Ας φανταστούμε τη σκηνή. Τα μέλη ενός οργάνου υψηλού κύρους σηκώνονται διαδοχικά, το ένα μετά το άλλο, από την καρέκλα τους, διασχίζουν τη μακρόστενη αίθουσα και ρίχνουν μέσα σε ατμόσφαιρα αυστηρής σιωπής τη μυστική ψήφο τους στην κάλπη. Θα μπορούσε να είναι η περιγραφή μιας ψηφοφορίας στο κονκλάβιο, αν η διαδικασία στο Eurogroup δεν ήταν ακόμα πιο αυστηρή.
Εκεί δεν ανακοινώνεται ο επικρατέστερος του κάθε γύρου, παρά μόνο ο τελικός νικητής, για να μη σπαρθούν διχόνοιες ανάμεσα στα μέλη του. Αυτό θα είναι το σκηνικό της ερχόμενης Πέμπτης, όταν ο Κυριάκος Πιερρακάκης θα αναμετρηθεί στις Βρυξέλλες με τον Βέλγο Βίνσεντ βαν Πέτεγκεμ.
Τι συνέβη στις παλιές ψηφοφορίες του Eurogroup
Στο Eurogroup οι υποψήφιοι είναι λιγότεροι από όσοι στην εκλογή νέου Πάπα, αλλά το παρασκήνιο έχει εξίσου ενδιαφέρουσα ίντριγκα με αυτή του Βατικανού. Στην προηγούμενη εκλογή τον Ιούλιο του 2020, ο 45χρονος τότε ιρλανδός υπουργός Οικονομικών Πασκάλ Ντόναχιου έκανε την έκπληξη στον δεύτερο γύρο απέναντι στο φαβορί, την ισπανίδα υπουργό Νάντια Καλβίνο, που είχε την υποστήριξη των μεγάλων χωρών. Στον πρώτο γύρο κανένας δεν συγκέντρωσε τους απαιτούμενους τουλάχιστον δέκα ψήφους και ο τρίτος υποψήφιος, ο Λουξεμβούργιος Πιερ Γκραμένια, αποχώρησε από τη διαδικασία. Σε εκείνη την ψηφοφορία έκανε τη διαφορά η ψήφος των μικρών χωρών. Στις 18 Νοεμβρίου ο Ντόναχιου υπέβαλε παραίτηση, η οποία συνδέθηκε με τη μετάβασή του στην Παγκόσμια Τράπεζα.
Τον Οκτώβριο του 2018, νικητής αναδείχθηκε ο Πορτογάλος Μάριο Σεντένο μετά από τρεις ψηφοφορίες, με τελικό αντίπαλο και ξανά ηττημένο τον Γκραμένια. Ο Σεντένο, εκτός από τη σοσιαλιστική ομάδα, έλαβε στην τελική αναμέτρηση και τη στήριξη των κεντροδεξιών υπουργών Οικονομικών, οι οποίοι μετακίνησαν σε αυτόν την ψήφο τους. Ο Σεντένο, που διαδέχθηκε τον Ολλανδό Γερούν Ντάισελμπλουμ, είχε ήδη λάβει τα εύσημα του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος τον είχε χαρακτηρίσει «Ρονάλντο του EcoFin», αλλά τον έτρωγε η ανησυχία μήπως τον ταυτίσουν με τον Βαρουφάκη.
Ο Ντάισελμπλουμ έκανε δύο θητείες ξεκινώντας από τον Ιανουάριο του 2013. Η περίοδος της ηγεσίας του στο Eurogroup ήταν επεισοδιακή για διάφορες χώρες, μεταξύ των οποίων η δική του και η δική μας. Εχει μείνει αλησμόνητη η κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Γιάνη Βαρουφάκη και η διαρροή της διφορούμενης φράσης που ψιθύρισε στο αφτί του έλληνα υπουργού Οικονομικών «μόλις σκότωσες την τρόικα». Στη δεύτερη εκλογή του, το 2015, ο Ντάισελμπλουμ είχε ισχυρό αντίπαλο, τον Ισπανό Λουίς ντε Γκίντος, ο οποίος στο τέλος δεν έθεσε υποψηφιότητα, προτιμώντας την αντιπροεδρία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Ρόλος στη χάραξη της οικονομικης πολιτικής
Το 2017, όταν το Κόμμα των Εργατικών στην Ολλανδία έχασε τις εκλογές και ο Ντάισελμπλουμ έπαψε να είναι υπουργός Οικονομικών, το Eurogroup αποφάσισε ότι ο εκάστοτε επικεφαλής του θα ολοκληρώνει τη θητεία των 2,5 ετών για την οποία εξελέγη, ανεξαρτήτως των πολιτικών μεταβολών στη χώρα του, ώστε να διασφαλιστεί η σταθερότητα του θεσμού. Προκάτοχός του ήταν ο απόλυτος άρχοντας του Eurogroup, ο πρώην πρωθυπουργός και υπουργός Οικονομικών του Λουξεμβούργου Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, ο οποίος άφησε την προσωπική του σφραγίδα την κρίσιμη περίοδο της οικονομικής κρίσης, στην οποία έπεσε απροετοίμαστη η Ευρώπη.
