Ελεγα στον εαυτό μου πως γράφουμε μόνο για τη μητέρα μας, πως γραφή και μητέρα είναι αλληλένδετες, πως ένας συγγραφέας αφιερώνει τις σελίδες του […] σε εκείνη που αποχωρίστηκε την ημέρα της γέννησής του.
Οταν πέρυσι το φθινόπωρο συνεδρίαζε η επιτροπή του πλέον έγκυρου γαλλικού βραβείου, οι κακεντρεχείς διέδιδαν ότι για το 2005 το Goncourt ήταν ήδη τελειωμένη υπόθεση. Αφορμή υπήρξε ο θόρυβος που είχε ξεσηκώσει το τελευταίο βιβλίο του ευπώλητου Μισέλ Ουελμπέκ, και οι διαρροές ότι ο λιπόσαρκος και δηλητηριώδης συγγραφέας του Η πιθανότητα μιας νήσου (σύντομα και στα ελληνικά, από την Εστία) είχε εξασφαλίσει, πλην της εμπορικής επιτυχίας, και το πολυπόθητο κύρος του βραβείου. Μόνο τα μέλη τής εν λόγω επιτροπής βέβαια γνωρίζουν κατά πόσον οι εν λόγω ψίθυροι, που έπλητταν την εγκυρότητα του θεσμού, επηρέασαν πράγματι την τελική κρίση τους. Σε κάθε περίπτωση, κερδισμένος αναδείχτηκε, μάλλον αναπάντεχα, ο Βέλγος Φρανσουά Βεγεργκάνς, με ένα μυθιστόρημα, καθώς λένε, κομμένο και ραμμένο στα μέτρα του βραβείου.
Το Τρεις μέρες στο σπίτι της μητέρας μου ανήκει στη γενικότερη κατηγορία μυθιστορημάτων, την τόσο αγαπητή στους Γάλλους ή γαλλόφωνους, που έχουν ως αφορμή και θέμα τους την ίδια τη γραφή· τη γραφή ως κατάσταση ζωής, τη γραφή ως υποκατάστατο ζωής, τη γραφή ως πυροκροτητής εντάσεων ή αποσβεστήρας συγκρούσεων. Ο Φρανσουά Βεγεργκράφ, ο ήρωας-αφηγητής του βιβλίου, αποτελεί περσόνα του ίδιου του συγγραφέα, μία από τις πολλές όπως θα φανεί στη συνέχεια. Γύρω στα εξήντα, παντρεμένος με δύο παιδιά, βρίσκεται σε δεινή οικονομική κατάσταση, οφειλόμενη τόσο στην αδυναμία του να τελειώσει κάποιο από τα βιβλία που έχει ξεκινήσει όσο και στην ακόρεστη σεξουαλική του όρεξη που τον οδηγεί σε διαδοχικές παρεκτροπές. Βασικός του στόχος, κύριος πια σκοπός της ζωής του, ανάμεσα στις δεκάδες ερωτικές περιπέτειες και στις αλλεπάλληλες οχλήσεις από την Εφορία, είναι να ολοκληρώσει ένα βιβλίο για τη ζωή και την προσωπικότητα της μητέρας του. Για τις ανάγκες του, θα πρέπει να την επισκεφθεί στην επαρχία όπου διαμένει τα τελευταία χρόνια, υπακούοντας έτσι στον διακαή πόθο της να βρεθούν ξανά κοντά. Από αυτό το μελλοντικό βιβλίο δεν έχει ωστόσο ακόμη στα χέρια του παρά ορισμένες σκόρπιες σελίδες, και βέβαια τον τίτλο: Τρεις μέρες στο σπίτι της μητέρας μου.
Το μυθιστόρημα αυτό, μια λιπόσαρκη νουβέλα στην πραγματικότητα, μας προσφέρεται εγκιβωτισμένο ολόκληρο στο δεύτερο μέρος του βιβλίου, αλλά, παρά τον τίτλο του, θέμα του είναι οι απονενοημένες προσπάθειες ενός συγγραφέα, ονόματι Φρανσουά Γκράφενμπεργκ αυτή τη φορά, να γράψει για τη μητέρα του. Και πάλι, τώρα ίσως ακόμη εντονότερα, κυριαρχούν οι ερωτικές περιπέτειες του ήρωα, αδέξιοι καθρέφτες της «αληθινής» ζωής του, επεισόδια μιας αισθαντικής καθημερινότητας όπου κυριαρχεί το σεξ, το κρασί, τα ταξίδια και η λογοτεχνία. Ωσπου ένα απρόβλεπτο γεγονός – ο σοβαρός τραυματισμός και η νοσηλεία της μητέρας του – τον αναγκάζει, μαζί με τις πέντε αδελφές του, να βάλει ένα τέλος στην αναβλητικότητά του. Η περίοδος αυτή, οι τρεις μέρες που περνά τελικά στο σπίτι της μητέρας του εν απουσία της, θα του επιτρέψει να πάρει μέσα του την απόφαση να ολοκληρώσει το βιβλίο του για εκείνη, ενσωματώνοντας σε αυτό την όλη περιπέτεια της γραφής του.
Ο βέλγος συγγραφέας, που εκτός από μυθιστοριογράφος είναι σκηνοθέτης και κριτικός θεάτρου, ανήκει σε εκείνη τη φουρνιά γάλλων-γαλλόφωνων δημιουργών οι οποίοι χάρη στον καλοχωνεμένο μοντερνισμό τους δίνουν βιβλία που, δίχως να είναι αριστουργήματα, μοιράζονται με τον αναγνώστη το πολύτιμο αίσθημα μιας εκ βαθέων εξομολόγησης. Ισορροπώντας ανάμεσα σε μια γραφή που έχει συνείδηση των λειτουργιών της και στον σεβασμό στις κλασικές αφηγηματικές συμβάσεις, συν μια ταξιδιάρικη beat διάθεση, το Τρεις μέρες στο σπίτι της μητέρας μου είναι ένα βιβλίο γραμμένο με χιούμορ και οξυδέρκεια, στο οποίο η περιπέτεια της γραφής λειτουργεί μόνο ως αφορμή και δεν υποκαθιστά τη μεγαλύτερη περιπέτεια, την ίδια τη ζωή.
Ο κ. Κώστας Κατσουλάρης είναι συγγραφέας. Από τις εκδόσεις Πόλις κυκλοφορεί το μυθιστόρημά του «Ο αντίπαλος».
