«Τα παραμύθια είναι προτιμότερο να τα ακούς παρά να τα διαβάζεις» γράφει ο Ναζίμ Χικμέτ στη σύντομη εισαγωγή που συνοδεύει «Το ερωτευμένο σύννεφο», το βιβλίο όπου διασκευάζει παλιές ιστορίες. Η Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, πιστή στο πνεύμα του τούρκου συγγραφέα, έκανε το παραμύθι που δίνει τον τίτλο στη συλλογή παράσταση: «Το ερωτευμένο σύννεφο», μια ρομαντική αλληγορία του αγώνα για τις παναθρώπινες αξίες και για τα ακριβά ιδανικά, επιστρέφει κι εφέτος, μετά την επιτυχημένη περυσινή παρουσίασή του, ως όπερα για νέους θεατές. Σε λιμπρέτο της Ελένης Ζαφειρίου και μουσική της Σοφίας Καμαγιάννη, το έργο έρχεται για να μεταλαμπαδεύσει σε παιδιά και νέους πολύτιμα νοήματα και για να τους διαβεβαιώσει, όπως κάνει και ο Χικμέτ στο παραμύθι του, πως «οι καλοί άνθρωποι, τα καλά ζώα, τα καλά σύννεφα δεν χάνονται ποτέ. Οποιος αγαπάει δεν πεθαίνει».

Η συνθέτρια Σοφία Καμαγιάννη.

Ομως η αγάπη εμπεριέχει και τη θυσία, κυρία Καμαγιάννη, και εδώ, νομίζω, αρχίζουν τα δύσκολα όταν απευθύνεσαι στα παιδιά και θέλεις να τους μιλήσεις με ειλικρίνεια για την πραγματική ζωή. Στη συνεργασία σας με τη λιμπρετίστα του έργου πώς διαχειριστήκατε τα, ας τα πούμε, επικίνδυνα θέματα που θίγονται; 

«Σίγουρα, όπως και ο ίδιος ο Χικμέτ, πατήσαμε πρώτα πάνω σε αυτό που μπορούν να αντιληφθούν τα παιδιά. Στο παραμύθι που είναι άμεσο, στη δράση που γίνεται αμέσως κατανοητή. Αυτό που υπάρχει από κάτω, καθώς μιλάμε για ένα έργο με πολλές αλληγορίες, ήταν το μεγάλο στοίχημα. Πώς θα το περνούσαμε στους θεατές. Η μουσική δραματουργία εδώ ήταν πολύ σημαντική, δηλαδή το πώς θα χτιζόταν το έργο σε συνεργασία με τη λιμπρετίστα. Επειδή ο Χορός, οι αφηγητές, είναι παιδιά, αμέσως δημιουργήθηκε μια αμεσότητα, μια ατμόσφαιρα που φέρνει εύκολα τον θεατή κοντά σε αυτό που συμβαίνει. Τώρα όσον αφορά τα υψηλά και πιθανώς πιο δύσκολα στην πρόσληψή τους νοήματα (π.χ. όταν το έργο μιλάει για τις έννοιες του θανάτου αλλά και της αναγέννησης), εκεί αφήνουμε χώρο στη φαντασία των θεατών».

Λένε πως τα παιδιά είναι πιο δύσκολο κοινό από τους ενηλίκους, συμφωνείτε;

«Να διευκρινίσω πως η όπερά μας δεν είναι (μόνο) για παιδιά. Είναι από παιδιά και νέους, για όλους. Ετσι κι αλλιώς ένα παιδικό έργο πρέπει να είναι για όλους. Ομως, όχι, τα παιδιά δεν θα τα έλεγα δύσκολο κοινό. Απλώς η αμεσότητα με την οποία προσεγγίζουν τα έργα τα ξεχωρίζει από το ενήλικο και πιο έμπειρο κοινό, Εν προκειμένω, επειδή στην παράστασή μας υπάρχει κάτι μαγευτικό – διηγούμαστε ένα παραμύθι σε μια μαγευτική σκηνοθετική – εικαστική εκδοχή  – συχνά εντυπωσιάζονται. Και πιθανώς μένουν αρχικά στον θαυμασμό, στο πρώτο επίπεδο. Ωσπου στη συνέχεια να αφεθούν, να μπουν βαθύτερα μέσα στο έργο. Πάντως τα παιδιά μπορούν να σου πουν κάτι που δεν θα το ακούσεις από κανέναν άλλο, να σου κάνουν ένα σχόλιο που πιθανώς δεν θα το έχεις ακούσει ποτέ ξανά».

