Στους σημερινούς άστατους και αβέβαιους καιρούς των μεγάλων γεωπολιτικών ανακατατάξεων, των παραγωγικών δυναμικών ανασυγκροτήσεων και των σημαντικών οικονομικών μετατοπίσεων που συνοδεύονται από νομισματικές ανασυνθέσεις και αλλαγές των όρων του διεθνούς εμπορίου, θα περίμενε κανείς την εγχώρια επιχειρηματική τάξη επιφυλακτική, σχεδόν ακινητοποιημένη υπό το βάρος του πλήθους των κινδύνων και των επισφαλειών που ο διεθνής οικονομικός ορίζοντας αναδεικνύει.
Πρωτοβουλίες
Παρά ταύτα, όπως μεταδίδουν οικονομικοί αναλυτές και τραπεζίτες, η ελληνική επιχειρηματική τάξη δείχνει εξόχως κινητική και δραστήρια. Τα σχέδια περισσεύουν τούτο τον καιρό και οι επενδυτικές πρωτοβουλίες φαίνεται να επισπεύδονται όπως φανερώνει η κινούμενη με διψήφια ποσοστά πιστωτική επέκταση των τραπεζικών ιδρυμάτων.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι στο πρώτο τρίμηνο του 2025 οι νέες τραπεζικές πιστώσεις έτρεχαν με ρυθμούς κατά μέσο όρο στη ζώνη του 11%, διατηρώντας αναλλοίωτες τις επιδόσεις του τελευταίου τριμήνου της περασμένης χρονιάς. Το ενδιαφέρον είναι ότι η αύξηση των πιστώσεων παρέμεινε σε διψήφια ποσοστά και στο πρώτο τρίμηνο του πρώτου έτους που διαχρονικά παρουσιάζει τις χαμηλότερες των επιδόσεων.
Οπως επισημαίνει ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank Φωκίων Καραβίας, οι γεμάτες αβεβαιότητες γεωπολιτικές συνθήκες φαίνεται να μην επηρεάζουν τις ελληνικές επιχειρήσεις, παρά αντιθέτως τις κινητοποιούν, θεωρώντας ότι σε αυτό το περιβάλλον των μεγάλων μετατοπίσεων θα έχουν ευκαιρίες ανάπτυξης και μεγέθυνσης. Προσθέτει δε χαρακτηριστικά ότι «ο Τραμπ αποδεικνύεται καλός πρόεδρος για την Ευρώπη, καθώς φαίνεται να κινητοποιεί τις κυβερνήσεις και τις επιχειρήσεις της Γηραιάς Ηπείρου».
Αναθεωρήσεις
Η αλήθεια είναι ότι η πολιτική δασμών καθώς και η μεταπολεμική πολιτική ασφάλειας, που τώρα αρνείται ο νέος αμερικανός πρόεδρος, φανέρωσαν εξαρτήσεις δεκαετιών, η άρση των οποίων οδηγεί αναπόφευκτα σε αναθεωρήσεις παραγωγικών και εμπορικών προτύπων.
Επιπλέον, όπως παρατηρούν διακεκριμένοι επιχειρηματίες και τραπεζίτες, τα προηγούμενα χρόνια, πρώτα κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης και μετέπειτα στην εποχή των μεγάλων πολεμικών συγκρούσεων, περίσσεψαν οι ανακατατάξεις στην εγχώρια επιχειρηματική τάξη, οι εφοπλιστές πολλαπλασίασαν τα κέρδη και τις δυνατότητές τους, διεύρυναν τον κύκλο των δραστηριοτήτων τους στην ξηρά και μαζί μετέφεραν την κουλτούρα του ρίσκου στο σύνολο σχεδόν της ελληνικής οικονομίας.
Χρηματοδοτήσεις
Συνολικά οι έλληνες επιχειρηματίες έγιναν πιο κινητικοί και δραστήριοι, η οικονομική τους θέση βελτιώθηκε, η εξάρτησή τους από τις τράπεζες υποχώρησε και πλέον σπεύδουν με μεγαλύτερη άνεση στα πιστωτικά ιδρύματα προς χρηματοδότηση των όποιων επενδύσεών τους.
