

Μεσο- και μεταπολεμική εποχή

Οι γυναίκες τότε έπρεπε απαραιτήτως να ταιριάζουν με το art deco στυλ, το οποίο απαιτούσε λιτές γραμμές, συνδυασμό των καμπυλωτών επιφανειών με τις έντονες γωνίες και όχι πολύ έντονα χρώματα. Πώς μεταφράζεται αυτό στην εικόνα μιας γυναίκας; Λοιπόν, τα μαλλιά είναι αρκετά κοντά, κυματιστά, άλλοτε κομμένα σε καρέ και εν πάση περιπτώσει ποτέ να μην ξεπερνούν το ύψος των ώμων. Τα μάτια βάφονται έντονα με eye liner, τα φρύδια βγαίνουν εντελώς και στη συνέχεια ζωγραφίζονται πιο ψηλά από εκεί που ήταν. Τα χείλη είναι μικρά και βαμμένα σε έντονο κόκκινο. Τα ρούχα είναι κυρίως στενά, με τονισμένους με βάτες ώμους, βλ. Μαρλέν Ντίτριχ και Γκρέτα Γκάρμπο. Τα παντελόνια σε αυστηρά ανδρική γραμμή έχουν ήδη αρχίσει να φοριούνται από τις πιο τολμηρές για την εποχή γυναίκες, όπως η Κοκό Σανέλ και η Γκαλά Νταλί. Τα ξανθά πλατινέ μαλλιά σε συνδυασμό με τα έντονα βαμμένα χείλη έχουν ήδη αρχίσει να προμηνύουν τη μετέπειτα επέλαση της «ντεκαπάζ» θηλυκότητας στο πρόσωπο της Μέι Γουέστ. Η μόνη κοκκινομάλλα που ξεχωρίζει είναι η Ρίτα Χέιγουορθ, που και εκείνη όμως σε λίγο θα αποφασίσει να βαφτεί ξανθιά και θα χάσει την αίγλη της. Το εβένινο κοντό καρέ με αφέλειες που κάποια χρόνια πριν είχε καθιερώσει η Λουίζ Μπρουκς έχει πλέον παρέλθει. Θα επανέλθει όμως πολλά χρόνια αργότερα.

Χόλιγουντ 50s:

Ο πόλεμος είναι πια παρελθόν

Ο Β´ Παγκόσμιος Πόλεμος έχει τελειώσει, όμως οι κακουχίες και η πείνα έχουν αφήσει έντονα σημάδια στις αναλογίες των γυναικών. Οι περισσότερες είναι «καχεκτικά» αδύνατες και συχνά αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας, όπως η Οντρεϊ Χέπμπορν. Το λεπτεπίλεπτο στυλ τους όμως σηματοδοτεί τη δεκαετία και ταυτίζεται με την έννοια της κομψότητας. Τώρα τα μαλλιά μακραίνουν κάπως και χτενίζονται προς τα πίσω, είτε μαζεμένα σε σινιόν είτε χτενισμένα πίσω από τους ώμους. Η χωρίστρα γίνεται απαραιτήτως στο πλάι. Μαζί με την Οντρεϊ Χέπμπορν, ανερχόμενη για την εποχή σταρ του Χόλιγουντ, συγκαταλέγονται και άλλες «εύθραυστες» γυναίκες, όπως η Κάθριν Χέπμπορν, η Βίβιαν Λι και η Τζίντζερ Ρότζερς. Τότε κάνουν την εμφάνισή τους και κάποιες πιο πληθωρικές, που το στυλ τους θα καθορίσει την επόμενη δεκαετία. Αυτές είναι η Ανίτα Εκμπεργκ από την «Ντόλτσε Βίτα» ­ η πιο χαρακτηριστική ίσως, πληθωρική μεταπολεμική ξανθιά ­, η Μέριλιν Μονρόε και η Αβα Γκάρντνερ, που σπάει την πλατινέ μονοτονία με τα κατάμαυρα κοντοκουρεμένα μαλλιά της. Η Μπριζίτ Μπαρντό επίσης κάνει πολύ δειλά την εμφάνισή της προς τα τέλη της δεκαετίας, συνδυάζοντας το καλλίγραμμο σώμα στις αναλογίες μπαλαρίνας με τα ξανθά μαλλιά του τύπου «μόλις σηκώθηκα από το κρεβάτι». Ο δρόμος για τα 60s έχει πια στρωθεί…

