Πιέσεις, «κόκκινες γραμμές» και στο βάθος λύση

Το μπρα ντε φερ της κυβέρνησης με τους ευρωπαίους εταίρους συνεχίζεται. Παρά το καλό κλίμα και την αχτίδα φωτός που φάνηκε μετά τη Σύνοδο Κορυφής, η ελληνική κυβέρνηση εξακολουθεί να κινείται σε σκληρή γραμμή, χωρίς όμως να γκρεμίζει τις γέφυρες διαλόγου. Πού θα καταλήξει; Αυτό θα διαφανεί στο Eurogroup της Δευτέρας όπου στο τραπέζι θα μπουν μέτρα και «κόκκινες γραμμές» του νέου προγράμματος οικονομικής πολιτικής. Ολα τα ενδεχόμενα εξακολουθούν να είναι ανοιχτά: να υπάρξει συμφωνία ή μια κοινή ανακοίνωση ή να υπάρξει διαφωνία και να απαιτηθεί μια νέα συνεδρίαση ή μια τηλεδιάσκεψη των υπουργών έως ότου συμφωνήσουν σε κοινό πρόγραμμα.Ωστόσο σύμφωνα με όλες τις μέχρι τώρα ενδείξεις αύριο είναι εξαιρετικά δύσκολο να κλείσει η συμφωνία.Θα χρειαστούν και άλλες διαπραγματεύσεις και συναντήσεις του Eurogroup με στόχο τελικό συμβιβασμό,μέχρι τις 20 Φεφρουαρίου.

Ανταλλαγή «απόψεων»

Τον τόνο των διαπραγματεύσεων δίνει ο υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης ο οποίος στην εισαγωγική του τοποθέτηση στην τεχνική συνάντηση των δύο κλιμακίων τεχνοκρατών –της Ελλάδας και της ΕΕ –της Παρασκευής καθόρισε την «περιοχή», τα όρια των συζητήσεων. Μεταξύ άλλων φέρεται να είπε: «Είμαστε εδώ για να ανταλλάξουμε απόψεις σε τεχνικό επίπεδο και να εντοπίσουμε περιοχές συμφωνίας και διαφωνίας. Δεν είμαστε εδώ για να αρχίσουμε μια διαπραγμάτευση ή αξιολόγηση (review)». Μάλιστα είπε «δεν συναντούμε την τρόικα, αλλά θεσμικούς εταίρους, καθένας από τους οποίους έχει τον δικό του τομέα εμπειρογνωμοσύνης».

Στη συνέχεια περιέγραψε με τον δικό του τρόπο τα πεδία συμφωνίας –το «πράσινο χρώμα» –που είναι:

–Η φοροδιαφυγή

–Η καταπολέμηση της διαφθοράς

–Η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης

–Οι μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση του επιχειρηματικού κλίματος

Με κόκκινο περιέγραψε τρεις ευαίσθητες περιοχές όπου η ελληνική πλευρά ζητεί να αλλάξουν οι πολιτικές.

Οπως είπε χαριτολογώντας, σε αυτούς τους τομείς θα χρειαστεί να συμφωνήσουμε στη διαφωνία μας (agree on our disagreement):

Οι «κόκκινες περιοχές» είναι:

–Οι αλλαγές στο Εργατικό Δίκαιο

–Οι ιδιωτικοποίησεις που θα πρέπει να επανεξεταστούν μία προς μία καθώς η κυβέρνηση δεν θέλει να προχωρήσει, όπως επισήμανε η ελληνική αντιπροσωπεία στο Eurogroup, σε «fire sales», δηλαδή «ξεπούλημα» και

–Η μείωση του στόχου για το Πρωτογενές Πλεόνασμα

Κατόπιν τούτων άρχισε η συζήτηση με τους ξένους εμπειρογνώμονες, ανάμεσα σε δύο ομάδες των 9 ατόμων, και οι πιέσεις για κάποια πιο συγκεκριμένα θέματα, όπως οι αλλαγές και η απλοποίηση της είσπραξης του ΦΠΑ. Πιο έντονες ήταν οι πιέσεις για τις αλλαγές στη φορολογία, τις λεπτομέρειες των προτάσεων αλλαγής του ΕΝΦΙΑ και την επαναφορά του αφορολογήτου των 12.000 ευρώ στα εισοδήματα καθώς οι ελαφρύνσεις αυτές συνεπάγονται δημοσιονομικό κόστος. Οι ανησυχίες ήταν δεδομένες για το δημοσιονομικό κενό του 2015 εφόσον όλα αυτά υλοποιηθούν απότομα και ανατρέψουν την πορεία των εσόδων του τρέχοντος προϋπολογισμού.

Βέβαια σε αντιστάθμισμα ετέθη στο τραπέζι η κατάργηση όλων των φοροαπαλλαγών –όσων έχουν μείνει στα εισοδήματα –και κυρίως των εκπτώσεων και των εξαιρέσεων από το καθεστώς του ΦΠΑ (π.χ. μείωση 30% στα νησιά του Αιγαίου) και σκληρά μέτρα για την καταπολέμηση της φοροαποφυγής και της φοροδιαφυγής.

