Καβγάς πολυεθνικών στη διεκδίκηση της Λάρκο με «μέσον» τη νέα μέθοδο επεξεργασίας του νικελίου, την υδρομεταλλουργική, που φέρονται να διαθέτουν οι ξένοι κολοσσοί, η οποία μέθοδος όμως τελικώς αποδεικνύεται ελληνική! Την πατρότητα της υδρομεταλλουργικής μεθόδου επεξεργασίας του νικελίου διεκδικεί βάσιμα το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, αμφισβητώντας την «αυθεντικότητα» της πατέντας που παρουσιάζει ως δική της η αυστραλιανή εταιρεία Western Mining Company (WMC). Το ΕΜΠ συνεργάζεται μάλιστα με άλλη αυστραλιανή πολυεθνική στον χώρο της μεταλλουργίας, την Eurasia Mining, αντίπαλο της Western σε διεθνές επίπεδο. Παράλληλα αποδεικνύεται ότι η ίδια η Λάρκο είχε πριν από δύο χρόνια τη δυνατότητα να αγοράσει και να εφαρμόσει την ελληνική εφεύρεση, αλλά αποποιήθηκε την ευκαιρία μυστηριωδώς δίνοντας τον χρόνο σε άλλους να την οικειοποιηθούν!


Οπως διαφαίνεται, με τη μέθοδο αυτή η επεξεργασία του νικελίου γίνεται οικονομικότερη και επιχειρηματικά συμφορότερη, και ίσως αποτελέσει τη «δίοδο» προς την κερδοφορία και την ανάπτυξη για την (κάποτε μεγαλύτερη) μεταλλουργική βιομηχανία της χώρας. Γι’ αυτό ακριβώς η πατρότητα της μεθόδου έχει καταστεί «μήλον της έριδος» μεταξύ πολυεθνικών.


Συγκεκριμένα, η αναπληρώτρια καθηγήτρια Υδρομεταλλουργίας του ΕΜΠ κυρία Στυλιανή Αγατζίνη-Λεονάρδου αποδεικνύει και με σχετικό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας από τον Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ) ότι η υδρομεταλλουργική μέθοδος για την οποία έχει εκφράσει ενδιαφέρον η εταιρεία WMC είναι η μέθοδος που αναπτύχθηκε από την ερευνητική της ομάδα στο Εργαστήριο Μεταλλουργίας του ΕΜΠ, μετά από έρευνα η οποία ξεκίνησε το 1982. Η μέθοδος βασίζεται στην «εκχύλιση του μεταλλεύματος σε σωρούς» με αραιό θειικό οξύ σε θερμοκρασία περιβάλλοντος.


Αν συνεπώς οι Αυστραλοί της Western επιθυμούν να εφαρμόσουν τη μέθοδο στην Ελλάδα (την οποία πάντως εμφάνισαν ως δική τους, όταν είχαν επισκεφθεί το υπουργείο Ανάπτυξης) θα πρέπει να την αγοράσουν από το ΕΜΠ, ενώ ήδη το εργαστήριο συνεργάζεται με άλλη αυστραλιανή εταιρεία, την Eurasia. Αμφότερες οι πολυεθνικές επιχειρήσεις, με μεγάλες φιλοδοξίες στην παγκόσμια σκηνή της μεταλλουργίας, ερίζουν για την ιδιόχρηση της μεθόδου!


Η υπόθεση εμφανίζεται σε χρονική στιγμή κατά την οποία οι τιμές του νικελίου διεθνώς ανεβαίνουν, το σενάριο ιδιωτικοποίησης της Λάρκο αναζωπυρώνεται και οι ενδιαφερόμενοι «ακονίζουν» τα μαχαίρια τους.



Τον Ιανουάριο του 1998, με βάση πειραματικά δεδομένα και μετά από πολυετείς έρευνες, συντάχθηκε προμελέτη σκοπιμότητας από την κυρία Αγατζίνη και τον κ. Κ. Ξυδά, γενικό διευθυντή της κυπριακής εταιρείας παραγωγής χαλκού Hellenic Copper Mines Ltd. (θυγατρικής της Ελληνικής Μεταλλευτικής Εταιρείας), η οποία κατέδειξε την οικονομικότητα της υδρομεταλλουργικής μεθόδου. Στις 23 Μαρτίου 1998 η προμελέτη σκοπιμότητας παρουσιάσθηκε στα γραφεία της Λάρκο, στη Λάρυμνα, στον τότε πρόεδρο κ. Ζευγώλη και σε στελέχη της εταιρείας. Αντίγραφα της μελέτης δόθηκαν στην εταιρεία Λάρκο και συγχρόνως αναλύθηκαν τα απαιτούμενα στάδια για σύνταξη τελικής μελέτης σκοπιμότητας.


