Στην εποχή του φθηνού χρήματος

Στα ψυχρά και άοσμα γραφεία των μεγαλύτερων ναών του καπιταλισμού η επενδυτική κοινότητα επιδιώκει να σκιαγραφήσει το είδος των επενδύσεων που θα προσδώσουν τις καλύτερες αποδόσεις τα επόμενα έτη. Τόσο το αμερικανικό Κογκρέσο όσο και οι ηγέτες της ευρωζώνης βρίσκονται στη διαδικασία έγκρισης πρωτόγνωρων μέτρων στήριξης για την οικονομική ανόρθωση. Σε απόλυτη σύμπνοια η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ έχει ήδη αγοράσει από τον Μάρτιο ομόλογα αξίας 3 τρισ. δολαρίων, ενώ η ΕΚΤ ετοιμάζεται να διοχετεύσει στην αγορά τουλάχιστον 1 τρισ. ευρώ την επόμενη χρόνια σε μια προσπάθεια να στηριχθούν οι ήδη υπερχρεωμένες κυβερνήσεις.

Η αναπόφευκτη μεγέθυνση της νομισματικής βάσης με τα συμπιεσμένα σε ιστορικά χαμηλά επιτόκια δεν αποτελεί ασυνήθιστο φαινόμενο για μια περίοδο ανάκαμψης, αν υποτεθεί ότι οι χειρότερες επιπτώσεις της πανδημίας έχουν παρέλθει. Καμία παρόμοια περίοδος του παρελθόντος ωστόσο δεν υπήρξε συνυφασμένη με τέτοια επίπεδα ανατίμησης στις αξίες μετοχών, ομολόγων, ακινήτων και άλλων περιουσιακών στοιχείων. Η παρατεταμένη υποτίμηση του δολαρίου συνδέεται παράλληλα με την αναζήτηση μιας μελλοντικής εναλλακτικής για το κυρίαρχο αποταμιευτικό νόμισμα στις παγκόσμιες εμπορικές συναλλαγές.

Οι αναπτυγμένες οικονομίες εισέρχονται σε μια εποχή πρακτικά υποχρεωτικής επεκτατικής νομισματικής πολιτικής, καθότι οι κυβερνήσεις τους δεν θα μπορέσουν να αποπληρώσουν τους τόκους των χρεών τους σε περίπτωση σημαντικής ανόδου των επιτοκίων. Δημιουργείται έτσι ένα περιβάλλον βραχυπρόθεσμα αναιμικής ανάπτυξης το οποίο ωστόσο θα είναι γόνιμο για μια πιθανή επιστροφή του πληθωρισμού όχι μόνο στον τομέα των περιουσιακών στοιχείων όπως την προηγούμενη δεκαετία αλλά και σε αυτόν των αγαθών. Μια τέτοια εξέλιξη σε συνδυασμό με μια πιθανή νομισματική κρίση δεν θα συμβεί εν μια νυκτί, αλλά θα είναι το αποτέλεσμα μιας σταδιακής προσαρμογής. Τέτοιες εκτιμήσεις βρίσκονταν παλαιότερα στο περιθώριο αλλά σήμερα υποστηρίζονται από προσωπικότητες όπως ο Μπεν Μπερνάνκι. Είναι σημαντικό τόσο για λόγους κερδοσκοπικούς όσο και για αντιστάθμισμα κινδύνου οι απαραίτητες τοποθετήσεις να πραγματοποιηθούν εγκαίρως, πριν οι αγορές αρχίσουν να προϋπολογίζουν αυτές τις εξελίξεις.

Σε τέτοιες περιόδους ένα χαρτοφυλάκιο δεν μπορεί να βασίζεται σε παθητικές επενδύσεις αμοιβαίων κεφαλαίων που ακολουθούν μιμητικά τη γενική εξέλιξη της αγοράς ή σε προϊόντα επιρρεπή στην υποτίμηση του χρήματος. Μετοχές εταιρειών με ευελιξία στην προσαρμογή των τιμών προϊόντων και υπηρεσιών θα έχουν ένα φυσικό πλεονέκτημα. Η σταδιακή αποδυνάμωση του δολαρίου θα καταστήσει τις αναδυόμενες αγορές πιο ελκυστικές, ενώ αναμφίβολα οι τομείς της ενέργειας, των πολύτιμων μετάλλων και των βασικών αγαθών θα συνεχίσουν την ανοδική τους πορεία ως αντίβαρο στην παρακμή των εθνικών νομισμάτων.

Στο ίδιο πνεύμα επενδύσεις όπως η γη, ακίνητα και ιδιωτικές τοποθετήσεις σε εταιρείες με θετικές χρηματοροές θα ανταμείψουν τους τολμηρούς, αφού αναπόφευκτα η προσοχή θα στραφεί στην εξυπηρέτηση πάγιων και διαρκών αναγκών. Η ιδιότητα του πληθωρισμού να μεταφέρει πλούτο από τους δανειστές στους δανειολήπτες δημιουργεί ιδανικές συνθήκες για τη χρηματοδότηση αυτών των κινήσεων με δανεισμό εάν το επιτόκιο βρίσκεται σε λογικά πλαίσια. Ακόμα και τα κρυπτονομίσματα αποκτούν σοβαρή υπόσταση στις εκτιμήσεις μεγάλων επενδυτικών οίκων ως εναλλακτικές επιλογές αποταμίευσης. Ανεξαρτήτως πεποιθήσεων ωστόσο είναι ξεκάθαρο ότι η μεταβατική εποχή στην οποία εισερχόμαστε θα αποδώσει καρπούς σε όσους επιδιώξουν να αμφισβητήσουν τις στενές επενδυτικές ατραπούς του παρελθόντος.

Ο κ. Φάνης Βαρτζόπουλος είναι χρηµατοοικονοµικός
αναλυτής στο Λονδίνο.