Σιρανό, αγάπη μου!

Είναι ένας άνθρωπος με πολλά χαρίσματα, δημοφιλής σε όλους – υποστηρικτές και αντιπάλους. Είτε με τα πανέξυπνα λογοπαίγνια που κατά τη διάρκεια μιας λεκτικής «μονομαχίας» μπορεί να βγάλει από το μυαλό του έτσι όπως ένας ταχυδακτυλουργός βγάζει τα μαγικά από το καπέλο του είτε με την άψογη τεχνική με την οποία χρησιμοποιεί το ξίφος του σε μια σωματική μονομαχία, ο σωματοφύλακας Σιρανό ντε Μπερζεράκ θα σε σκλαβώσει. Είναι αυτόνομος, αποφασιστικός, θαρραλέος και σίγουρος για τον εαυτό του – ένα πλάσμα μοναδικό, φτιαγμένο από την πάστα του ηγέτη. Ομως τελικά, αυτές ακριβώς οι τεράστιες ικανότητές του, ίσως να έχουν καλλιεργηθεί ως αντιστάθμισμα του ενός και μοναδικού «ελαττώματός» του: μιας τεράστιας μύτης. Οστεώδης, μακρουλή και με κυρτή, σαν γάντζο, άκρη, η μύτη του Σιρανό ξεχωρίζει σαν το μακρύ κουρεμένο κλαδί ενός κατά τα άλλα πυκνού δέντρου… Αυτή η μύτη είναι που φρενάρει την ερωτική εξομολόγησή του στη λατρεμένη του Ρωξάνη, ενώ την ίδια ώρα θα μεταφέρει το μοναδικό, ευαίσθητο πνεύμα του σε έναν άλλον σωματοφύλακα, τον Κριστιάν, που είναι επίσης ερωτευμένος με τη Ρωξάνη. Ο Σιρανό θα βοηθήσει τον Κριστιάν να πλησιάσει τη Ρωξάνη «δίνοντάς» τα λόγια που ο πρώτος δεν θα μπορούσε ποτέ να φανταστεί.

Δημιούργημα του Εδμόνδου Ροστάν, ο «Σιρανό ντε Μπερζεράκ» είναι ένα θρυλικό θεατρικό έργο. Γραμμένο σε στίχους στα μισά της δεκαετίας του 1890, ανέβηκε για πρώτη φορά στο θέατρο, στο Παρίσι, το 1897 και έγινε αμέσως επιτυχία εκπλήσσοντας κοινό και κριτικούς. Ηταν τέτοια η απήχηση του έργου που δεν σταμάτησε να παίζεται συνεχώς σε περισσότερες από 500 παραστάσεις. Ο γάλλος ηθοποιός Κοκλέν κυριολεκτικά ταυτίστηκε στον ρόλο του τίτλου. Λέγεται δε ότι ως τότε, κανένα άλλο θεατρικό έργο δεν είχε γνωρίσει ισάξια δόξα με του «Σιρανό». Από τότε, το έργο επανέρχεται πολύ συχνά στο σανίδι, όπως και στην οθόνη του κινηματογράφου – αν και εκεί με μικρότερη συχνότητα.

Μουσική, τραγούδια και ένας νάνος

Η τελευταία κινηματογραφική μεταφορά του θεατρικού έργου φέρει την υπογραφή του Βρετανού Τζο Ράιτ, σκηνοθέτη της «Εξιλέωσης», της «Αννα Καρένινα» και της «Πιο σκοτεινής ώρας». Δύο είναι τα βασικά χαρακτηριστικά που τη διαφοροποιούν από τις ως τώρα κινηματογραφικές μεταφορές του «Σιρανό ντε Μπερζεράκ»: πρώτον, είναι ένα καθαρόαιμο μιούζικαλ γεμάτο μουσική και τραγούδια και, δεύτερον, έχει τον ηθοποιό Πίτερ Ντίνκλατζ στον ρόλο του Σιρανό. Η μεγάλη μύτη, η αχίλλειος πτέρνα του Σιρανό, αντικαθίσταται από έναν βραχύσωμο σωματότυπο καθώς ο Ντίνκλατζ, γνωστός κυρίως από τη σειρά «Game of Thrones», είναι νάνος. «Η μουσική είναι μοντέρνα, οργανική και φρέσκια»είπε ο Τζο Ράιτ μιλώντας για την ταινία του. «Ο κινηματογραφικός συνδυασμός της αισθητικής των συγκεκριμένων συνθετών με τα μπαρόκ κοστούμια και πληθωρικά σκηνικά της ταινίας, αντιπαραθέτουν δύο αντικρουόμενες δυνάμεις. Οταν οι χαρακτήρες τραγουδούν, πλάι στα αγάλματα και στην ιστορική αρχιτεκτονική, νιώθεις το μεγαλείο».

