H εικόνα στην Ολομέλεια της Βουλής την περασμένη Πέμπτη, αποτύπωνε την κατάσταση αποσύνθεσης που υπάρχει στον ΣΥΡΙΖΑ, μετά τις τελευταίες κινήσεις του Αλέξη Τσίπρα. Στην αίθουσα, όταν μιλούσε ο πρόεδρος του κόμματος Σωκράτης Φάμελλος, βρίσκονταν μόλις έξι από τους 25 βουλευτές του: Όλγα Γεροβασίλη, Διονύσης Καλαματιανός, Νίκος Παππάς, Βασίλης Κόκκαλης, Μίλτος Ζαμπάρας και Αλέξανδρος Μεϊκόπουλος. Είχε προηγηθεί η ομιλία του Αλέξη Τσίπρα στο Παλλάς, το προηγούμενο βράδυ, από όπου έστειλε σήμα για νέο κόμμα, με προσκλητήριο αυτοοργάνωσης και αυτοδιάλυσης, επί της ουσίας, των υπαρχόντων κομμάτων.
Η απουσία πολλών βουλευτών από την ομιλία του Σ. Φάμελλου, ο οποίος απάντησε εμμέσως στον πρώην πρόεδρο του κόμματος, σχολιάζεται στον συριζαϊκό μικρόκοσμο ως μια στάση που θα σημάνει τη σταδιακή αποστασιοποίηση ορισμένων στελεχών, με το βλέμμα στραμμένο στον πρώην πρωθυπουργό.
Η επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα, μετά την πολιτική ομιλία του, στην οποία, παρότι δεν είπε τη λέξη «κόμμα», περιέγραψε έναν «νέο προοδευτικό φορέα με αυτοοργάνωση από τη βάση», λειτούργησε ως έμμεση, αλλά σαφής, προαναγγελία επανόδου του στο προσκήνιο, με νέο πολιτικό σχήμα.
Στην ομιλία περιέγραψε, χωρίς να κατονομάζει, οργανωτικό μοντέλο νέου φορέα: συμμετοχικό, χωρίς «ιεραρχίες πρώτης σειράς», με πρόσκληση σε όσους απομακρύνθηκαν τα τελευταία χρόνια. Η επιμονή του στο νέο ξεκίνημα και στον «ευρύτερο προοδευτικό χώρο» έθεσε αμέσως ερώτημα: Ποιοι από τους παλιούς θα ακολουθήσουν και υπό ποιους όρους; Τους θέλει ο Τσίπρας και σε ποιους ρόλους, στην πλατεία ή στον εξώστη;
«Άδικη η κριτική του συντρόφου Τσίπρα»
Ο ίδιος δείχνει πάντως, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει «Το Βήμα», διάθεση για πλήρη ανανέωση σε πρόσωπα, χωρίς βέβαια να αποκλείει παλαιά και έμπειρα στελέχη, που όμως δε θα έχουν τη θέση που είχαν στο παρελθόν.
Όπως είναι αυτονόητο, η στάση του πρώην πρωθυπουργού έχει δημιουργήσει ζώνες αμηχανίας, επιφυλακτικότητας και σε ορισμένες περιπτώσεις σιωπηλής, αλλά υπαρκτής, δυσφορίας, ενώ προκαλεί και αναταράξεις στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, κυρίως λόγω των αιχμών που έχει διατυπώσει για πρώην συντρόφους του και μέλη του Υπουργικού του Συμβουλίου.
Μάλιστα, κεντρικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ σχολίαζαν ότι «είναι άδικη η κριτική του συντρόφου Τσίπρα, για κόμματα περίκλειστα στην αυταρέσκειά τους και ηγεσίες που δίνουν την αίσθηση ότι λίγο τους απασχολεί αν η σημερινή κυβέρνηση κερδίσει και μια τρίτη τετραετία. Αρκεί να είναι στις θέσεις τους. Αυτό δεν αφορά τον ΣΥΡΙΖΑ».
Παράλληλα, διευκρίνιζαν ότι ο Φάμελλος έχει καταθέσει πολλές φορές δημόσια, μετά από έγκριση που έλαβε από τα όργανα του κόμματος, το αίτημα για ενιαίο ψηφοδέλτιο του προοδευτικού χώρου, τόσο με συμμετοχή του ΠαΣοΚ όσο και της Νέας Αριστεράς. Εκείνο όμως που δυσαρέστησε πολλούς ήταν, κατά τους ίδιους, το «τσουβάλιασμα» που επεφύλαξε ο πρώην πρωθυπουργός στους συντρόφους του.
Η «ταξιθεσία» στο Παλλάς
Ακόμα και η ταξιθεσία της εκδήλωσης Τσίπρα ενόχλησε, καθώς πολλοί θεωρούν ότι η κίνηση να τοποθετηθούν οι ηγεσίες του ΣΥΡΙΖΑ και της Νέας Αριστεράς, αλλά και ιστορικά στελέχη του χώρου, στον εξώστη του «Παλλάς», ήταν ένα σαφές δείγμα του πώς θέλει να κινηθεί. Στην πλατεία, τοποθετήθηκαν τα 41 μέλη του Επιστημονικού Συμβουλίου και οι στενοί του συνεργάτες.
