Προστασία έναντι των πλειστηριασμών στο 70%-80% των «κόκκινων» δανείων παρέχει, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των τραπεζών, το νέο καθεστώς προστασίας της πρώτης κατοικίας που θα εφαρμοστεί από τη νέα χρονιά, εκθέτοντας ταυτόχρονα στον κίνδυνο των κατασχέσεων την ακίνητη περιουσία περίπου 60.000 οφειλετών. Τραπεζικά στελέχη επισημαίνουν ότι η εφαρμογή της νέας νομοθεσίας κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση καθώς «θα ξεχωρίσει η ήρα από το στάρι». Οπως εξηγούν οι ίδιοι κύκλοι, με το νέο καθεστώς θα «ξεβολευτούν» οι στρατηγικοί «κακοπληρωτές», όσοι δηλαδή μπορούν αλλά δεν εξυπηρετούν τα χρέη τους, και από την άλλη θα αναγκαστούν να προσέλθουν στις τράπεζες για μια βιώσιμη ρύθμιση δανειολήπτες που όντως βρίσκονται σε οικονομική δυσκολία.
Μικρότερη καταβολή
Γενικός διευθυντής συστημικής τράπεζας εκτιμά ότι με τον τρόπο αυτόν θα ενισχυθεί ο βαθμός εισπραξιμότητας των στεγαστικών δανείων, σημειώνοντας ότι τουλάχιστον σε 15.000 περιπτώσεις η εισοδηματική και περιουσιακή κατάσταση οφειλετών δεν δικαιολογεί την αναστολή της αποπληρωμής των δόσεων. Ο ίδιος μάλιστα υπογραμμίζει ότι για τους δανειολήπτες για τους οποίους υπάρχει αντικειμενικό πρόβλημα εξυπηρέτησης μπορούν να εφαρμοστούν ρυθμίσεις που προβλέπουν επαρκή μείωση της μηνιαίας καταβολής, ενδεχομένως ακόμη και μεγαλύτερη από ό,τι ορίζει ο νόμος. Οπως προσθέτει χαρακτηριστικά, «στόχος των τραπεζών δεν είναι οι μαζικοί πλειστηριασμοί σε μια παγωμένη κτηματαγορά αλλά η αποκατάσταση της ομαλότητας στις συναλλακτικές πρακτικές».
Αναλυτική ενημέρωση
Οι οφειλέτες πάντως θα πρέπει να ξέρουν ότι για να αποφύγουν τον πλειστηριασμό θα πρέπει ως την 31η Ιανουαρίου 2014 ή εντός δύο μηνών από την επίδοση επιταγής προς εκτέλεση να υποβάλουν στον δανειστή τους υπεύθυνη δήλωση στην οποία θα αναγράφονται τα πλήρη στοιχεία τους και αναλυτική κίνηση των λογαριασμών που ξεπερνούν το ποσό των 1.000 ευρώ τους τελευταίους 24 μήνες. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι τράπεζες θα μπορούν να ελέγξουν ποιοι πληρούν τα κριτήρια για να ενταχθούν στη νέα ρύθμιση.
«Το Βήμα» ετοίμασε 16 ερωτήσεις στις οποίες απάντησαν στελέχη του υπουργείου σχετικά με τη νέα ρύθμιση.
Ειδικότερα:
1. Για ποιον λόγο κρίθηκε αναγκαία η νομοθετική ρύθμιση;
Η δυσμενής οικονομική συγκυρία στην οποία έχει περιέλθει η χώρα μας και έχει επιφέρει σημαντικές μειώσεις εισοδημάτων των νοικοκυριών και αύξηση της ανεργίας, οδηγώντας σε ραγδαία αύξηση των καθυστερούμενων οφειλών και στον εγκλωβισμό των δανειοληπτών σε μακροχρόνιες διαδικασίες διευθέτησης οφειλών, κατέστησε αναγκαία τη νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης για παροχή προστασίας της κύριας κατοικίας των δανειοληπτών από τους πλειστηριασμούς κατά τη μεταβατική περίοδο ως την ολοκλήρωση ενός μόνιμου μηχανισμού υποστήριξης και διαχείρισης του ιδιωτικού χρέους, ο οποίος, σε συνάρτηση με το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο, θα αποτελέσει έναν μόνιμο πυλώνα προστασίας των υπερχρεωμένων πολιτών.