Δόξα και στα Οσκαρ

Ο «Σιρανό» του Τζο Ράιτ έφερε τον ηθοποιό Πίτερ Ντίνκλατζ, για δεύτερη φορά, στις υποψηφιότητες των βραβείων των Χρυσών Σφαιρών (έχει υπάρξει υποψήφιος και για το «Game of Thrones»), όχι όμως και σε εκείνες των βραβείων Οσκαρ, στα οποία η ταινία διεκδικεί μόλις ένα βραβείο για τα κοστούμια της. Ωστόσο, το χρυσό αγαλματίδιο έχει συνδεθεί με τον συγκεκριμένο ήρωα καθώς το 1951 ο Χοσέ Φερέρ  κέρδισε το Οσκαρ Α’ ανδρικού ρόλου έχοντας υποδυθεί τον Σιρανό στην εκδοχή της ταινίας του Μάικλ Γκόρντον. Εκείνη η ταινία είχε γυριστεί με πολύ χαμηλό προϋπολογισμό, επειδή οι δημιουργοί της θεώρησαν – και όχι αδίκως – ότι ένα έργο σε στίχους δεν θα προσέλκυε πολύ κοινό στις ΗΠΑ. Στην ταινία, η φθήνια της παραγωγής  φαίνεται κυρίως στα καθόλου περίτεχνα, σκοτεινά  σκηνικά. Παρ’ όλα αυτά, η ερμηνεία του Φερέρ σε αυτόν τον τρομερά αβανταδόρικο ρόλο, επισκίασε εκείνη ηθοποιών όπως ο Τζέιμς Στιούαρτ («Harvey»), ο Γουίλιαμ Χόλντεν («Η λεωφόρος της Δύσης») και ο Σπένσερ Τρέισι («Ο μπαμπάς της νύφης») και έτσι ο πρώτος κέρδισε το Οσκαρ.

Παραλλαγές και Ντεπαρντιέ

Στην κινηματογραφική Ιστορία θα βρούμε αρκετές παραλλαγές του «Σιρανό ντε Μπερζεράκ» και η πιο χαρακτηριστική παραμένει η «Ρωξάνη» (1987) του Φρεντ Σκεπίσι, μια έξυπνη ρομαντική κομεντί με τον Στιβ Μάρτιν. Η πρωτοτυπία της έγκειται στο ότι η ταινία εκμοντερνίζει την πρωτότυπη ιστορία τοποθετώντας την σε μια κωμόπολη του Κολοράντο της δεκαετίας του 1980, όπου ο αντίστοιχος Σιρανό είναι ο αρχηγός του πυροσβεστικού σώματος (Μάρτιν). Κατά τα άλλα, η ταινία ακολουθεί πιστά τα βήματα του αρχικού μύθου με την Ντάριλ Χάνα στον ρόλο της ποθητής Ρωξάνης.

Βέβαια, ο Σιρανό είναι κατ’ αρχάς υπόθεση των Γάλλων. Τέσσερα χρόνια πριν από την αμερικανική, ο Κλοντ Ντοφέν είχε υποδυθεί τον Σιρανό στην ταινία του Φερντινάν Ριβέρ και σαράντα χρόνια μετά, ο ήρωας του Ροστάν έγινε πιο hip από ποτέ με τον πιο χαρακτηριστικό Σιρανό του σινεμά, εκείνον του Ζεράρ Ντεπαρντιέ στην ταινία του Ζαν Πολ Ραπενό, παραγωγής 1990 (την ίδια χρονιά ο Ζαν Πολ Μπελμοντό είχε κάνει θραύση στο θέατρο με τον ίδιο ρόλο). Χάρη σε εκείνη την ερμηνεία του ο  42χρόνος τότε Ντεπαρντιέ έφτασε για πρώτη (και μέχρι σήμερα τελευταία) φορά στις υποψηφιότητες των Οσκαρ (Α’ ανδρικού ρόλου). Αξίζει δε να σημειωθεί ότι το 1991 το περιοδικό «ΤΙΜΕ» τιτλοφόρησε συνέντευξή του με τον Ντεπαρντιέ ως «Cyrano takes Hollywood» (Ο Σιρανό κατακτά το Χόλιγουντ). Βέβαια, εκείνη η συνέντευξη αποδείχθηκε δίκοπο μαχαίρι για τον γάλλο ηθοποιό και ίσως ο λόγος για τον οποίο έχασε τελικά το Οσκαρ: στη συνέντευξη παραδέχεται ότι είχε συμμετάσχει σε βιασμό στα εφηβικά του χρόνια.