Ποιος φοβάται τους απόδημους

Ηταν θέμα χρόνου οι αλλαγές στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο για την ψήφο των ομογενών. Το είχε προαναγγείλει ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, ο οποίος, μιλώντας με εκπροσώπους των ελληνικών κοινοτήτων της Λατινικής Αμερικής τον περασμένο μήνα, είχε δεσμευθεί ότι ως κυβέρνηση «θα επανέλθουμε στο ζήτημα αυτό και μετά την επόμενη εκλογή, στην οποία για πρώτη φορά θα ψηφίσουν Ελληνες που δεν διαμένουν στην Ελλάδα μόνιμα – πιστεύω ότι το επιχείρημα γιατί αυτή η δυνατότητα θα πρέπει να δοθεί σε περισσότερους Ελληνες του εξωτερικού θα είναι ακόμα πιο έντονο».

Η «πάσα» (ή το αυτογκόλ) Τζάκρη

Τι επίσπευσε όμως τις εξελίξεις; Μια πρώτης τάξεως «πάσα» που επιφύλαξε στο Μέγαρο Μαξίμου η αρμόδια τομεάρχης του ΣΥΡΙΖΑ Θεοδώρα Τζάκρη, η οποία σε συνέντευξή της στον ομογενειακό «Εθνικό Κήρυκα» δήλωσε ότι ως ΣΥΡΙΖΑ «όχι μόνο θα δώσουμε τη μάχη για την άρση των περιορισμών (σ.σ.: στο δικαίωμα ψήφου των αποδήμων) αλλά και θα τους καταργήσουμε αμέσως μόλις επιστρέψουμε στη διακυβέρνηση της χώρας», χαρακτηρίζοντάς τους μάλιστα «άδικους και υποτιμητικούς». «Για να μη χάνεται λοιπόν χρόνος», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά η κυβερνητική εκπρόσωπος Αριστοτελία Πελώνη με αφορμή τις δηλώσεις αυτές, η κυβέρνηση με απόφαση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη κατέθεσε νομοσχέδιο για την άρση των περιορισμών που προβλέπει ο υφιστάμενος νόμος για την εγγραφή στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους των εκλογέων εξωτερικού.

Τι άλλαξε μέσα σε 15 μήνες από την ψήφιση του Ν. 4648/2019, και μάλιστα ύστερα από τις επίπονες διαβουλεύσεις και συναινέσεις που οδήγησαν στην ευρύτατη πλειοψηφία των 288 βουλευτών που τον υπερψήφισαν; Οπως φαίνεται από την εξαιρετικά περιορισμένη εγγραφή των εκλογέων εξωτερικού στη σχετική ηλεκτρονική πλατφόρμα του υπουργείου Εσωτερικών (σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες λιγότεροι από 1.000 είναι εκείνοι που μπήκαν στην πλατφόρμα, ενώ μόλις περί τους 100-150 κατόρθωσαν να ολοκληρώσουν τη διαδικασία εγγραφής τους) αλλά και από τη δυσαρέσκεια εκπροσώπων των ομογενών, ο νόμος για τη συμμετοχή τους στις εθνικές εκλογές από τον τόπο της κατοικίας τους δεν προσέλκυσε το ενδιαφέρον τους. Κάποιες αρχικές υπεραισιόδοξες εκτιμήσεις που μιλούσαν για «δεξαμενή» 800.000 ψηφοφόρων αποδήμων δεν επιβεβαιώθηκαν. Αλλά ούτε οι πιο συγκρατημένοι υπολογισμοί που θεωρούσαν ότι μπορούν οι εγγραφές στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους εξωτερικού να φτάσουν τις 300.000 φάνηκε να επιτυγχάνονται.

Τα κριτήρια που θεσπίστηκαν δεν κινητοποίησαν τους ομογενείς, οι οποίοι διαπίστωναν ότι για να μπορούν να ψηφίσουν θα έπρεπε να έχουν διαμείνει συνολικά δύο χρόνια εντός της ελληνικής επικράτειας κατά το χρονικό διάστημα των τελευταίων 35 ετών και να έχουν υποβάλει φορολογική δήλωση κατά το τρέχον ή το προηγούμενο φορολογικό έτος. Για τον κ. Μητσοτάκη «δυστυχώς ο νόμος αυτός δεν ήταν τόσο φιλόδοξος όσο θα το επιθυμούσα», όπως δήλωσε σε εκπροσώπους ομογενειακών οργανώσεων, κι έτσι το θέμα επανήλθε στην κυβερνητική ατζέντα με την… «ευγενική χορηγία» της αρμόδιας τομεάρχου του ΣΥΡΙΖΑ.

