Αναμφίβολα η δεκαετία 1940-1950 υπήρξε εξόχως καθοριστική για τη συνολική πορεία της χώρας. Μείζονος σημασίας γεγονότα (ελληνο-ιταλικός και ελληνο-γερμανικός πόλεμος, Κατοχή, Αντίσταση, εμφύλιος πόλεμος) οδήγησαν στον πλήρη μετασχηματισμό της ελληνικής κοινωνίας, αλλά και σε μια ιδιαίτερη μορφή «καχεκτικής δημοκρατίας», μέχρι την κατάλυσή της από τη στρατιωτική δικτατορία του 1967-1974. Τις τελευταίες δεκαετίες έχει ανανεωθεί, τόσο σε ακαδημαϊκό επίπεδο όσο και σε επίπεδο της δημόσιας ιστορίας, το ενδιαφέρον για την περίοδο, γεγονός το οποίο συνδέεται, εν μέρει, και με την ανάδυση μιας νέας γενιάς ερευνητών από τον χώρο των κοινωνικών επιστημών που επιχειρούν μια νέα ερμηνεία για τα τότε τεκταινόμενα. Στη γενιά αυτή ανήκει και ο Βαγγέλης Τζούκας, διδάκτορας Κοινωνιολογίας και διδάσκων στο ΕΑΠ, ο οποίος έχει ήδη δημοσιεύσει αρκετά κείμενα για την εποχή αυτή. Στο βιβλίο του Οταν ξέσπασε η βία. Μελέτες και δοκίμια για τη δεκαετία 1940-1950 (Εκδόσεις Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη, 2020), περιλαμβάνονται μελέτες και δοκίμια του συγγραφέα από την υπερ-εικοσαετή ενασχόλησή του με ζητήματα της κρίσιμης αυτής δεκαετίας.
Οι μελέτες αυτές διακρίνονται σε δημοσιευμένες και αδημοσίευτες και έχουν υποστεί μερική αναθεώρηση και συμπλήρωση. Καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα: τη Μάχη της Κρήτης και τον ανταρτοπόλεμο στην Πίνδο, όψεις των εμφύλιων συγκρούσεων, τόσο της Κατοχής όσο και του ολοκληρωτικού εμφυλίου πολέμου, θέματα μεταπολεμικής διαχείρισης της μνήμης και αναπαραστάσεων της περιόδου, βιβλιοπαρουσιάσεις και βιβλιοκρισίες έργων σχετικών με την εποχή, αλλά και θέματα που άπτονται των ευρωπαϊκών διαστάσεων του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Στον συγκεκριμένο τόμο έχει γίνει μια ταξινόμησή τους σε τέσσερις ενότητες (Κατοχή – Αντίσταση – Εμφύλιος, κληρονομιές της κρίσιμης δεκαετίας, το ευρωπαϊκό πλαίσιο, βιβλιοπαρουσιάσεις) προκειμένου να διευκολυνθεί ο αναγνώστης στην απόπειρά του να διακρίνει ενδεχομένως το εκάστοτε ευρύτερο πλαίσιο αναφοράς. Παρά τη σχετική και αναπόφευκτη ενδεχομένως ανομοιογένεια των κειμένων, είναι δεδομένο ότι το βιβλίο είναι καλογραμμένο και ευανάγνωστο, χωρίς όμως εκπτώσεις στο πεδίο της επιστημονικής τεκμηρίωσης. Ούτως ή άλλως τα περισσότερα θέματα που θίγονται είναι ακανθώδη, πολιτικά φορτισμένα και δύσκολα στη διαχείρισή τους.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
