Τα φώτα της αίθουσας συνεδριάσεων στον τρίτο όροφο των γραφείων του ΣΥΝ στην πλατεία Κουμουνδούρου δεν σβήνουν ποτέ το τελευταίο διάστημα. Είναι το «στρατηγείο» του ηγετικού επιτελείου του ΣΥΡΙΖΑ. Εκεί βρίσκονται τα στελέχη που διαμορφώνουν την οικονομική πολιτική του. Δίπλα στον επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ κ. Αλ. Τσίπρα το πρόσωπο-κλειδί στη χάραξη της οικονομικής πολιτικής είναι ο 65χρονος οικονομολόγος κ. Γιάννης Δραγασάκης, ο μόνος από την ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ που έχει και κυβερνητική εμπειρία. Ο κ. Δραγασάκης, ο οποίος υπήρξε ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ ως το 1991 και του Συνασπισμού από την ίδρυσή του, στις εκλογές του Ιουνίου 1989 εξελέγη βουλευτής Χανίων με τον ενιαίο Συνασπισμό της Αριστεράς και της Προόδου και συμμετείχε ως αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας στην οικουμενική κυβέρνηση του Ξ. Ζολώτα.

Ο κ. Δραγασάκης είναι ο οικονομολόγος του ΣΥΡΙΖΑ που έχει τον κεντρικό ρόλο στον οικονομικό σχεδιασμό του κυβερνητικού προγράμματος. Οσοι τον γνωρίζουν καλά τον περιγράφουν ως «σκληρό και μονοκόμματο στα περί σοσιαλιστικής προοπτικής» αλλά ευέλικτο στην τακτική κουβαλώντας «τον ρεαλισμό της καθημερινότητας».

Μάλιστα τον χαρακτηρίζουν «γειωμένο με την πραγματικότητα» θυμίζοντας τις σπουδές του στις Πολιτικές και Οικονομικές Επιστήμες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, την εργασιακή θητεία του ως μελετητή και συμβούλου επιχειρήσεων, τη συμμετοχή του ως μέλους στην αντιπροσωπεία του Ελληνικού Κοινοβουλίου στον ΟΑΣΕ και τον ρόλο του επί σειρά ετών ως μέλους της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Ηταν εκείνος που κατέβασε τον… πήχη της πολυγλωσσίας στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ διευκρινίζοντας: «Εμείς δεν μιλάμε για μονομερείς ενέργειες. Αντιθέτως, αναγνωρίζουμε ότι έχουμε μια δομική αλληλεξάρτηση στην ΕΕ και γι’ αυτό δεν μιλούμε για μονομερείς ενέργειες αλλά για επαναδιαπραγμάτευση των πάντων, εκτός και αν υποχρεωθούμε σε μονομερείς ενέργειες».
Ωστόσο, αμφισημίες και διαφοροποιήσεις εκφράστηκαν και στις τοποθετήσεις του «οικονομικού κουαρτέτου» που έχει αναλάβει την επεξεργασία των οικονομικών θέσεων του ΣΥΡΙΖΑ: Γ. Δραγασάκης, Γιώργος Σταθάκης, Γιάννης Μηλιός, Ευκλείδης Τσακαλώτος. Υπήρξαν όντως διαφωνίες μεταξύ τους, όχι όμως πολιτικής και στρατηγικής γραμμής, μια που όλοι συμφωνούσαν και συμφωνούν στην ανάγκη το μνημόνιο να αντικατασταθεί από ένα εθνικό σχέδιο για την ανόρθωση της χώρας. Οι διαφωνίες ήταν κυρίως τεχνικού χαρακτήρα, όπως επισημαίνουν στελέχη της Κουμουνδούρου, δηλαδή για τον τρόπο και τα μέτρα που θα λάβει μια κυβέρνησης της Αριστεράς «σε επίπεδο μεταβατικών αλλαγών».
Δεν άργησε να υπάρξει κριτική από τα… αριστερά, εντός και εκτός ΣΥΡΙΖΑ, για τον καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Γιώργο Σταθάκη όταν εμφανίστηκε σε τηλεοπτικές συζητήσεις – αλλά και με άρθρα του στην «Αυγή» – να μιλάει για δημοσιονομική σταθεροποίηση, για δημόσιες δαπάνες που «δεν χρειάζονται μεγάλες ανακατατάξεις», αλλά και για τη… mainstream ορολογία του. Τον κατέταξαν στους πιο συστημικούς. Ο ίδιος πάντως δεν ενοχλείται από τον χαρακτηρισμό. Παραδέχεται ότι οι θέσεις του εμφορούνται από «άκρατο πραγματισμό».
Ο κ. Σταθάκης έχει μακρά επιστημονική πορεία στα οικονομικά και έχει διατελέσει επισκέπτης ερευνητής στο Κέντρο Βυζαντινών και Σύγχρονων Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης και στο Κέντρο Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ.
Από την άλλη πλευρά, ο 60χρονος Γιάννης Μηλιός, υπεύθυνος Οικονομικής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ και καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Ε. Μ. Πολυτεχνείο, εμφανίστηκε πιο «συγκρουσιακός» όταν προεκλογικά έλεγε ότι «σε έναν αριθμό μεγάλων επιχειρήσεων, ας πούμε σε κάποιες χιλιάδες από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της χώρας, θα μπορούσε να φορολογηθεί ο τζίρος κατά 1%, το οποίο θα απέφερε πάνω από 1 δισ. ευρώ έσοδα στο κράτος». Οπως επεσήμαιναν στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, ο κ. Μηλιός πάντα προέβαλλε την ανάγκη «εναλλακτικής σκέψης» και έχει καταγραφεί ανάμεσα σε εκείνους που θέλουν να «ξεπερνούν τον ρεαλισμό της στιγμής». Τον Οκτώβριο του 1982 ίδρυσε μαζί με άλλους την τριμηνιαία επιθεώρηση οικονομικής και πολιτικής θεωρίας «Θέσεις», στην οποία ως σήμερα είναι διευθυντής.
Στο ίδιο μήκος κύματος είναι και ο 51χρονος καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ευκλείδης Τσακαλώτος. Είναι απόφοιτος του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο του Kent, εξελέγη βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ στην προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση και επιχειρηματολογεί συνεχώς για ευρωπαϊκή λύση στο πρόβλημα της κρίσης χρέους της Ελλάδας και την ανάγκη εφαρμογής μιας πολιτικής κοινωνικής αλληλεγγύης.
Στην επεξεργασία του οικονομικού προγράμματος ρόλο έπαιξε και ο 48χρονος οικονομολόγος, λέκτωρ του Πανεπιστημίου Κρήτης Σπύρος Λαπατσιώρας, όπως και ο οικονομολόγος, επιστημονικός σύμβουλος στο Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕ/ΑΔΕΔΥ κ. Πέτρος Λινάρδος-Ρυλμόν και ο οικονομολόγος, μέλος της Διεύθυνσης της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ κ. Θ. Παρασκευόπουλος – είχε συμβολή και στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, όπου την κύρια ευθύνη του προγράμματος είχαν ο κ. Θ. Δρίτσας, η κυρία Ρένα Δούρου και οι κκ. Π. Τριγάζης και Κ. Ησυχος.
Η γενιά των 30άρηδων εκπροσωπήθηκε κατά τη σύνταξη του σχεδίου ανόρθωσης από τον κ. Γαβριήλ Σακελλαρίδη, ο οποίος είναι μέλος της ΚΠΕ του Συνασπισμού και συντονιστής του Τμήματος Οικονομικής Πολιτικής του κόμματος. Ο κ. Σακελλαρίδης ήταν ο άνθρωπος που ήξερε όλες τις γραπτές εισηγήσεις των στελεχών για τα οικονομικά, γνώριζε τις μελέτες τους για κάθε θέμα, ήταν η… κινητή βιβλιοθήκη με οικονομικά στοιχεία για τεκμηρίωση θέσεων. Εχει σπουδάσει στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (πρώην ΑΣΟΕΕ), έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Νέα Υόρκη και σήμερα είναι υποψήφιος διδάκτωρ Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Το «άγρυπνο μάτι» για θέματα διεθνούς οικονομικής συγκυρίας, με στοιχεία ανά πάσα στιγμή για ό,τι συμβαίνει στις υπόλοιπες χώρες του κόσμου, ήταν ο κ. Γιάννης Ευσταθόπουλος. Είναι οικονομολόγος και επιστημονικός συνεργάτης του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ.