2. Με ποιον τρόπο προστατεύεται η κύρια κατοικία από τους πλειστηριασμούς;
Αναστέλλονται οι πλειστηριασμοί σε βάρος της πρώτης κατοικίας των οφειλετών ως την 31η Δεκεμβρίου 2014 εφόσον αυτοί πληρούν τα κριτήρια που θέτει ο νόμος. Με αυτόν τον τρόπο εισάγεται μια διάταξη βασιζόμενη σε κοινωνικά κριτήρια η οποία παρέχει προστασία στη συντριπτική πλειονότητα των νοικοκυριών με χαμηλό και μέσο εισόδημα.
3. Ποια είναι τα κριτήρια υπαγωγής στην παρούσα διάταξη;
Οι πλειστηριασμοί αναστέλλονται εφόσον πληρούνται σωρευτικά τα εξής κριτήρια:
1) Η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας δεν υπερβαίνει τις 200.000 ευρώ.
2) Το καθαρό οικογενειακό εισόδημα χωρίς τις κρατήσεις για τα ασφαλιστικά ταμεία, φόρο εισοδήματος και εισφορά αλληλεγγύης να είναι ως 35.000 ευρώ.
3) Η συνολική αξία κινητής και ακίνητης περιουσίας να είναι μικρότερη ή ίση με 270.000 ευρώ. Από το ποσό αυτό το σύνολο των καταθέσεων και κινητών αξιών του οφειλέτη δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 15.000 ευρώ.
4. Πώς εκτιμώνται τα περιουσιακά στοιχεία;
Τα περιουσιακά στοιχεία εκτιμώνται βάσει της αντικειμενικής αξίας και για όσα βρίσκονται εκτός συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού ο προσδιορισμός της αξίας τους θα γίνεται βάσει των κείμενων φορολογικών διατάξεων, όπως αυτές κάθε φορά ισχύουν. Στα περιουσιακά στοιχεία συμπεριλαμβάνονται και οι καταθέσεις και οι κινητές αξίες του οφειλέτη.
5. Ποιοι οφειλέτες εμπίπτουν στην παρούσα διάταξη;
Η διάταξη αφορά όλους τους οφειλέτες, ανεξαρτήτως ιδιότητας.
6. Ποιες οφειλές υπάγονται στην παρούσα διάταξη;
Στη ρύθμιση υπάγονται κάθε είδους οφειλές έναντι όλων των δανειστών (τράπεζες, ιδιώτες, εταιρείες κτλ.).
7. Τι πρέπει να κάνουν οι οφειλέτες για να υπαχθούν στη ρύθμιση;
Οι οφειλέτες έχουν υποχρέωση υποβολής στον δανειστή ως 31.1.2014 ή εντός δύο μηνών από επίδοση επιταγής προς εκτέλεση υπεύθυνης δήλωσης του Ν. 1599/86, με κάθε πρόσφορο μέσο, στην οποία θα αναγράφονται τα πλήρη στοιχεία του οφειλέτη, λεπτομερή και επικαιροποιημένα στοιχεία επικοινωνίας, περιγραφή της πλήρωσης των παραπάνω προϋποθέσεων και αναλυτική κίνηση των λογαριασμών που ξεπερνούν το ποσό των χιλίων ευρώ (€1.000) τους τελευταίους είκοσι τέσσερις (24) μήνες πριν από την υποβολή της υπεύθυνης δήλωσης.
8. Πώς αποδεικνύονται τα περιουσιακά στοιχεία;
Ο δανειστής κατά τη διάρκεια απαγόρευσης του πλειστηριασμού δύναται να καλέσει τον οφειλέτη να προσκομίσει: α) αντίγραφα τίτλων ιδιοκτησίας για ακίνητα που έχουν αποκτηθεί μετά την 1.1.2007 και φύλλο υπολογισμού αξίας για ακίνητα που έχουν αποκτηθεί πριν από την 1.1.2007, β) βεβαίωση συγκριτικών στοιχείων της φορολογικής αρχής με αναφορά επί του ποσού του ακινήτου για ακίνητα εκτός του αντικειμενικού προσδιορισμού, γ) αντίγραφο τελευταίων δηλώσεων Ε1 και Ε9, δ) αποδεικτικό έγγραφο βεβαίας χρονολογίας με νωρίτερη ημερομηνία την 20ή Νοεμβρίου 2013 σχετικά με το ύψος των καταθέσεων και των κινητών αξιών, ε) βεβαίωση ή κάρτα ανεργίας και στ) πιστοποιητικό αναπηρίας.