Επίσης, οι τράπεζες, μειώνοντας την έκθεσή τους σε κόκκινα δάνεια και χάνοντας σταδιακά το προνόμιο των πολύ υψηλών επιτοκίων, προσπαθούν να χτίσουν νέα υγιή χαρτοφυλάκια δανείων προσφέροντας περισσότερες ευκαιρίες φθηνότερων χρηματοδοτήσεων στις επιχειρήσεις. Με τον καιρό φαίνεται να χτίζεται μια υγιέστερη αλυσίδα μεταξύ τραπεζών και επιχειρήσεων, η οποία συμπίπτει χρονικά με την κινητοποίηση και ενεργοποίηση της Ευρώπης προς κάλυψη παραγωγικών και αμυντικών κενών και χτίσιμο νέων εμπορικών διαδρόμων και δρόμων.
Κινητοποίηση
Χαρακτηριστική είναι η στροφή που συντελέστηκε τα προηγούμενα χρόνια στην πράσινη ενέργεια και στις πολιτικές απεξάρτησης της Ευρώπης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Και πλέον εντυπωσιακή στις μέρες μας θεωρείται η προσπάθεια ανασυγκρότησης και ανασύστασης της ευρωπαϊκής άμυνας, μετά τη διαφαινόμενη απόσυρση της αμερικανικής ομπρέλας. Ηδη οι ευρωπαϊκές αποφάσεις για διάθεση αρχικώς 150 δισ. ευρώ προς αναγέννηση της ευρωπαϊκής άμυνας κινητοποιούν τους ευρωπαίους παραγωγούς οπλικών συστημάτων. Στην Ελλάδα τα προηγούμενα χρόνια αναπτύχθηκαν αθορύβως αξιοπρόσεκτα σχετικά παραγωγικά σχήματα, ικανά να απορροφήσουν σημαντικά για το μέγεθος της χώρας ποσά.
Ο Ευάγγελος Μυτιληναίος, που διαθέτει τρεις παραγωγικές μονάδες αμυντικού εξοπλισμού στην έδρα της ΜΕΤΚΑ στη βιομηχανική ζώνη του Βόλου, εκτιμά ότι οι ελληνικές αμυντικές επιχειρήσεις θα μπορούσαν να απορροφήσουν σε πρώτη φάση παραγγελίες ύψους 5 δισ. ευρώ από τον νέο ευρωπαϊκό αμυντικό σχεδιασμό και προοπτικά, στον βαθμό που διευρυνθεί το πρόγραμμα ανασύστασης της ευρωπαϊκής άμυνας στα 800 δισ. ευρώ σύμφωνα με τις προβλέψεις του σχεδίου Ντράγκι, θα είναι σε θέση να διεκδικήσουν σημαντικά υψηλότερες προμήθειες.
Αυτή τη στιγμή τα τρία εργοστάσια της ΜΕΤΚΑ στον Βόλο λειτουργούν σε 24ωρη βάση, απασχολούν 300 έμπειρους μηχανικούς, έχουν βελτιώσει κατά πολύ την παραγωγική τους ικανότητα και προμηθεύουν βάσεις τεθωρακισμένων, αντιπυραυλικών συστημάτων και στρατιωτικά οχήματα μεταφοράς προσωπικού σε πλήθος βορειοευρωπαϊκών και ανατολικοευρωπαϊκών χωρών.
Παραγωγή drones
Ο ετήσιος τζίρος των τριών μονάδων ξεπερνά ήδη τα 300 εκατομμύρια ευρώ, πριν καν ξεκινήσει το νέο πρόγραμμα ανασύστασης της ευρωπαϊκής άμυνας. Επιπλέον σχεδιάζει τη δημιουργία τριών νέων εργοστασίων στον Βόλο με σκοπό την παραγωγή εναέριων και υποβρυχίων drones. Στον βαθμό δε που διατηρηθεί η πρόβλεψη για παραγωγή νέων αμυντικών οπλικών συστημάτων με ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία 70%, οι παραγωγικές δυνατότητες θα διευρυνθούν έτι περαιτέρω.
