Να μην μπλοκάρουμε στο παράλογο

Ενα κομμάτι της ιστορίας του κόσμου γράφτηκε από την έλλειψη λογικής. Κάτι που οι περισσότεροι το θεωρούσαν αδύνατο πριν συμβεί, τελικά συνέβη. Δεν είναι γραμμική καμία εξέλιξη σε τίποτα. Εκεί που όλα δείχνουν να κινούνται βάσει μιας αποδεδειγμένης εξίσωσης, ενός θεωρήματος που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση, ξαφνικά η γραμμή τρελαίνεται και αρχίζει να γεμίζει τον χώρο με τελείες-γεγονότα που είναι εντελώς ακανόνιστα, απρόβλεπτα, έξω από όλα τα μοντέλα.

Βέβαια είναι πολύ πιθανό να μην είναι τόσο χαώδης αυτή η εξέλιξη αλλά να βασίζεται κι εκείνη σε κανόνες που δεν έχουμε ακόμη καταφέρει να εντοπίσουμε, και να τους περάσουμε κι αυτούς στην εφαρμοσμένη μας γνώση. Μέχρι να γίνει αυτό όμως, θα φαντάζει στα μάτια μας σαν μία εμπλοκή του συστήματος. Το ίδιο συμβαίνει και με τους ανθρώπους, έναν-έναν χωριστά και με τα γεγονότα του μικροκλίματός μας. Οποιος δεν έχει «προβλέψει» πως ένα κομμάτι της ζωής μας δεν θα εξηγηθεί ποτέ και πάντα θα μας βρίσκει σοκαρισμένους και απροετοίμαστους, έχει ένα βασικό έλλειμμα φιλοσοφίας.

Ενα από τα πράγματα που χρωστάμε στην τέχνη είναι πως με τον τρόπο της μας προετοιμάζει για αυτό. Ενας άνθρωπος περπατάει ήσυχα στον δρόμο και ξαφνικά ανατινάζονται όλα γύρω του. Τα στέρεα σχήματα αρχίζουν να λιώνουν σαν πίνακας του Νταλί, και ένα ολοζώντανο όνειρο – ενίοτε εφιάλτης – γίνεται η νέα του πραγματικότητα. Οι σταθερές μαθηματικές σχέσεις αδυνατούν να εξηγήσουν το οτιδήποτε και η λογική αλληλουχία των γεγονότων μοιάζει με βρεφικό παιχνίδι σε έναν κόσμο ενηλίκων.

Το γεγονός πως πάντα θα συμβαίνει αυτή η λύση συνεχείας, δεν σημαίνει πως πρέπει να παραδοθούμε στο τυχαίο και στο παράλογο. Το παράλογο τη δουλειά του κι εμείς τη δική μας. Κάποιοι πυρήνες σκέψης πρέπει να διατηρούνται ενεργοί ακόμη κι όταν αποδεικνύονται ανίσχυροι μπροστά στο απρόβλεπτο.

Ετσι κι αλλιώς όλοι μας καθημερινά, διά βίου, ντιλάρουμε με τον μεγαλύτερο και απόλυτο παραλογισμό που είναι η γνώση της θνητότητάς μας.

Μπορεί να είμαστε ένα βήμα πριν από έναν γενικευμένο πόλεμο. Μπορεί να είμαστε λίγες μέρες πριν τη χρήση πυρηνικών κάπου στην Ευρώπη, μπορεί να είμαστε λίγες ώρες πριν ακόμη κι εμείς οι ίδιοι κάνουμε μία αποτρόπαια πράξη είτε από ατύχημα είτε ακόμη και συνειδητά σε ένα σκοτεινό γύρισμα του μυαλού μας. Ολα αυτά όμως δεν θα πρέπει ποτέ να τα δούμε ως μία κανονικότητα, αλλά πάντα ως θλιβερές εξαιρέσεις.

Είναι εύκολο να αφεθείς εντελώς και να γίνεις ένα ακυβέρνητο μπαλόνι στα κέφια του κάθε ανέμου. Ας κρατάμε κόντρα όσο μπορούμε. Οταν όλα μοιάζουν με μια τρελή κούρσα του ανισόρροπου, το μυαλό μας πρέπει να μείνει στη θέση του. Ορθιο, να μας θυμίζει. Ακόμη και οι αναμνήσεις πως τα πράγματα κάποτε ήταν πιο στρωτά, γαλήνια και ξέγνοιαστα είναι πολύ σημαντικές. Κρατάνε κάπου ζωντανή μία «χώρα» στην οποία κάποτε μπορεί να ξαναγυρίσουμε.