Για τεράστια κέρδη πάνε οι φαρμακευτικές εταιρείες από τις πωλήσεις των εμβολίων κατά της πανδημίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση αλλά και σε άλλες χώρες. Η ανάγκη προσαρμογής των εμβολίων κατά της μετάλλαξης Δέλτα δίνει επιπλέον άλλοθι σε εταιρείες του κλάδου να προχωρήσουν σε αυξήσεις τιμών έως και 25% καθώς η ζήτηση παραμένει υψηλή υπερκαλύπτοντας συχνά την προσφορά. Η Pfizer αποφάσισε να αυξήσει τις τιμές των δικών της εμβολίων πάνω από 25%, ενώ η Moderna προχωρεί σε αυξήσεις της τάξεως του 12% για την Ευρωπαϊκή Ενωση, όπως μετέδωσαν οι «Φαινάνσιαλ Τάιμς», πυροδοτώντας νέες σχετικές συζητήσεις για το θέμα σε πανευρωπαϊκό (και όχι μόνο) επίπεδο. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, η Pfizer θέτει ως νέα τιμή για την ΕΕ στα 19,50 ευρώ τη δόση εμβολίου από 15,50 που ήταν μέχρι τώρα. Η τιμή για το εμβόλιο της Moderna αυξάνεται στα 25,50 δολάρια από 22,60 δολάρια (19 ευρώ περίπου) που ήταν μέχρι τώρα σύμφωνα με τα στοιχεία των «Φ.Τ.». Aυξημένη ζήτηση σε όλες τις χώρες Η τιμή αυτή παραμένει πάντως χαμηλότερη από τα επίπεδα των 28,50 δολαρίων που είχε συμφωνηθεί αρχικά με την ΕΕ, επειδή μεγάλωσε η παραγγελία, σύμφωνα με πηγή που επικαλείται η βρετανική εφημερίδα. Φαρμακευτικές και ευρωπαίοι παράγοντες αποδίδουν τις αυξήσεις και στην ανάγκη να εξελιχθούν κι άλλο τα εμβόλια για να αντιμετωπίσουν παραλλαγές του ιού όπως είναι η Δέλτα. Καθοριστικός παράγοντας όμως για τις ανατιμήσεις φαίνεται ότι είναι η αυξημένη ζήτηση των mRNA εμβολίων αυτών σε όλες τις χώρες – και ιδιαίτερα στις πιο πλούσιες, όπως είναι οι περισσότερες ευρωπαϊκές. Τα έσοδα και τα κέρδη δισεκατομμυρίων των εμβολίων είναι πολλά. Μόλις πριν από λίγες ημέρες η Pfizer αύξησε τις προβλέψεις για έσοδα από τα εμβόλια αυτά κατά σχεδόν ένα τρίτο, σε πάνω από 33 δισ. δολάρια. Δεν είναι καθόλου τυχαίο άλλωστε ότι οι πωλήσεις του εμβολίου διπλασίασαν τις συνολικές πωλήσεις της εταιρείας για το δεύτερο τρίμηνο. Ο επικεφαλής της εταιρείας Αλμπερτ Μπουρλά χαρακτήρισε τις τιμές των εμβολίων για τις πιο πλούσιες χώρες ως «συγκρίσιμες», αναφέροντας ταυτόχρονα πως χώρες μεσαίων εισοδημάτων πλήρωσαν περίπου τα μισά και οι χώρες χαμηλών εισοδημάτων απέκτησαν τα εμβόλια στο κόστος τους. Αναλυτές του κλάδου εκτιμούν ότι οι πωλήσεις του εμβολίου της Pfizer θα φτάσουν τα 56 δισ. δολ. και της Moderna τα 30 δισ. δολ., ειδικά στις χώρες με υψηλότερα εισοδήματα οι οποίες μπορούν να δαπανούν περισσότερα για τα εμβόλια, ιδίως εάν θεωρούν ότι αυτά είναι τα πιο αποτελεσματικά. Aντιστέκονται στην απελευθέρωση Οι αυξήσεις στα εμβόλια κατά της COVID-19 γίνονται σε μια χρονική περίοδο που αυξάνονται οι φωνές οι οποίες ζητούν να καταργηθούν οι πατέντες για αυτά ώστε να παραχθούν σε μεγαλύτερη κλίμακα και από περισσότερες εταιρείες – και τελικά να καταστούν φθηνότερα και πιο ευρέως διαθέσιμα. Ομως μία από τις πιο ισχυρές φωνές που αντιστέκονται στην απελευθέρωση των πατεντών είναι η ίδια η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ, η οποία έχει αντιταχθεί στις προσπάθειες ακόμη και του ίδιου του αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν για να υπάρξει πρόοδος στην απελευθέρωση των πατεντών αυτών. Η Pfizer κατασκευάζει το εμβόλιό της σε συνεργασία με τη γερμανικών συμφερόντων BioNTech και η Μέρκελ υποστηρίζει ότι εάν απελευθερωθούν οι πατέντες τότε μπορεί να πέσει η ποιότητα των εμβολίων. Το θέμα έχει προκαλέσει παρεμβάσεις