Ο κ. Μυτιληναίος θεωρεί ότι η ελληνική παραγωγική ικανότητα είναι υψηλή και ικανή να εξασφαλίσει ελληνική προστιθέμενη αξία υψηλότερη του 30%. Και γι’ αυτό εξανίσταται ότι βλέπει παραγγελίες αμυντικού υλικού με σχεδόν μηδενική ελληνική προστιθέμενη αξία.
Εχει ξεχωριστό ενδιαφέρον ότι προς την κατεύθυνση ανάπτυξης και παραγωγής λογισμικού για αμυντικά συστήματα και όπλα κατευθύνεται και ο όμιλος Info Quest του Θόδωρου Φέσσα, ο οποίος έχει εμπειρίες από άλλες δραστηριότητες, αλλά αντιμετωπίζει ως ευκαιρία την εμπλοκή του στη διευρυνόμενη ζώνη της άμυνας.
Εμπειρία και δυνατότητες
Σχετικό ενδιαφέρον για το μεταλλικό σκέλος αμυντικών κατασκευών επιδεικνύει και ο όμιλος Βιοχάλκο της οικογένειας Στασινόπουλου, ο οποίος διαθέτει μεγάλη εμπειρία και δυνατότητες στον χειρισμό των μετάλλων. Και δεν είναι οι μόνοι. Πλήθος άλλων επιχειρήσεων έχει αναπτύξει πλεονεκτήματα και δεξιότητες στην παραγωγή οπλικών συστημάτων ή τμημάτων αυτών. Στις διεθνείς μεγάλες εκθέσεις αμυντικού υλικού και αμυντικών συστημάτων εκπροσωπούνται πλέον περίπου 400 ελληνικές επιχειρήσεις.
Δεν είναι τυχαίο ότι οι ελληνικές μονάδες αμυντικού υλικού πολιορκούνται από ομοειδείς ανεπτυγμένες ισραηλινές επιχειρήσεις, οι οποίες διαθέτουν τεχνογνωσία και επιζητούν συνδέσεις με αξιόπιστα παραγωγικά σύνολα.
Κοινή είναι η πεποίθηση ότι ο τομέας της άμυνας μπορεί να δημιουργήσει περιβάλλον ανάπτυξης, αρκεί να μην ποδηγετηθεί από την πολιτική και αλλοιωθούν οι όροι ανταγωνισμού. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που προβληματίζονται από τον έλεγχο που ασκεί το Μέγαρο Μαξίμου στις αμυντικές προμήθειες, στο όνομα αντιμετώπισης και αποτροπής φαινομένων διαφθοράς. Θα ήταν αν μη τι άλλο άκομψο να επιλέγει το πρωθυπουργικό γραφείο τον τύπο των οπλικών συστημάτων και προμηθειών. Οπως και να έχει, η αναγέννηση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας δημιουργεί ευκαιρίες για τη μέχρι πρότινος σχεδόν εγκαταλελειμμένη στην τύχη της ελληνική παραγωγή αμυντικού υλικού και αμυντικών συστημάτων. Οπως αντιστοίχως δημιουργεί ευκαιρίες και η ανάδυση της μεταλλευτικής βιομηχανίας. Ολη αυτή η διεθνής αναζήτηση σπάνιων γαιών και νέων μεθόδων άντλησης μεταλλευμάτων αποτελεί μια νέα πρόκληση για τις σχετιζόμενες ελληνικές επιχειρήσεις. Και εδώ ο όμιλος METLEN έχει δημιουργήσει περιβάλλον νέων δραστηριοτήτων.
Επειτα από διεξοδική έρευνα ανέπτυξε τεχνογνωσία για την ανακύκλωση μεταλλευτικών απορριμμάτων. Μέσω σύνθετων σχημάτων υδρόλυσης και ηλεκτρόλυσης είναι σε θέση να απορροφά από τα μεταλλευτικά μπάζα σημαντικές ποσότητες εναπομεινάντων μετάλλων, όπως χαλκού, γερμανίου και άλλων. Και τέτοια μπάζα είναι άπειρα και διάσπαρτα ιδιαιτέρως στην Ανατολική Ευρώπη, όπου τις προηγούμενες δεκαετίες άνθησαν οι βαριές μεταλλουργίες στην προσπάθεια επιβεβαίωσης των παραγωγικών δυνατοτήτων του πάλαι ποτέ υπαρκτού σοσιαλισμού.