Τα προσκόμματα παραμένουν

Τα προσκόμματα όμως δεν σταματούν εδώ, καθώς για την ψήφιση του νομοσχεδίου (τοποθετείται χρονικά για μετά το Πάσχα) απαιτούνται 200 ψήφοι και από τις διατυπωμένες θέσεις των κομμάτων στην επιτροπή, όπου ξεκίνησε η επεξεργασία του, δεν διαφαίνεται η συγκρότηση μιας τέτοιας πλειοψηφίας – ΝΔ, ΚΙΝΑΛ και Ελληνική Λύση συγκεντρώνουν μόνο 190 θετικές ψήφους. Ο ΣΥΡΙΖΑ, αν και υπέρ της άρσης των περιορισμών, προσήλθε στη συζήτηση με δική του τροπολογία, με την οποία προτείνει τέσσερις έδρες βουλευτών Επικρατείας για την εκπροσώπηση των Ελλήνων που είναι μόνιμα εγκατεστημένοι στο εξωτερικό, ανά μία στις εξής περιφέρειες: Ευρώπης – Βόρειας, Κεντρικής και Νότιας Αμερικής – Χωρών Ωκεανίας και Απω Ανατολής – Υπολοίπων χωρών. Δεν θέλει όμως η ψήφος τους να επηρεάζει το εκλογικό αποτέλεσμα στο εσωτερικό της χώρας και προτείνει η ψηφοφορία για τους ομογενείς να διεξάγεται αυτοτελώς με ενιαίο ψηφοδέλτιο, σε καθεμία από τις παραπάνω περιφέρειες για να εκλέγουν τους εκπροσώπους τους, θέση που προκάλεσε την αντίδραση του υπουργού Εσωτερικών Μάκη Βορίδη, ο οποίος εγκάλεσε τον ΣΥΡΙΖΑ στην επιτροπή ότι θέλει «ψήφο δύο ταχυτήτων», διότι «φοβάται την ψήφο των αποδήμων».

Το ερώτημα που ανέκυψε είναι κατά πόσον υπάρχουν περιθώρια υπερβάσεων και αυτή τη φορά στο ζήτημα της ψήφου των αποδήμων, δεδομένου ότι με εξαίρεση το ΚΚΕ, το οποίο επιμένει στην ύπαρξη προϋποθέσεων καταγγέλλοντας «παιχνίδια στις πλάτες των αποδήμων» και «απροκάλυπτη ψηφοθηρία» (ο εισηγητής του κόμματος Γιάννης Γκιόκας τόνισε στη Βουλή ότι η άρση «οδηγεί δυνητικά στη διαμόρφωση ενός τεράστιου εκλογικού σώματος που θα καθορίζει τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα ενώ δεν θα υφίσταται τις συνέπειες της όποιας πολιτικής επιλογής»), όλα τα υπόλοιπα κόμματα συντάσσονται με την άρση των περιορισμών και τη διευκόλυνση της ψήφου των αποδήμων.

Συγκρούονται δύο διαφορετικές φιλοσοφίες

«Γιατί δεν συμφωνούμε σε αυτό το θέμα; Διότι αυτό είναι το θέμα, ποιους διευκολύνουμε. Το ΚΚΕ λέει κάτι άλλο, όλοι οι υπόλοιποι λέμε “χωρίς κανένα περιορισμό”» είπε χαρακτηριστικά στην επιτροπή ο κ. Βορίδης, αν και από το «μπρα ντε φερ» που εξελίχθηκε μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ φαίνεται ότι δεν υπάρχουν περιθώρια συγκλίσεων, καθώς συγκρούονται δύο διαφορετικές φιλοσοφίες.
Η κυβέρνηση επιθυμεί την άνευ διακρίσεων και περιορισμών εγγραφή στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους των Ελλήνων του εξωτερικού και με την ψήφο τους να συμμετέχουν ισότιμα στη διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματος και η αξιωματική αντιπολίτευση θέλει να διευκολυνθεί χωρίς περιορισμούς η συμμετοχή τους στις εκλογές για να αναδεικνύουν τους δικούς τους εκπροσώπους χωρίς η ψήφος τους να επηρεάζει το συνολικό εκλογικό αποτέλεσμα ώστε «να μην αλλοιώνει τη βούληση του εθνικού εκλογικού σώματος», όπως είπε ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργος Κατρούγκαλος. Σημειώνεται ότι και το ΜέΡΑ25 κατέθεσε δική του τροπολογία με την οποία προτείνει τη δημιουργία επτά εκλογικών περιφερειών αποδήμων Ελλήνων και την κατανομή εδρών βάσει μιας φόρμουλας που θα αποδίδει έδρες στις περιφέρειες ανάλογα με τον αριθμό των αποδήμων που καταγράφονται σε αυτές, ζητώντας την πλήρη ισονομία και ισότητα της ψήφου, γι’ αυτό και θα καταψηφίσει την κυβερνητική ρύθμιση.
Το βέβαιο είναι ότι το θέμα θα διατηρηθεί για καιρό ακόμα στην πολιτική ατζέντα, με την κυβέρνηση να ασκεί πιέσεις στην αξιωματική αντιπολίτευση για τη θέση της σχετικά με την ψήφο των αποδήμων: «Τελικώς θέλετε να ψηφίσουν οι άνθρωποι ή δεν θέλετε να ψηφίσουν; Από αυτό το αμείλικτο ερώτημα ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πρόκειται να ξεφύγει» είπε σχετικά ο κ. Βορίδης, προϊδεάζοντας για το τι θα επακολουθήσει στη Βουλή.