Μετά το καλοκαίρι του 2023, των πρωτοφανών καιρικών φαινομένων και των συνακόλουθων καταστροφών, σχεδόν παντού στον πλανήτη, θα ανέμενε κανείς παγκόσμια αφύπνιση για την κλιματική αλλαγή. Στα τέλη Ιουλίου, ο Γ.Γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες μίλησε για κλιματική κατάρρευση. Τον Νοέμβριο του 2022, στην 27η διεθνή σύνοδο του ΟΗΕ για το κλίμα (COP27), στο Σαρμ Ελ Σεΐχ της Αιγύπτου, είχε τονίσει ότι η ανθρωπότητα βρίσκεται ενώπιον υπαρξιακού διλήμματος: «Να συνεργαστεί (για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης) ή να εξαφανιστεί;».

Στις αρχές του ερχόμενου Νοεμβρίου, στην 28η διεθνή σύνοδο του ΟΗΕ για το κλίμα (COP28) η οποία αναμένεται να λάβει χώρα στο Ντουμπάι, ο Αντόνιο Γκουτέρες θα επανέλθει δριμύτερος και θα εκφράσει ξανά την ανησυχία του για το μέλλον του πλανήτη. Πόσες όμως πιθανότητες υπάρχουν να επιτευχθεί, κατά τη διάρκεια της COP28, μια νέα σημαντική συμφωνία για την κλιματική αλλαγή;

Επένδυση 150 δισ. για παραγωγή πετρελαίου

Σύμφωνα με τον Σουλτάν αλ Τζαμπέρ, επιχειρηματία από το Ντουμπάι, ο οποίος έχει οριστεί από τον ΟΗΕ να αναλάβει την προετοιμασία της COP28, η σύνοδος θα είναι επιτυχημένη. Αρχής γενομένης από το γεγονός ότι ο ίδιος φέρει την ευθύνη της προετοιμασίας της. Πόσο κατάλληλος όμως για αυτή τη θέση είναι ένας επιχειρηματίας ο οποίος έχει μεν ιδρύσει τη Masdar, επιχείρηση η οποία επενδύει δισ. δολάρια σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σε 40 χώρες, και ταυτόχρονα διευθύνει την Adnoc, την κρατική επιχείρηση εξόρυξης πετρελαίου της χώρας του, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ), η οποία παράγει, ημερησίως, εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου; Είναι τουλάχιστον παράδοξο να τοποθετείται επικεφαλής της διεθνούς συνόδου για το κλίμα, της οποίας πρωταρχικό στόχος είναι ο περαιτέρω περιορισμός παγκοσμίως των ορυκτών καυσίμων με απώτερο στόχο την κατάργησή τους, ο διευθυντής μιας πανίσχυρης πετρελαϊκής, η οποία εντός των επόμενων πέντε ετών σχεδιάζει να επενδύσει 150 δισ. δολάρια για να αυξήσει την παραγωγή της.

Η επιλογή του Τζαμπέρ για τη συγκεκριμένη θέση είναι πολιτική. Τα ΗΑΕ, που έχουν πλουτίσει από τις εξαγωγές πετρελαίου, χτίζουν προφίλ χώρας η οποία επενδύει στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, παρότι συμβάλλει στο να παραμείνει ο πλανήτης αναγκασμένος να χρησιμοποιεί για αρκετές δεκαετίες ακόμη ορυκτά καύσιμα. Ο Τζαμπέρ δεν βρίσκει τίποτε το παράδοξο σε αυτή τη στάση της χώρας του, ούτε αντιλαμβάνεται γιατί η τοποθέτησή του ως επικεφαλής της COP28 κρίνεται αμφιλεγόμενη. Τόσο αμφιλεγόμενη μάλιστα ώστε, εξοργισμένοι, 133 αμερικανοί γερουσιαστές και ευρωβουλευτές με κοινή επιστολή τους ζήτησαν την αντικατάστασή του. Δεν το πέτυχαν.

