Χόμπσμπαουμ

Ο μεγάλος βρετανός ιστορικός Ερικ Χόμπσμπαουμ πέθανε το 2012, σε ηλικία 95 ετών, χωρίς να έχει εγκαταλείψει ούτε στιγμή τον μαρξισμό. Διαβάστηκε όσο κανείς άλλος ιστορικός του 20ού αιώνα, από εκατομμύρια αναγνώστες, αλλά και από εκατοντάδες επαγγελματίες ιστορικούς και χιλιάδες φοιτητές Ιστορίας σε όλον τον κόσμο. Αφησε ως εργαλεία ερμηνείας τον «μακρό 19ο αιώνα» (1789-1914) και τον «σύντομο 20ό αιώνα» (1914-1991) αλλά και έναν τρόπο προσέγγισης της οικονομικής και κοινωνικής ιστορίας και του πολιτισμού που εξακολουθεί να εμπνέει. Ασχολήθηκε με τους losers της Ιστορίας (ληστές, πρώιμους επαναστάτες, εργάτες) αλλά και με την τζαζ και διακρίθηκε ως δημόσιος διανοούμενος (με άρθρα, παρεμβάσεις κ.λπ.) χωρίς να μασάει ποτέ τα λόγια και ούτε να νοιάζεται για την ευνουχιστική political correctness.

Μία βιογραφία φέρνει και πάλι στο προσκήνιο, «ολοζώντανο», τον βρετανό ιστορικό. Πολυσέλιδη και χορταστική (785 σελίδες) η βιογραφία «Eric Hobsbawm: A Life in History» υπογράφεται από τον ιστορικό Ρίτσαρντ Εβανς. Γνωστός στο ευρύ κοινό από τα βιβλία του για το Γ’ Ράιχ, ο Εβανς στηρίζεται σε πλούσιο αρχειακό υλικό για να ανασυνθέσει τη ζωή του διάσημου συναδέλφου του. Ο Εβανς είχε πλήρη πρόσβαση στο πολύ πλούσιο αρχείο του Χόμπσμπαουμ αλλά και σε 17 άλλα αρχεία και σε πλήθος συνεντεύξεων. Είχε πρόσβαση και στα αρχεία της MI5, της βρετανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, που δίνουν απαντήσεις γιατί ο Χόμπσμπαουμ δεν έγινε ποτέ αξιωματικός, στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, και γιατί δυσκολεύτηκε να βρει θέση σε μεγάλο πανεπιστήμιο. Βρήκε τελικά θέση στο Μπίρκμπεκ Κόλετζ, που απευθύνεται σε ώριμους, εργαζομένους, part-time φοιτητές, μόνο με απογευματινά μαθήματα.

Ο Χόμπσμπαουμ, που είχε γεννηθεί το 1917 στην Αλεξάνδρεια, έμεινε ορφανός και από τους δύο γονείς του σε ηλικία 14 ετών. Τότε τον ανέλαβε ο θείος του, αδελφός του πατέρα του, που ζούσε στο Βερολίνο. Το 1933 ο θείος έχασε τη δουλειά του και αποφάσισε να επιστρέψει στη Βρετανία. Στο Βερολίνο ο Ερικ είχε έρθει σε επαφή, και γοητευτεί, από το Κομμουνιστικό Κόμμα. Δεν άφησε ποτέ τις ιδέες του, ούτε όταν το 1936 άρχισε να φοιτά στο Κέιμπριτζ.