* Κανένα ενδιαφέρον


Η Λάρκο όμως και ο τότε πρόεδρός της ουδέποτε έδειξαν ουσιαστικό ενδιαφέρον για τη βιομηχανική εφαρμογή της υδρομεταλλουργικής μεθόδου στα φτωχά μεταλλεύματά της. Παρ’ όλα αυτά κατά τη διάρκεια της έρευνας προθυμοποιήθηκε να δώσει δείγματα μεταλλεύματος στο Εργαστήριο Μεταλλουργίας, ενώ είχε συμμετάσχει και στη διεξαγωγή πειράματος στις εγκαταστάσεις της στα Πολιτικά Ευβοίας για την επιβεβαίωση των αποτελεσμάτων σε προβιομηχανική κλίμακα με χρηματοδότηση της Γενικής Γραμματείας Ερευνας και Τεχνολογίας.


Τον Απρίλιο του 1998 ο κ. Ξυδάς, κατά τη διάρκεια συνεργασίας του στην Κύπρο με τον κυπριακής καταγωγής μεταλλουργό μηχανικό της αυστραλιανής εταιρείας Western (WMC) κ. Μ. Ευθυμίου, του ανέφερε την υδρομεταλλουργική μέθοδο παραγωγής νικελίου. Ο κ. Ευθυμίου, ο οποίος, κατά σύμπτωση, εργαζόταν στο Τμήμα Νικελίου της WMC, έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον και ενημέρωσε την εταιρεία του. Πολύ σύντομα αποκαταστάθηκε επικοινωνία μεταξύ του εργαστηρίου του ΕΜΠ και της WMC, η οποία αξιολογώντας τα αποτελέσματα των δοκιμών έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για τη μέθοδο και την εφαρμογή της στους ελληνικούς λατερίτες. Γι’ αυτό προγραμμάτισε με τη βοήθεια του γενικού προξενείου της Ελλάδας στο Σίδνεϊ επίσκεψη εκπροσώπων της στη Λάρκο και στο Εργαστήριο Μεταλλουργίας τον Οκτώβριο του 1998. Το ταξίδι ματαιώθηκε αιφνιδίως από τη Λάρκο (όπως αναφέρει σε επιστολή της προς «Το Βήμα» η κυρία Αγατζίνη) και πραγματοποιήθηκε επίσκεψη μόνο του κ. Ευθυμίου στο Εργαστήριο Μεταλλουργίας! Η WMC επισκέφθηκε τελικώς τη Λάρκο τον Ιανουάριο του 1999, στο πλαίσιο της διαδικασίας ιδιωτικοποίησης της εταιρείας, η οποία απέβη άκαρπη. Η αυστραλιανή εταιρεία επανεκδήλωσε το ενδιαφέρον της πρόσφατα για την απόκτηση των ελληνικών νικελιούχων κοιτασμάτων, μετά την ολοκλήρωση δοκιμών που η ίδια πραγματοποίησε σε δείγματα που της εστάλησαν από τη Λάρκο χρησιμοποιώντας την υδρομεταλλουργική μέθοδο.


Ακολούθως στις αρχές του 1999, λόγω της κρίσης στις τιμές του νικελίου και της επακόλουθης δραματικής μείωσης του προσωπικού από τη WMC, ο κ. Ευθυμίου απολύθηκε από αυτήν και άρχισε να συνεργάζεται με την επίσης αυστραλιανή εταιρεία Multiplex Mining ΡΤΥ Ltd., μεταφέροντας σε αυτήν όλη τη σχετική πληροφόρηση για τις δυνατότητες αξιοποίησης των ελληνικών νικελιούχων κοιτασμάτων με την υδρομεταλλουργική μέθοδο. Σε συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στα γραφεία της εταιρείας τους στην Αθήνα την 1η Νοεμβρίου 1999 οι κκ. Palmer και Goss, ανώτατα στελέχη της επιχείρησης, εξέφρασαν το μεγάλο ενδιαφέρον τους για τη μέθοδο και άρχισαν σειρά επαφών με τον σημερινό πρόεδρο της Λάρκο κ. Δασκαλάκη.


Τον Απρίλιο του 1999 άρχισαν επαφές της κυρίας Αγατζίνη με έλληνες επιχειρηματίες του κλάδου. Μεταξύ άλλων ενημερώθηκε και ο κ. Ευ. Μυτιληναίος, γνωστός άλλωστε για τη ροπή του σε νέες επιχειρηματικές ιδέες. Μετά μάλιστα τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας τον Αύγουστο του 1999 της εταιρείας Μυτιληναίος ΑΕ με την εταιρεία Hellenic Copper Mines Ltd. για τον χαλκό της Κύπρου, οι δύο εταιρείες εξέφρασαν το ενδιαφέρον τους για τη Λάρκο προς το υπουργείο Ανάπτυξης.