Σε συνέντευξή του στους «New York Times», ο Τζαμπέρ υποστηρίζει ότι κατά τις εξάμηνες προετοιμασίες της συνόδου συνομίλησε με τους πάντες: από ακαδημαϊκούς και οικονομολόγους, από ηγέτες αυτοχθόνων φυλών μέχρι τους επικεφαλής πετρελαϊκών επιχειρήσεων. Σκοπός του ήταν να αντιληφθεί γιατί οι προηγούμενες σύνοδοι για το κλίμα δεν σημείωσαν επιτυχία, ή έστω μικρή πρόοδο. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η χρήση των ορυκτών καυσίμων δεν συνέβαλε στην αποτυχία των διεθνών συνόδων. «Αυτό δεν προκύπτει από πουθενά» υποστηρίζει. Αντιθέτως, επιμένει ότι ο πόλεμος μεταξύ των υπερμάχων της πράσινης ενέργειας και της βιομηχανίας των ορυκτών καυσίμων είναι αυτός που υπονομεύει οποιαδήποτε θετική εξέλιξη και πρόοδο στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.

Αυτό που παραβλέπει, ή επιλέγει να παραβλέψει, ο Τζαμπέρ είναι ότι οι πολυεθνικές επιχειρήσεις ορυκτών καυσίμων έχουν αποδεδειγμένα βεβαρημένο ιστορικό ως προς τις προσπάθειές τους να υποβαθμίσουν τη σημασία της κλιματικής αλλαγής, μέσω παραπληροφόρησης αλλά και μέσω των σχετικών λόμπι. Ουκ ολίγες φορές έχουν διαρρεύσει «εσωτερικά» έγγραφα τέτοιων επιχειρήσεων, τα οποία αποδεικνύουν ότι οι εταιρείες γνώριζαν τις αρνητικές συνέπειες των προϊόντων τους στην ατμόσφαιρα.

Στη διεθνή σύνοδο του Νοεμβρίου 2022 για το κλίμα, η Σαουδική Αραβία, η Κίνα, η Ρωσία και άλλες χώρες παραγωγής ορυκτών καυσίμων εμπόδισαν την έκδοση κοινού ανακοινωθέντος στο οποίο θα ετίθετο χρονοδιάγραμμα για τη σταδιακή απάλειψη της χρήσης πετρελαίου και φυσικού αερίου, μια πρόταση με την οποία συμφωνούσαν οι περισσότερες χώρες που συμμετείχαν στην COP27.

Τον ερχόμενο Νοέμβριο στο Ντουμπάι, ο Σουλτάν αλ Τζαμπέρ είναι επιφορτισμένος με το να επιδιώξει εκ νέου τη συναίνεση των χωρών, με τον ίδιο δύσκολο στόχο. Ο ίδιος είναι αισιόδοξος και τονίζει στους «ΝΥΤ» ότι τα ΗΑΕ είναι χώρα-πρότυπο ως προς την επίσπευση της διαδικασίας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Οι ηγέτες της χώρας μου, αναφέρει, είδαν τη νέα κατεύθυνση προς την οποία κινείται ο κόσμος και θέλησαν να βρεθούν στην πρώτη γραμμή αυτής της αλλαγής. Προέβλεψαν την ανάγκη για απαλλαγή του πλανήτη από τα ορυκτά καύσιμα (τα οποία έτσι και αλλιώς είναι πεπερασμένα), προώθησαν τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια και θέλουν να διασφαλίσουν ότι τα ΗΑΕ θα παραμείνουν ένας σημαντικός δρων, σε παγκόσμιο επίπεδο, στον τομέα της ενέργειας.

Θέλει να πείσει, αλλά μπορεί;

Για αυτό το τελευταίο ουδείς αμφιβάλλει. Χάρη στα έσοδα από το πετρέλαιο, τα ΗΑΕ εξελίχθηκαν σε σημαντικό παίκτη στη Μέση Ανατολή και όχι μόνον, και έχουν βλέψεις να επεκτείνουν περαιτέρω την επιρροή τους και την εποχή της πράσινης ενέργειας. Μόνον που αυτό δεν μπορεί να γίνει εν μιά νυκτί. Δεδομένου ότι η κρατική πετρελαϊκή των ΗΑΕ, η Adnoc, προσβλέπει σε νέα αύξηση των δραστηριοτήτων της την ερχόμενη πενταετία, είναι επιεικώς αμφίβολο (και πάντως υποκριτικό) η συγκεκριμένη χώρα να διατείνεται ότι μάχεται για την αποτροπή της κατάρρευσης για την οποία ανησυχεί ο Γ.Γ. του ΟΗΕ.

Ο Σουλτάν αλ Τζαμπέρ θα πρέπει να καταβάλει εργώδεις προσπάθειες προκειμένου να πείσει για το αφήγημα του Αμπου Ντάμπι, σύμφωνα με το οποίο η πλούσια πετρελαιοπαραγωγός χώρα θέλει να συμβάλει στη δημιουργία ενός πράσινου πλανήτη.