ακόμη και από επιφανείς οικονομολόγους όπως ο νομπελίστας καθηγητής Τζόζεφ Στίγκλιτζ. Ο ίδιος σε πρόσφατη ομιλία του εξέφρασε ανοικτά την άποψη ότι η παραγωγή δεν επαρκεί και παραδέχθηκε πως υπάρχει πρόβλημα με τη διανομή των εμβολίων σε όλον τον κόσμο. Ο Στίγκλιτζ υποστηρίζει ξεκάθαρα ότι η καγκελάριος Μέρκελ «είναι το πιο σημαντικό εμπόδιο αυτή τη στιγμή. Πάνω από 100 χώρες στηρίζουν την άρση της πατέντας, μεταξύ αυτών οι ΗΠΑ. Πιστεύω ότι εάν η Γερμανία αναθεωρούσε τη στάση της, θα έκαναν το ίδιο και άλλες χώρες. Και τότε θα υπήρχε επαρκής πλειοψηφία στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ώστε να περάσει η άρση της πατέντας», είχε αναφέρει πριν από λίγες μόνο εβδομάδες για το θέμα. Υψηλότερη αλλά άνιση ανάπτυξη το ’22 προβλέπει το ΔΝΤ Ανοικτές θύρες παραβίασε πάλι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αλλά καλό είναι οι διεθνείς θεσμοί, έστω και τελευταίοι στη σειρά, ακόμα και εκ των υστέρων, να επικυρώνουν με την ex officio αυθεντία τους μια πραγματικότητα. Οχι για τίποτε άλλο, αλλά επειδή ακόμα και τα αυταπόδεικτα βρίσκονται κάποιοι για να αμφισβητήσουν ή να τα διαστρέψουν. Το ΔΝΤ αναθεώρησε την προηγούμενη εκτίμησή του για τον ρυθμό ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας από το 4,9% στο 6% το 2022. Αλλά προειδοποίησε ότι η ανάκαμψη θα είναι μια ανάκαμψη δύο ταχυτήτων: των πλούσιων, οικονομικά ανεπτυγμένων χωρών και των φτωχών. Εκείνων που κατ’ ευφημισμόν ονομάζουμε «αναπτυσσόμενες» χώρες, με «αναδυόμενες» οικονομίες. Η παγκόσμια υγειονομική κρίση θα ρίξει μια «πατητή» στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, κατά τις προβλέψεις του ΔΝΤ. Και θα τις εμποδίσει ακόμα περισσότερο να αναδυθούν. Μεγάλο μέρος του πληθυσμού τους, μάλιστα, δεν θα καταφέρει να βγάλει τη μύτη απ’ το νερό: θα πεθάνει, όχι βέβαια από πνιγμό, αλλά από την COVID-19. Διότι, ενώ στις πλούσιες χώρες έχει εμβολιαστεί το 40% του πληθυσμού, στις αναπτυσσόμενες το αντίστοιχο ποσοστό είναι χαμηλότερο από 20%. Εμβόλια στις φτωχές χώρες Το Ταμείο στη θερινή έκθεσή του προειδοποιεί ότι ακόμα και οι χώρες που ελέγχουν την πανδημία δεν πρέπει να αισθάνονται οικονομικά ασφαλείς όσο ο ιός κυκλοφορεί και μεταδίδεται ακόμα και εκατοντάδες χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά. Γι’ αυτό «έχει πρωταρχική σημασία να αναληφθεί διεθνής δράση ώστε να πάψει να διευρύνεται το υγειονομικό χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών και να διασφαλιστεί μια ισόρροπη διανομή των εμβολίων διεθνώς». Να κλείσει η ψαλίδα του πλούτου και της υγειονομικής υστέρησης δηλαδή. Είναι μια συνθήκη που, κατά το ΔΝΤ, έχει μόνο ωφελημένους (win-win situation). Διότι η βελτίωση του επιπέδου διαβίωσής τους ευλόγως θα ευνοήσει τους πολίτες των φτωχών χωρών, θα ευνοήσει και τους κατοίκους των πλουσίων, αφού θα βρουν νέες αγορές για να προωθήσουν τα προϊόντα τους. Το Ταμείο θεωρεί προφανώς ότι η εποχή που λεηλατούσαν οι πλούσιοι τις πλουτοπαραγωγικές πηγές των φτωχών ανταλλάσσοντας καθρεφτάκια έχει παρέλθει. Το ΔΝΤ έχει, τέλος, μια συμβουλή και για τον πληθωρισμό. Πιστεύει ότι στις περισσότερες χώρες το 2022 θα επανέλθει στα προ-πανδημικά επίπεδα. Αλλά πιθανόν να επιμείνει αν οι εργαζόμενοι και οι επιχειρήσεις προεξοφλήσουν την αύξησή του και επιδιώξουν προκαταβολικά αυξήσεις στις τιμές και τους μισθούς για να τον αντισταθμίσουν. Τότε θα πέσουν θύματα της αυτοεκπληρούμενης προφητείας τους.