Εναλλακτικοί
Οι φίλοι της δραχμής
Στον ΣΥΡΙΖΑ μετέχουν και οικονομολόγοι που έχουν εκφράσει απόψεις για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του κ. Γιάννη Τόλιου, ο οποίος ανήκει στο Αριστερό Ρεύμα του ΣΥΝ. Ο κ. Τόλιος και ο κ. Π. Λαφαζάνης – αν και με σπουδές μαθηματικών, έχει μακρά πορεία στον ΣΥΡΙΖΑ επί της οικονομικής πολιτικής – μετείχαν στις συζητήσεις για το οικονομικό πρόγραμμα αλλά χωρίς να έχουν ρόλο στην επεξεργασία. Και οι δύο έχουν αφήσει πίσω τη δημόσια εκφορά προσωπικών απόψεων και κινούνται εντός της «γραμμής». Ο κ. Λαφαζάνης είχε την εποπτεία για τα κοινωνικά και εργασιακά θέματα από κοινού με τον κ. Δ. Στρατούλη και με τη συνδρομή των κκ. Μάρκου Μπασιούκα και Ζώη Πεππέ και της κυρίας Δέσποινας Σπανού.
Ξεχωριστή είναι η περίπτωση του πανεπιστημιακού κ. Στάθη Κουβελάκη, ο οποίος εντάχθηκε στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ, αν και εδώ και χρόνια επιχειρηματολογεί υπέρ της εξόδου από το ευρώ. Ο διδάκτωρ Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Παρισιού και καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας στο King’s College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου συμπορεύεται με τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά δεν είχε συμβολή στο πρόγραμμά του.
Επίσης ένα άτυπο think tank που οι επεξεργασίες του επηρεάζουν σε κάποιον βαθμό την οικονομική σκέψη των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ είναι μεταξύ άλλων η Πρωτοβουλία των Ευρωπαίων Οικονομολόγων για την Εναλλακτική Οικονομική Πολιτική στην Ευρώπη (European Economists for an Alternative Economic Policy in Europe). Κατά καιρούς τις διακηρύξεις τους κατά της μονεταριστικής αντίληψης που διαπερνά την ΕΕ έχουν προσυπογράψει έλληνες επιστήμονες και οικονομολόγοι όπως οι κκ. Γ. Αργείτης, Κ. Βεργόπουλος, Χ. Γολέμης, Γ. Δραγασάκης, Π. Κλαυδιανός, Ι. Κουζής, Θ. Παρασκευόπουλος, Ν. Πετραλιάς, Γ. Σταθάκης, Γ. Τόλιος και Ε. Τσακαλώτος. Σήμερα κεντρικό πρόσωπο στο δίκτυο αυτό είναι το στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, οικονομολόγος, μέλος της Ομάδας των Ευρωπαίων Οικονομολόγων για μια Εναλλακτική Πολιτική στην Ευρώπη κυρία Μαρίκα Φραγκάκη.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