Η σεξουαλική αγωγή είναι ένα μάθημα που τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες να ενταχθεί στο εκπαιδευτικό σύστημα μέσω του εργαστηρίου δεξιοτήτων. Είναι ένα μάθημα που αποσκοπεί στη σωστή ενημέρωση των εφήβων για θέματα όπως η λειτουργία των γεννητικών οργάνων, τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, η εγκυμοσύνη, η σύλληψη ή η αντισύλληψη και η υγιής συμπεριφορά στον ερωτικό τομέα.
Φέτος, διδάσκεται για πρώτη φορά στα σχολεία όχι αυτοτελώς, ως ξεχωριστό μάθημα, αλλά ως μία από τις θεματικές ενότητες του εργαστηρίου δεξιοτήτων. Παρ’ όλες όμως τις συζητήσεις και την προετοιμασία που έγινε για να ενταχθεί, μπορεί να θεωρηθεί κάπως πρόχειρη και απότομη η ένταξη.
Σε κάθε σχολείο και σε κάθε τάξη το μάθημα διδάσκεται από διαφορετικούς καθηγητές ποικίλων ειδικοτήτων, με εντελώς διαφορετικό τρόπο διδασκαλίας από τον καθένα, ανάλογα και με τις αντιλήψεις του για τα σχετικά θέματα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα κατά περίπτωση κάποιοι μαθητές να βρίσκουν το μάθημα ενδιαφέρον και σημαντικό και άλλοι βαρετό και ανούσιο, ενώ υπάρχουν κι εκείνοι που έρχονται σε δύσκολη θέση.
Τα στοιχεία της έρευνας
Ολα τα παραπάνω γίνονται πολλές φορές θέμα συζητήσεων είτε στα διαλείμματα είτε και εκτός σχολείου. Αυτές οι συζητήσεις ήταν λοιπόν που μας κίνησαν το ενδιαφέρον και έγιναν η αιτία να ετοιμάσουμε ανώνυμα ερωτηματολόγια τα οποία μοιράσαμε σε διάφορα σχολεία της Χαλκίδας για να αποκτήσουμε μια γενική ιδέα για τη γνώμη των παιδιών πάνω στο συγκεκριμένο θέμα. Μοιράσαμε 151 ερωτηματολόγια σε μαθητές και μαθήτριες της Γ’ Γυμνασίου (ηλικιακή ομάδα 14-15 ετών) με απλές ερωτήσεις που διατυπώσαμε έτσι ώστε να μην κάνουν κανέναν να νιώσει άβολα. Τα συμπεράσματα που βγάλαμε και οι πληροφορίες που εκμαιεύσαμε ήταν αρκετά και ενδιαφέροντα. Μάλιστα, επεξεργαστήκαμε τα ερωτηματολόγια χωριστά για τα αγόρια και τα κορίτσια με στόχο να δούμε αν υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις και πού.
Τα κομβικά ευρήματα
Οπως προέκυψε από αυτές:
– Τα θέματα που απασχολούν περισσότερο τους εφήβους και τις έφηβες είναι οι φίλοι και οι παρέες και ακολουθούν οι σπουδές και ο επαγγελματικός προσανατολισμός, τα οποία οι περισσότεροι συζητούν πιο εύκολα με τους κολλητούς τους.
– Ενα ερώτημα αφορούσε τις αλλαγές που παρατηρούν στο σώμα τους μεγαλώνοντας και με ποιον συζήτησαν για αυτό. Τα περισσότερα παιδιά συζήτησαν με τη μητέρα τους και με τους φίλους τους και – τρίτο στη σειρά – με τον πατέρα τους.
– Οι περισσότεροι θεωρούν ότι έχουν αρκετές γνώσεις για τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία, αρκετοί είναι όμως κι εκείνοι που δεν είναι σίγουροι. Η κύρια πηγή ενημέρωσης για την ερωτική ζωή και τη σεξουαλική επαφή είναι το Διαδίκτυο, έπειτα οι φίλοι και οι γονείς.
– Δεν τους είναι και πολύ εύκολο να μιλάνε για την ερωτική ζωή και το σεξ και θα ήθελαν να γνωρίζουν περισσότερα πράγματα σχετικά με την υγιή συμπεριφορά στον ερωτικό τομέα.
– Στη συντριπτική τους πλειονότητα μαθητές και μαθήτριες θεωρούν αναγκαία την εισαγωγή του μαθήματος της σεξουαλικής αγωγής στο σχολείο.
Ωρα για αναθεώρηση
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι καλό θα ήταν να αναθεωρηθούν ορισμένα δεδομένα. Για παράδειγμα, η διδασκαλία του συγκεκριμένου μαθήματος θα ήταν καλό να γίνεται από κάποιον ειδικό που σκοπός του δεν είναι μόνο να διδάξει τους μαθητές του, αλλά, όπως απαιτούν και τα ζητήματα τα οποία εμπεριέχονται στο μάθημα, θα πρέπει να ξέρει πώς να πλησιάσει και να μιλήσει σε εφήβους που μεγαλώνουν, ανακαλύπτουν πράγματα και έχουν απορίες.Να μπορεί να δείξει στους μαθητές πως ο σκοπός, τουλάχιστον του συγκεκριμένου μαθήματος, δεν είναι μόνο οι γνώσεις αλλά και η συζήτηση. Να γνωρίζει τον τρόπο με τον οποίο θα μπορέσει να τους φέρει πιο κοντά στις απαντήσεις που αναζητούν σχετικά με θέματα όπως η οικογένεια, η φιλία, οι ποικίλες σχέσεις με τους ανθρώπους που τους περιβάλλουν, αλλά και με τον ίδιο τους τον εαυτό.
Ταυτόχρονα, ο εκπαιδευτικός οφείλει να δημιουργεί συνθήκες για να προβληματίσει τα παιδιά σχετικά με θέματα και καταστάσεις των οποίων ίσως την ύπαρξη αγνοούν. Για να τα πετύχει όλα αυτά κανείς, δεν αρκεί η ικανότητα σχεδιασμού ενός μαθήματος, απαιτείται και η ικανότητα να μιλάει ειλικρινά και άφοβα σε εφήβους πλησιάζοντας τον καθένα τους με διαφορετικό τρόπο, χωρίς να έρθει σε δύσκολη θέση καμία από τις δύο πλευρές.
Ο ρόλος των ειδικών
Βέβαια, για όλα τα παραπάνω είναι επιτακτική η πρόσληψη ατόμων ειδικευμένων στο ευαίσθητο αυτό αντικείμενο ή η ουσιαστική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών που αναλαμβάνουν να το διδάξουν. Η σεξουαλική αγωγή είναι ένα μάθημα διαφορετικό από τα υπόλοιπα. Αυτή η μία ώρα μέσα στην εβδομάδα δεν είναι μόνο μία ώρα διδασκαλίας. Θα έπρεπε να είναι μία ώρα μέσα στην οποία τα παιδιά έρχονται πιο κοντά στο σώμα τους, στους φίλους τους, στους εαυτούς τους, μια ώρα που νιώθουν ελεύθερα να μιλήσουν για σημαντικούς τομείς της ζωής τους παίρνοντας έγκυρες απαντήσεις, έτσι ώστε να αποφύγουν τα αδιέξοδα και τις λανθασμένες αντιλήψεις. Είναι μία ώρα την εβδομάδα που αξίζει να οργανωθεί καλύτερα, να της δοθεί ουσιαστικό περιεχόμενο και να διαφοροποιηθεί από το πλαίσιο του καθιερωμένου τρόπου διδασκαλίας.