* Πρόταση συνεργασίας


Τέλος, τον περασμένο Ιούνιο, μετά από συζήτηση που διεξήχθη με θέμα τη μέθοδο στο Συνέδριο Νικελίου – Κοβαλτίου τον Μάιο του 1999 στο Περθ της Αυστραλίας, και ο κ. S. Purkiss, διευθύνων σύμβουλος της Westralian Nickel NL, εξέφρασε το ενδιαφέρον της εταιρείας του για την εφαρμογή της μεθόδου σε κοιτάσματα της Ελλάδας και της Αλβανίας. Απευθύνθηκε μάλιστα στην ΕΤΕΒΑ εκφράζοντας το ενδιαφέρον της εταιρείας του για συμμετοχή σε μελλοντική διαδικασία ιδιωτικοποίησης της Λάρκο. Εχει δε υποβάλει και προς τη Λάρκο πρόταση συνεργασίας. Το Εργαστήριο Μεταλλουργίας του ΕΜΠ βρίσκεται ήδη σε συνεργασία με την εταιρεία (μετονομάσθηκε πρόσφατα Eurasia Mining Plc.) για τη βιομηχανική παραγωγή νικελίου και κοβαλτίου από τα αλβανικά νικελιούχα κοιτάσματα με την υδρομεταλλουργική μέθοδο.


Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται η τελική χρήση της μεθόδου, αφού φαίνεται ότι τελικώς είναι το «κλειδί» των εξελίξεων στη Λάρκο, το οποίο κάποιοι από την εταιρεία φρόντισαν να πετάξουν στον Βόρειο Ευβοϊκό!


«Δεν ολιγωρήσαμε»


«Μεγάλο σφάλμα να μας κατηγορούν για ολιγωρία ή αντιαναπτυξιακή συμπεριφορά» απαντά με έμφαση η διοίκηση της Λάρκο. «Ούτε χάσαμε κάποια ευκαιρία με την υδρομεταλλουργική μέθοδο ούτε απεμπολήσαμε κάποιο δικαίωμα της εταιρείας. Η μέθοδος του ΕΜΠ έχει εφαρμοστεί μόνο σε πειραματικό επίπεδο και όχι σε βιομηχανική μορφή. Συνεπώς δεν έχουμε κάποια πρόταση παραγωγής από πουθενά και από κανέναν. Παράλληλα όμως έχουμε συμμετάσχει σε πολλά ερευνητικά προγράμματα μαζί με το Μετσόβιο και έχουμε κρατήσει τα δικαιώματά μας. Οποιαδήποτε εξέλιξη για το νικέλιο στην Ελλάδα περνά από τη Λάρκο» προσθέτουν, αντικρούοντας τις αιτιάσεις.


Οι άνθρωποι της Λάρκο τονίζουν ότι την περίοδο 1970-1977 ασχολήθηκαν με την ανάπτυξη της υδρομεταλλουργικιής μεθόδου, η οποία όμως δεν εξελίχθηκε περαιτέρω και παρέμεινε μόνο σε εργαστηριακή κλίμακα. Οι τελευταίες προσπάθειες παραγωγής νικελίου από λατερίτες έγιναν στην Αυστραλία, αλλά χωρίς ως τώρα αποτέλεσμα. Αυτό σημαίνει ότι με τη συγκεκριμένη μέθοδο δεν έχει παραχθεί ακόμη υλικό νικελίου. Στην αποτυχία μάλιστα της μεθόδου οφείλεται και η άνοδος της τιμής του νικελίου σήμερα, που ξεπερνά τα 4 δολάρια ανά λίβρα. Στη Λάρκο θεωρούν ότι καμία αλλοδαπή εταιρεία δεν διαθέτει τεχνογνωσία εφαρμογής της υδρομεταλλουργικής μεθόδου από ελληνικούς λατερίτες, αφού αυτή έχει αναπτυχθεί μόνο σε εργαστηριακή κλίμακα. Απαιτείται συνεπώς μία τριετία δοκιμών και εφόσον όλα πάνε καλά τότε θα αρχίσει η βιομηχανική παραγωγή, η οποία θα αποδώσει παραγωγή νικελίου σε επτά-οκτώ χρόνια! Προσθέτουν μάλιστα ότι, εφόσον χρησιμοποιηθεί η μέθοδος, θα έχουμε ουσιαστικά να κάνουμε με μια δεύτερη Λάρκο στον τόπο εξόρυξης, δηλαδή στην Εύβοια.