60s-70s:

Η έκρηξη της θηλυκότητας

Σ’ αυτή τη δεκαετία του ’60 μεσουρανούν οι πληθωρικές γυναίκες. Η Μέριλιν Μονρόε βρίσκεται στο απόγειό της. Η Αβα Γκάρντνερ επίσης, το ίδιο και η Ελίζαμπεθ Τέιλορ και λιγότερο η Νάταλι Γουντ. Μαζί μ’ αυτές όμως υπάρχει και η άλλη γενιά, των πιο κομψών αναλογικά γυναικών, όπως η Γκρέις Κέλι, η Οντρεϊ Χέπμπορν, η οποία εξακολουθεί να επηρεάζει με το στυλ της και καθιερώνει στο Χόλιγουντ τον γάλλο σχεδιαστή Ζιβανσύ. Η Μπριζίτ Μπαρντό επίσης αποτελεί πρότυπο για τις γυναίκες στην Ευρώπη. Το ίδιο και η Κατρίν Ντενέβ προς το τέλος της δεκαετίας του ’60. Τότε περίπου εμφανίζεται και η λεπτεπίλεπτη Τζέιν Φόντα, ντυμένη ως Μπαρμπαρέλα.

Με το πέρασμα όμως στη δεκαετία του ’70 τα πρότυπα αλλάζουν και ταυτίζονται ακόμη περισσότερο με τις κοινωνικές ανακατατάξεις. Η σεξουαλική επανάσταση θέλει τις γυναίκες απελευθερωμένες στην μποέμ ζωή τους. Η νέα φουρνιά καμία σχέση δεν έχει με τα πρώην πρότυπα. Η Ζακλίν Μπισέ, η Σαρλότ Ράμπλινγκ, η Φέι Ντάναγουεϊ, η Τζεραλντίν Τσάπλιν, η «καινούργια» ακτιβίστρια Τζέιν Φόντα, η Τουίγκι και πολλές ακόμη υιοθετούν ένα στυλ που άλλοτε παραπέμπει σε χίπι και άλλοτε σε επιτηδευμένη ψυχεδέλεια. Το φεμινιστικό κίνημα έχει πλέον επικρατήσει, τα σουτιέν κάηκαν με την επικράτηση της σεξουαλικής επανάστασης και οι γυναίκες αποφάσισαν ότι δεν είναι ανάγκη να «ζορίζονται» για να είναι θηλυκές.

80s:

Η δυναστεία της βάτας

Τώρα πια το πρώην ασθενές φύλο μπορεί να πάρει τη θέση του ισχυρού στο γραφείο. Πρωτοστατούν η Τζόαν Κόλινς, η Λίντα Εβανς, η Στέφανι Πάουερς, η Μέριλ Στριπ, η Γκλεν Κλόουζ και πολλές ακόμη φεμινίστριες που προσπαθούν να αποδείξουν ότι σε τίποτε δεν έχουν να ζηλέψουν τους άντρες, η καθεμιά με τον τρόπο της. Αλλοτε είναι ωραίες-σκύλες και σούπερ δυναμικές, άλλοτε φαίνονται να παραμελούν την εμφάνισή τους ­ θεωρώντας ότι δεν είναι υποχρεωμένες να αποδείξουν τίποτε ­ και γενικά αυτό που παρατηρείται είναι ένα είδος κόμπλεξ με τα «αδύνατα» σημεία του σώματός τους, που, αν δεν είναι απολύτως καλυμμένα, θα μπορούσαν να προκαλέσουν σεξουαλικά τους άντρες στον εργασιακό και μη χώρο. Ο τύπος της career woman κυριαρχεί και φοβάται την αμφισβήτηση. Γι’ αυτόν τον λόγο οι γυναίκες φαίνονται πιο σκληρές και καθόλου, μα καθόλου θηλυκές.

Αυτό το στυλ όμως, ευτυχώς, δεν θα αντέξει για πολύ γιατί κατά βάθος όλες θέλουν να είναι ωραίες. Ετσι προς το τέλος της δεκαετίας κάνουν την εμφάνισή τους τα σούπερ μόντελ. Η Σίντι Κρόφορντ, η Λίντα Εβαντζελίστα, η Κλόντια Σίφερ, η Ναόμι Κάμπελ, η Κάρλα Μπρούνι, η Τατιάνα Πάτιτζ και η Κάρε Οτις είναι οι πρωτοπόρες της νέας τάσης. Σ’ αυτό το μοτίβο ακολουθούν και οι ηθοποιοί της νέας γενιάς όπως η Κιμ Μπέισινγκερ, η Τζούλια Ρόμπερτς και η Σάρον Στόουν: το άπιαστο πρότυπο που θέλουν στο κρεβάτι τους όλοι οι άντρες και που προσπαθούν απεγνωσμένα να μιμηθούν όλες οι γυναίκες, οι οποίες λίγα χρόνια πριν έδειχναν να το αποδοκιμάζουν. Μπορεί τώρα να μη «σφίγγονται» μέσα σε κορσέδες, κάνουν όμως τη δίαιτα τρόπο ζωής και περνάνε τις περισσότερες ελεύθερες ώρες τους στο γυμναστήριο για να μπορέσουν να φορέσουν τα σέξι ρούχα που προτείνουν οι σχεδιαστές μόδας.

90s:

Η γυναίκα-καχεκτικό

Με την είσοδο της νέας δεκαετίας επιχειρείται μία ακόμη «επανάσταση» που ακούει στο όνομα grunge. Οι γυναίκες μπορεί να είναι δυναμικές και απελευθερωμένες, η εμφάνισή τους όμως πρέπει να δίνει στους άντρες την αίσθηση ασφαλείας. Πρέπει να φαίνονται δηλαδή αδύναμες. Και ποιος είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος; Το να είναι αδύνατες σε βαθμό που άλλοτε θα θεωρούνταν καχεκτικές. Η Κέιτ Μος αποτελεί πλέον το πρότυπο γυναίκας που θυμίζει κοριτσάκι. Η Μεγκ Ράιαν, η Γουινόνα Ράιντερ, η Κρίστεν Μακ Μέναμι, η Ούμα Θέρμαν, η Τζούλια Ρόμπερτς και αργότερα η Γκουίνεθ Πάλτροου και η Κάμερον Ντίαζ. Οι περισσότερες από αυτές είναι πολύ ψηλές, πολύ λεπτές, όχι κλασικά ωραίες, αλλά με στυλ. Και το στυλ αυτό φαίνεται να είναι απελευθερωμένο, άνετο και ανέμελα επιτηδευμένο. Γύρω στα μέσα της δεκαετίας τα μοντέλα στις πασαρέλες έμοιαζαν να έχουν μόλις κάνει ένεση ηρωίνης ­ πρόκειται για το λεγόμενο heroin-chic look. Αμέσως μετά η τάση άλλαξε, με μια στροφή προς την όψη της υγείας, η οποία αποκτάται με τη σωστή διατροφή και τη συστηματική γυμναστική. Τελικά όμως οι γυναίκες δεν έχουν κάποιο στυλ συγκεκριμένο.

Ο επόμενος αιώνας

Το κορίτσι της διπλανής πόρτας

Βαδίζοντας προς το 2000, κάθε γυναίκα υιοθετεί το στυλ που της ταιριάζει. Το άπιαστο όνειρο του μοντέλου έχει απογοητεύσει τις περισσότερες, εκείνες που, εκ των πραγμάτων, η ανατομία τους δεν επιτρέπει να το ακολουθήσουν. Γι’ αυτό και τα περισσότερα μοντέλα ­ η μία μετά την άλλη ­ περνάνε στα αζήτητα από τους σχεδιαστές.

Ακόμη όμως και τα σημερινά πρότυπα ομορφιάς ­ που κυρίως είναι ηθοποιοί, δηλαδή πιο «καθημερινές» γυναίκες ­ δεν μπορούν να θεωρηθούν ωραία σύμφωνα με τα κλασικά κριτήρια. Είναι κυρίως οι κοπέλες της διπλανής πόρτας, μόνο που πάντα είναι καλλίγραμμες, αν όχι υπερβολικά αδύνατες, και τις περισσότερες φορές καλοντυμένες. Γενικά πάντως η ομορφιά και οι κανόνες της δείχνουν να βρίσκονται σήμερα σε σύγχυση. Και απ’ ό,τι φαίνεται, όσο περνάνε τα χρόνια η σύγχυση αυτή θα γίνεται μεγαλύτερη. Και αυτό μάλλον επειδή λείπουν τα κοινωνικά πρότυπα, που στο παρελθόν υπαγόρευαν και τελικά καθιέρωναν τα εκάστοτε πρότυπα ομορφιάς.