Από το 1997 μέχρι το 2009, που με τη Συνθήκη της Λισαβόνας ορίστηκε ο ρόλος του, το Eurogroup ήταν ένα άτυπο όργανο με εναλλασσόμενη, ανά εξάμηνο, προεδρία μεταξύ των υπουργών Οικονομικών. Η ευρωπαϊκή, αλλά κυρίως η ελληνική κρίση, που απειλούσε τα θεμέλια της ευρωζώνης, ανάγκασαν τα κράτη-μέλη να αναβαθμίσουν την ομάδα των 20 υπουργών Οικονομικών που συμμετείχαν σε αυτό και να της αναγνωρίσουν καθοριστικό ρόλο στη χάραξη της οικονομικής πολιτικής της ΕΕ. Ο Γιούνκερ ήταν ο πρώτος που ανέβαλε σε μόνιμη βάση τη θέση του προέδρου του οργάνου αυτού, μέχρι το 2013 που παραιτήθηκε και από τη θέση του πρωθυπουργού και από το Eurogroup.
Η εκλογή της ερχόμενης Πέμπτης θα διεξαχθεί μεταξύ των 20 υπουργών, ενώ αν πραγματοποιούνταν τον Ιανουάριο του 2026 θα ήταν 21 οι συμμετέχοντες, καθώς θα είχε προστεθεί και η Βουλγαρία. Προεδρεύων θα είναι ο ασκών καθήκοντα προέδρου, κύπριος υπουργός Μάκης Κεραυνός.
Ο Κ. Πιερρακάκης είναι ο πιο καινούργιος υπουργός Οικονομικών της ομάδας, αλλά έχοντας αναπτύξει προσωπικές σχέσεις με πολλούς από τους ομολόγους του. Η κατάσταση είναι περίπλοκη και επειδή η ψήφος είναι μυστική και εθιμικά απαγορεύεται στους υποψηφίους να κάνουν προεκλογική εκστρατεία, δεν υπάρχουν ούτε καν προγνωστικά. Στα υπέρ της ελληνικής υποψηφιότητας μετρά η απόσυρση του Ισπανού Κάρλος Κουέρπο, ο οποίος μάλλον διέγνωσε ότι δεν του έφθαναν τα «κουκιά», καθώς οι Σοσιαλιστές υπουργοί είναι λιγότεροι.
Επαφές πριν από την ψηφοφορία
Η αναμέτρηση, έτσι, μετατράπηκε σε μάχη εντός του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, από το οποίο προέρχονται ο Πιερρακάκης και ο Πέτεγκεμ, που, όπως και η βελγική κυβέρνηση, ανθίσταται στην πρόταση της Κομισιόν να χρησιμοποιηθούν τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια και περιουσιακά στοιχεία, πολλά από τα οποία βρίσκονται στη χώρα τους, προκειμένου να χρηματοδοτηθεί δάνειο επανορθώσεων για την Ουκρανία.
Ο φόβος τους είναι να μην προκληθεί κλυδωνισμός στο χρηματοπιστωτικό τους σύστημα. Οι άλλοι υπουργοί θέλουν προφανώς να πιέσουν τον Βέλγο, βάζοντας απέναντί του έναν πολλά υποσχόμενο υποψήφιο, αλλά κανένας δεν μπορεί να προβλέψει τι είδους συμβιβασμοί μπορεί να γίνουν ακόμα και στο παρά πέντε της ψηφοφορίας. Σημειωτέον ότι ο βέλγος υπουργός δεν έχει ολόκληρο το χαρτοφυλάκιο Οικονομικών, αλλά μόνο αυτό του προϋπολογισμού.
Παρότι οι καμπάνιες απαγορεύεται γιατί προκαλούν εκνευρισμό στο Σώμα, ο έλληνας υπουργός έχει ήδη επισκεφθεί τη Γερμανία, όπου είχε πολύ θετική υποδοχή από τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης, την Ιταλία και την Ιρλανδία, μετά από πρόσκληση των ομολόγων του, καθώς η υποψηφιότητά του συνέπεσε με ήδη προγραμματισμένες επισκέψεις. Επειδή την ερχόμενη εβδομάδα την Τρίτη έχει ψηφοφορία στη Βουλή και την Τετάρτη Eurogroup, η μόνη διαθέσιμη ημέρα για ένα ακόμα ταξίδι είναι η Δευτέρα και μια λογική επιλογή θα ήταν η Γαλλία. Ανεξαρτήτως επισκέψεων, ο Κ. Πιερρακάκης έχει μιλήσει τηλεφωνικά και με τους 20 ομολόγους του, όπως εικάζεται ότι έχει κάνει και ο ανθυποψήφιός του, ενώ έχουν ενεργοποιηθεί, στο δικό τους επίπεδο ο καθένας, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο Γιώργος Γεραπετρίτης και οι ευρωβουλευτές της ΝΔ.
Στα ατού της Ελλάδας είναι η εικόνα που έχει διαμορφωθεί στην Ευρώπη, ότι από μια χρεοκοπημένη χώρα κατάφερε να εξισορροπήσει τα δημοσιονομικά της και να επιταχύνει τον ψηφιακό μετασχηματισμό της. Αν εκλεγεί ο Κ. Πιερρακάκης στην υψηλότερη ευρωπαϊκή θέση που θα έχει καταλάβει μέχρι σήμερα έλληνας πολιτικός, θα χρειαστεί να επαληθεύσει τη φήμη του ως μεταρρυθμιστή, σε μια εποχή που η Ευρώπη αντιμετωπίζει σύνθετες προκλήσεις με μεγαλύτερη την ουσιαστική ολοκλήρωση και ενοποίησή της σε κρίσιμους τομείς. Και δεν διαφεύγει από κανέναν η λεπτή ειρωνεία της Ιστορίας να προεδρεύσει ένας Ελληνας στο ίδιο όργανο το οποίο απέβαλε τραυματικά από τους κόλπους του έναν άλλον έλληνα υπουργό ένα παγωμένο βράδυ στη Ρίγα της Λετονίας.