Οταν γράφετε μουσική για παιδιά, υπερισχύει η συνθέτρια ή η παιδαγωγός; Λειτουργούν πάντα αρμονικά οι δύο ρόλοι ή μπορεί και να συγκρουστούν;

«Πάντα λειτουργώ ως συνθέτρια, είναι το κυρίαρχο, απλά ο ρόλος της παιδαγωγού βοηθά στο να μην πέφτω σε παγίδες. Μόνο αυτό. Δεν υπερισχύει ποτέ. Βέβαια, αν δουλεύω ένα έργο εκπαιδευτικού χαρακτήρα, θα σκεφτώ λίγο διαφορετικά. Εδώ όμως είχαμε μια όπερα. Αυτό που ως παιδαγωγός σκέφτηκα ήταν ότι δεν έπρεπε να πλατειάζω, έπρεπε να βρω έναν τρόπο να συμπυκνώσω εκείνα που ήθελα να πω γιατί απευθυνόμουν σε ένα ειδικό κοινό. Να κάνω μουσικά αυτό που ήθελα, αλλά το τελικό το αποτέλεσμα να είναι προσβάσιμο από όλους, και από τα παιδιά. Αυτό αφορούσε την έκταση, το πώς θα παρουσίαζα τα πράγματα ώστε να υπάρχει συνεχής δράση, πλοκή και θεατρικότητα…».

«Πάντα λειτουργώ ως συνθέτρια, είναι το κυρίαρχο, απλά ο ρόλος της παιδαγωγού βοηθά στο να μην πέφτω σε παγίδες»

«Το ερωτευμένο σύννεφο» παίζεται για δεύτερη χρονιά. Κάνατε αλλαγές και διορθώσεις; Συνηθίζετε να διορθώνετε τα παλαιότερα έργα σας;

«Εχω τη χαρά αυτό το έργο να το διευθύνω κιόλας, οπότε είμαι στις πρόβες από την αρχή. Υπάρχουν σημεία που είπαμε «εδώ δεν τα καταφέραμε καλά την πρώτη φορά, ας προσπαθήσουμε να το κάνουμε καλύτερο». Αυτό δεν είναι απαραίτητο να συμβαίνει πάντα, σε όλα τα έργα».

Πώς είναι να συνεργάζεσαι με παιδιά;

«Α, είναι μαγικό! Στην περίπτωση του «Ερωτευμένου σύννεφου» μιλάμε βεβαίως για τα μέλη της πολυβραβευμένης χορωδίας Rosarte, οπότε το επίπεδο είναι εξαιρετικά υψηλό. Πάντως τα παιδιά είναι ήρωες σε αυτό το έργο, γιατί τους ζητούμε να κάνουν πολύ δύσκολα πράγματα. Πρέπει να είναι συγκεντρωμένα, να έχουν θεατρικότητα, σκηνική αντίληψη, να ανταποκρίνονται στις οδηγίες της χορογράφου, είναι πολύ δύσκολο αυτό που κάνουν».

Τα καταφέρνουν;

«Με το παραπάνω. Θαυμάζω πολύ τα παιδιά που συμμετέχουν σε αυτή τη διαδικασία και έχω χαρεί πολύ που βρέθηκα μαζί τους σε αυτή τη διαδρομή. Την έχω πραγματικά απολαύσει ακόμα και στις δύσκολες στιγμές της, γιατί τα πράγματα δεν ήταν πάντα εύκολα. Ομως έχω την αίσθηση πως είναι σαν να φυτέψαμε έναν μικρό σπόρο για το μέλλον. Πως αυτό που κάναμε είναι κάτι που μπορούν να το πάρουν και στις δικές τους ζωές, εμπεριέχει στοιχεία που μπορεί να τους χρησιμεύσουν στο μέλλον. Αυτή η αίσθηση μου δίνει ακόμα μεγαλύτερη χαρά και συγκίνηση».

Πληροφορίες για την παράσταση:

Μουσική διεύθυνση: Σοφία Καμαγιάννη, σκηνοθεσία: Ελένη Ευθυμίου, σκηνικό – κοστούμια: Ευαγγελία Κιρκινέ, χορογραφία: Ελενα Γεροδήμου, μάσκες: Μάρθα
Φωκά.

Με τους Μιράντα Μακρυνιώτη (Αϊσέ), Γιάννη Φίλια (Σύννεφο) και Βασίλη Δημακόπουλο (Καρά Σεϊφί).

Στην παράσταση συμμετέχουν συνολικά 70 μέλη της παιδικής και νεανικής χορωδίας Rosarte, που ίδρυσε και διευθύνει η μαέστρος Ρόζη Μαστροσάββα.

Στις 25, 26, 30 Νοεμβρίου και στις 1, 2 και 3 Δεκεμβρίου στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος.