Δεδομένων των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της χώρας μας, θα περίμενε κανείς ότι τα θέματα προστασίας του περιβάλλοντος και του πολιτισμού θα αποτελούσαν ένα φυσικό χώρο δραστηριοποίησης του πολιτικού μας κόσμου- ένα πραγματικό πεδίο δόξης λαμπρό, όπου θα μπορούσε ο κάθε πολιτικός να προσφέρει ουσιαστικά στον τόπο του, διαμορφώνοντας παράλληλα και το δικό του πολιτικό προφίλ. Η πραγματικότητα όμως είναι άλλη- σπανίζουν στη χώρα μας οι περιπτώσεις πολιτικών προσώπων που έχουν να δείξουν έμπρακτη δράση και συνέπεια γύρω από σχετικά θέματα. Ο Νίκος Σηφουνάκης είναι μια από αυτές τις περιπτώσεις. Παρ΄ ότι για κάποιους μπορεί να φαντάζει παράταιρος ο δημόσιος έπαινος σε εν ενεργεία πολιτικό από εκπρόσωπο μη κυβερνητικής οργάνωσης, θεωρώ ότι αξίζει σε εκείνους τους, δυστυχώς λίγους, πολιτικούς που σηματοδοτούν την πορεία τους θετικό έργο για το περιβάλλον. Ο Νίκος Σηφουνάκης είναι ένας από αυτούς τους λίγους. Ειδικά καθώς υπήρξε υπουργός σε κυβερνήσεις που ελάχιστα έχουν να καυχηθούν για έργα που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος, ενώ έχουν δίκαια επικριθεί για πολλές περιβαλλοντικά επιζήμιες επιλογές.

Στο νέο βιβλίο του κ. Σηφουνάκη Στα βήματα της Ευρώπηςο αναγνώστης μπορεί να βρει μια πλούσια συλλογή άρθρων και ομιλιών του κατά τη διάρκεια της θητείας του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η θεματολογία είναι ευρεία και καλύπτει επτά διαφορετικές ενότητες: τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, τον πολιτισμό, την εκπαίδευση, τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, την τεχνολογία, τις μεταφορές και το περιβάλλον/ τουρισμό. Σε ειδικό κεφάλαιο μπορεί κανείς να διαβάσει ένα σημαντικό ντοκουμέντο της Επιτροπής Παιδείας και Πολιτισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της οποίας προήδρευε ο Νίκος Σηφουνάκης. Είναι η έκθεση «για την προστασία της φυσικής, αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της υπαίθρου και των νησιωτικών περιοχών» και φέρει τη σφραγίδα του ιδίου, όταν επισημαίνει ότι ένα μεγάλο μέρος των νησιών της Ευρώπηςπροφανώς και τα δικά μας-«πλήττεται από καταιγιστικούς ρυθμούς υπερδόμησης που θα τα οδηγήσουν στην ολοσχερή οικονομική,κοινωνική και πολιτιστική καταστροφή τους». Τι κρίμα, αλήθεια, οι απολύτως εύστοχες διαπιστώσεις αυτής της έκθεσης-ψηφίσματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να μη δείχνουν να έχουν συγκινήσει στο ελάχιστο τους συντάκτες του «δικού μας» ειδικού χωροταξικού σχεδίου για τον τουρισμό, που επιτείνει αντί να αποτρέπει την τσιμεντοποίηση των νησιών μας, καταστρέφοντας το φυσικό μας κεφάλαιο. Η έκθεση δεν περιορίζεται στην παρουσίαση κρίσιμων διαπιστώσεων, αλλά προχωρεί σε μια σειρά από ενδιαφέρουσες προτάσεις. Για παράδειγμα, προτείνεται η θέσπιση κινήτρων για την κατεδάφιση ή ανάπλαση ασύμβατων κατασκευών που αλλοιώνουν τα αρχιτεκτονικά χαρα κτηριστικά των οικισμών ή τα φυσικά χαρακτηριστικά ευαίσθητων περιοχών. Σε άλλο κεφάλαιο του βιβλίου ο κ. Σηφουνάκης μας θυμίζει αντίστοιχες πρωτοβουλίες που είχε αναλάβει ως υπουργός Αιγαίου. Διαμορφώθηκε ο Νόμος 3201/2003 για την «απόσυρση κτιρίων» μη συμβατών με την κλίμακα κα την αισθητική των νησιών του Αιγαίου. Δυστυχώς, παρά τον πρωτοποριακό του χαρακτήρα, ο νόμος αυτός ποτέ δεν εφαρμόστηκε, ενώ άλλες πρωτοβουλίες, όπως τα ειδικά διατάγματα για τα νησιά, παρ΄ ότι εφαρμόστηκαν τουλάχιστον μερικώς είχαν επίσης συναντήσει σημαντικές αντιδράσεις και μέσα στην τότε κυβέρνηση του ΠαΣοΚ.

Στα βήματα της Ευρώπηςο Νίκος Σηφουνάκης τονίζει αυτά που θα έπρεπε ως πολίτες και πολιτεία να θεωρούμε απολύτως αυτονόητα: να προτάξουμε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά στον οικοδομικό και χωροταξικό μας σχεδιασμό. Να ανατρέψουμε ριζικά τη λογική του παρελθόντος και την πρακτική της υπερδόμησης. Να αποκαταστήσουμε το τραυματισμένο μας τοπίο και να διατηρήσουμε τον αδόμητο χώρο που μας απέμεινε. Δυστυχώς, η πραγματικότητα μάς δείχνει για άλλη μία φορά ότι τα αυτονόητα είναι συχνά και τα πιο δύσκολα.

Ο κ. Δημήτρης Καραβέλλας είναι διευθυντής του WWF Ελλάς.