Όσα είπε ο Αλέξης Τσίπρας αναμένεται να συζητηθούν στα όργανα του κόμματος, με πρώτη συνεδρίαση αυτή της Πολιτικής Γραμματείας, ενώ προγραμματίζεται να τεθούν και στην Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ.
Ο Σωκράτης Φάμελλος, παρουσία των έξι βουλευτών του κόμματος, δήλωσε στην Ολομέλεια ότι«ο ΣΥΡΙΖΑ έχει πει ξεκάθαρα εδώ και έναν χρόνο ότι χρειάζεται μια ενωτική προοδευτική δημοκρατική διέξοδος», συμπληρώνοντας πως «επιμένουμε και σήμερα στην ανασύνθεση του προοδευτικού χώρου».
Όπως επισήμαιναν αρκετά στελέχη με μακρά εμπειρία στην Αριστερά, δεν είναι καθόλου απλή διαδικασία η αυτοδιάλυση του ΣΥΡΙΖΑ. «Απαιτείται συνέδριο, στο οποίο θα ληφθεί η απόφαση. Τα κόμματα δεν είναι μονοπρόσωπες εταιρείες, για να ανοίγουν και να κλείνουν κατά το δοκούν», σημειώνει πρώην υπουργός.
Από την πλευρά του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, το μήνυμα είναι σαφές: «Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει τελειώσει και δεν πρέπει να αποδυναμωθεί». Βέβαια, κεντρικά στελέχη όπως η Ολγα Γεροβασίλη, που δήλωσε ότι δεν κατέβηκε ποτέ από το λεωφορείο του Τσίπρα, επιμένει ότι το βιβλίο του πρώην πρωθυπουργού σηματοδότησε «έναν καινούργιο κύκλο, που ανοίγει με στόχο, με όραμα, με προγραμματική βάση, με ανάγνωση της σύγχρονης πραγματικότητας στο ελληνικό τοπίο, αλλά και το διεθνές περιβάλλον».
Στον ΣΥΡΙΖΑ υπάρχει και η ισχυρή τάση του Παύλου Πολάκη – από τους ελάχιστους που δεν πήγαν στο «Παλλάς» – που δε δείχνει διάθεση συζήτησης με τον κ. Τσίπρα και επιμένει στον ΣΥΡΙΖΑ.
Σε αυτό το κλίμα, ο Νίκος Παππάς επισημαίνει σε συνομιλητές του ότι είναι εφικτός ο οδικός χάρτης για την εκλογική συνεργασία των προοδευτικών δυνάμεων, που μπορεί να γίνει μέσα από τρία βήματα: α) διακήρυξη, μία δέσμευση πλέον των κομμάτων, των συλλογικοτήτων, των προσωπικοτήτων, που είναι αποφασισμένοι να έχουν κοινή εκλογική κάθοδο, β) καταγραφή των βασικών προγραμματικών αρχών και γ) καθολική εκλογή του υποψήφιου πρωθυπουργού.
Προβληματισμός και στη Νέα Αριστερά
Την ίδια στιγμή που το ΠαΣοΚ περνάει στην αντεπίθεση έναντι του Αλέξη Τσίπρα, αν και ο Νίκος Ανδρουλάκης παραδέχθηκε ότι η κίνησή του «θα προκαλέσει μια ανακατωσούρα», στη Νέα Αριστερά επικρατεί προβληματισμός, για το τι θα κάνουν απέναντι στον πρώην πρωθυπουργό. Υπάρχει η τάση Αλέξη Χαρίτση (ο πρώην υπουργός παραδέχτηκε ότι συνομιλεί με τον πρόεδρο του ΠαΣοΚ για διάφορα θέματα) και Έφης Αχτσιόγλου για πιο ήπιους τόνους και η πλευρά Ευκλείδη Τσακαλώτου και Γαβριήλ Σακελλαρίδη, που βλέπουν θετικά τη σύγκλιση με το ΜέΡΑ25 και άλλες δυνάμεις της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Κρίσιμος σταθμός για τη Νέα Αριστερά θα είναι το συνέδριό της, προς τα τέλη Ιανουαρίου 2026, όπου θα τεθεί το θέμα των σχέσεων με τον Τσίπρα, στη βάση των πολιτικών σχεδίων του.
Το κρίσιμο για πολλούς είναι πώς αναδιατάσσονται πλέον οι ισορροπίες στον ευρύτερο χώρο, ενώ κανείς δε σπεύδει να απορρίψει το παλαιό και να προσχωρήσει στο καινούργιο. Όλοι περιμένουν να δουν, αν το νέο σχήμα θα αποκτήσει δομή και περιεχόμενο ή θα μείνει στο επίπεδο της «πολιτικής κίνησης Τσίπρα». Και μέχρι να υπάρξει καθαρή ανακοίνωση από τον Αλέξη Τσίπρα, που έχει μπροστά του τουλάχιστον τέσσερις εκδηλώσεις για το βιβλίο (Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Πάτρα και Ηράκλειο), η ευρύτερη Αριστερά θα κινείται μεταξύ αναμονής και ανησυχίας: περιμένοντας πότε η «Ιθάκη» θα γίνει οργανωμένο πολιτικό λιμάνι και ποιοι τελικά θα πλεύσουν προς τα εκεί.