Ωστόσο για μια συμφωνία θα απαιτηθεί πολιτική βούληση και πολιτική απόφαση καθώς, όπως έγινε γνωστό, στο Eurogroup θα παρουσιαστούν δύο ισότιμα κείμενα –ένα της ελληνικής πλευράς και ένα της Κομισιόν –μέσα από τα οποία οι δύο πλευρές θα μπορούν άμεσα να βλέπουν σε ποια σημεία υπάρχει διαφωνία και σε ποια συμφωνία.

Βέβαια εκτενής συζήτηση θα απαιτηθεί μόνο επί των σημείων τριβής και των παρεμβάσεων –ισοδύναμων μέτρων –που προτείνει η κυβέρνηση. Στο τελικό κείμενο θα στηριχθεί το λεγόμενο «πρόγραμμα-γέφυρα» που θα έχει ισχύ ως το τέλος Αυγούστου, θα διαθέτει λεφτά για να καλυφθούν οι χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας τουλάχιστον για το 2015, αλλά και μέτρα ουσίας που θα διασφαλίσουν ότι και ο εφετινός προϋπολογισμός θα κλείσει με πρωτογενές πλεόνασμα.

«Καρφιά» για τα εργασιακά

Σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες το πιο ενθαρρυντικό σημείο είναι ότι από το τραπέζι έφυγαν οι μεγάλες διαφορές που υπήρχαν κατά το παρελθόν για τις αλλαγές στην αγορά εργασίας. Μάλιστα πηγές που συμμετέχουν στη διαπραγμάτευση είπαν ότι τα περισσότερα ζητήματα (όρια απολύσεων, κατάργηση διαιτησίας κ.λπ.) είχαν τεθεί κατ’ απαίτηση εργοδοτικών φορέων στην Ελλάδα που υποστηρίζονταν από υπουργούς της προηγούμενης κυβέρνησης.

Οι Ευρωπαίοι αποδέχθηκαν την επαναφορά του θεσμού των συλλογικών διαπραγματεύσεων, πρότειναν η επαναφορά του κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ να γίνει σταδιακά, ενώ ο κ. Βαρουφάκης είπε στο Eurogroup ότι για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων πιο κρίσιμο μέγεθος από το μισθολογικό κόστος είναι το χρηματοδοτικό. Μόνο η μείωσή του μπορεί να διευκολύνει τις επιχειρήσεις στη διεθνή αρένα του ανταγωνισμού. Ωστόσο όλα δείχνουν ότι η συμφωνία για το «πακέτο» και η ουσία για τα δημόσια οικονομικά θα κριθούν στις αλλαγές στη φορολογία και στην κατάργηση φοροαπαλλαγών και εξαιρέσεων που μπορούν να δώσουν αυτόματη ώθηση στα έσοδα.

Ο δρόμος του ΟΟΣΑ

Οπως όλοι οι διεθνείς οργανισμοί, ο νέος σύμβουλος της κυβέρνησης, ο ΟΟΣΑ, στην τελευταία έκθεσή του για τη φορολογία στην Ελλάδα είχε προτείνει:

–Απλοποίηση του φορολογικού συστήματος με κατάργηση πολλών φοροαπαλλαγών που υπάρχουν για τις επιχειρήσεις και των εξαιρέσεων ρυθμίσεων που καθιστούν πιο ευνοϊκή τη φορολόγηση των αυτοαπασχολουμένων.

–Κατάργηση των προνομιακών καθεστώτων στον ΦΠΑ και ειδικά αυτού των μειωμένων συντελεστών που ισχύουν στα νησιά του Αιγαίου.

–Ενοποίηση υπηρεσιών –εφορίες, τελωνεία, ΚΕΑΟ –που εισπράττουν φόρους και εισφορές προκειμένου να διευκολύνονται οι διασταυρώσεις για τον εντοπισμό φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής.

–Επιτάχυνση των φορολογικών δικών.

Για την ελληνική διαπραγματευτική ομάδα τα πράγματα δεν είναι εύκολα. Οπως έγινε γνωστό, στο Eurogroup της Τετάρτης υπήρξαν απειλές ότι αν δεν υπέγραφε η Ελλάδα την παράταση του Μνημονίου δεν θα υπήρχε συνέχεια των διαβουλεύσεων. Μετά την άρνηση της ελληνικής κυβέρνησης ο πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ επεδίωξε επαφή με τον έλληνα Πρωθυπουργό και δήλωσε ότι ξεκινούν οι συνομιλίες σε τεχνικό επίπεδο για να βρεθεί κοινό έδαφος ενώ η Ελλάδα θα πρέπει να ζητήσει τεχνική παράταση της δανειακής σύμβασης που λήγει στις 28 Φεβρουαρίου.