Τα πομακοχώρια της Ξάνθης είναι χωριά που αποτελούνται συνήθως από μουσουλμάνους. Κατ’ αρχάς, οι Πομάκοι δεν κατάγονται από ένα συγκεκριμένο μέρος, αλλά από διάφορα. Κατά κύριο λόγο κατάγονται από την Ανατολική Μακεδονία και είναι απόγονοι αρχαίων θρακικών φύλων. Τα χωριά τους βρίσκονται κοντά στη Ροδόπη και καλύπτουν το βόρειο τμήμα του νομού της Ξάνθης, που έχει σύνορα με τη γειτονική Βουλγαρία.
Τα κυριότερα πομακοχώρια θεωρούνται ο Εχίνος, οι Σάτρες, η Μύκη, οι Θέρμες, η Γλαύκη, ο Κένταυρος και η Πάχνη, τα οποία διατηρούν ακόμα τη ζωντάνια τους σε μεγάλο βαθμό. Ενα από τα μεγαλύτερα χωριά της ορεινής περιοχής είναι ο Εχίνος. Δυστυχώς, όμως, τα τελευταία χρόνια ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού έχει μεταναστεύσει στο εξωτερικό. Οσοι έχουν παραμείνει ασχολούνται με την καπνοκαλλιέργεια, την κτηνοτροφία και την υλοτομία. Στα χωριά τους συνήθως μιλάνε την πομακική γλώσσα, η οποία είναι μια διάλεκτος της βουλγαρικής γλώσσας με δικό της λεξικό, χωρίς συγκεκριμένο αλφάβητο και αρκετές λέξεις δημιούργημα της τουρκικής γλώσσας.
Στην αρχή, οι Πομάκοι είχαν την ίδια θρησκεία με τους Ελληνες και μιλούσαν την ίδια γλώσσα με αυτούς. Αργότερα, όμως αποφάσισαν να εξισλαμιστούν και έτσι έγιναν μουσουλμάνοι. Κάποιες από τις σημαντικές γιορτές που έχουν στη θρησκεία τους είναι το Ραμαζάνι, το οποίο, σύμφωνα με το ισλαμικό ημερολόγιο, γίνεται κάθε χρόνο 10 μέρες νωρίτερα από την προηγούμενη χρόνια και οι πιστοί κρατάνε 30 μέρες νηστεία. Μια επίσης σημαντική γιορτή είναι το Σεκέρ Μπαϊράμ, που κρατάει 4 μέρες, τα παιδιά μαζεύονται για φαγητό στα σπίτια των μεγαλύτερων και τους φιλάνε το χέρι, για να δείξουν το σεβασμό τους προς αυτούς. Τέλος, είναι το Κουρμπάν Μπαϊράμ, που μαζεύονται για ένα απλό οικογενειακό τραπέζι.
Στην κουλτούρα τους συνηθίζουν να γιορτάζουν τον γάμο με τον δικό τους τρόπο. Η διαδικασία του γάμου κρατάει 30 μέρες: στην αρχή ο γαμπρός με την οικογένειά του πάει για επίσκεψη στο σπίτι της νύφης με διάφορο δώρα. Υστερα κάνουν την ανταλλαγή δαχτυλιδιών και δίνουν τον λόγο τους. Αργότερα, γίνεται ο αρραβώνας στο σπίτι της νύφης, που φοράει τα παραδοσιακά της ρούχα και στο τέλος οι δύο οικογένειες δίνουν η μία στην άλλη τα χρυσαφικά τους.
Η ενδυμασία τους διαφοροποιείται από άλλες κουλτούρες. Οι γυναίκες συνηθίζουν να φορούν μαντίλες και τα μακριά τους πανωφόρια, ενώ οι άνδρες φορούν τα πλεκτά τους σκουφάκια προσευχής. Δυστυχώς, μόνο λίγες ακόμα ηλικιωμένες συνεχίζουν να φορούν τις παλιές φορεσιές με τα εντυπωσιακά τους χρώματα, αν και σε μια επίσκεψη στα χωριά μπορείς ακόμη να δεις και νεαρά κορίτσια με τις παραδοσιακές ενδυμασίες.
Ελάχιστες πόλεις έχουν τη δυνατότητα να φιλοξενήσουν μέσα σε έναν τόπο τόσες όμορφες κουλτούρες και παραδόσεις, με τα παραδοσιακά φαγητά και γλυκά τους.