9. Κατά τη διάρκεια αναστολής πλειστηριασμού οι δανειολήπτες οφείλουν να καταβάλλουν κάποια μηνιαία καταβολή;
Ο οφειλέτης υποχρεούται να καταβάλλει μηνιαία δόση ανάλογα με την πραγματική οικονομική κατάστασή του.
10. Πώς θα υπολογίζεται η ελάχιστη μηνιαία καταβολή;
Οσον αφορά: α) μισθωτούς και συνταξιούχους, β) επαγγελματίες με τεκμαιρόμενη σχέση εξαρτημένης εργασίας και γ) ανέργους με εισοδήματα πέραν του επιδόματος ανεργίας, η δόση ορίζεται σε ποσοστό 10% επί του καθαρού μηνιαίου εισοδήματός τους, όταν το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα δεν ξεπερνά τις 15.000 ευρώ. Για οικογενειακά εισοδήματα άνω των 15.000 ευρώ υπολογίζεται ποσοστό 10% μέχρι του ποσού των 15.000 ευρώ και ποσοστό 20% στο υπερβάλλον εισόδημα. Για παράδειγμα, για ετήσιο εισόδημα 10.000 ευρώ, δηλαδή 830 ευρώ τον μήνα, η δόση του δανείου θα διαμορφώνεται στα 83 ευρώ τον μήνα.
Για τους υπόλοιπους οφειλέτες (ελεύθερους επαγγελματίες και εμπόρους) καταβάλλεται το ίδιο ποσοστό επί των εισοδημάτων τους, το οποίο όμως σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να είναι μικρότερο του 30% της τελευταίας ενήμερης δόσης.
11. Τι γίνεται αν οι πιστωτές είναι περισσότεροι από ένας;
Σε περίπτωση ύπαρξης περισσοτέρων του ενός δανειστών η ανωτέρω οριζόμενη μηνιαία καταβολή κατανέμεται ανάλογα με το ύψος της οφειλής.
12. Οι μηνιαίες καταβολές υπολογίζονται στην αποπληρωμή του χρέους;
Οι καταβολές κατά την περίοδο απαγόρευσης πλειστηριασμού αφαιρούνται από το ανεξόφλητο υπόλοιπο και καταλογίζονται σύμφωνα με το άρθρο 423 του Αστικού Κώδικα.
13. Υπάρχει πρόβλεψη για κοινωνικά ευπαθείς ομάδες;
Η διάταξη εισάγει ειδικές προβλέψεις για: α) οικογένειες που βαρύνονται με τρία και περισσότερα τέκνα, β) άτομα με αναπηρία 67% και άνω και γ) όσους βαρύνονται από άτομα με αναπηρία 67% και άνω, για τους οποίους τα όρια των σωρευτικών προϋποθέσεων προσαυξάνονται κατά 10% παρέχοντάς τους με αυτόν τον τρόπο επιπλέον προστασία. Δηλαδή, η αντικειμενική αξία της πρώτης κατοικίας να μην υπερβαίνει τα 220.000 ευρώ, το καθαρό οικογενειακό εισόδημα να είναι μικρότερο ή ίσο των 38.500 ευρώ, η συνολική αξία κινητής και ακίνητης περιουσίας να μην υπερβαίνει τις 297.000 ευρώ και από το ποσό αυτό το σύνολο των καταθέσεων και κινητών αξιών του οφειλέτη να μην υπερβαίνει τις 16.500 ευρώ.
14. Υπάρχει ειδική πρόβλεψη για τους ανέργους;
Για τους ανέργους με μηδενικό εισόδημα ή μοναδικό εισόδημα το επίδομα ανεργίας και εφόσον πληρούν τις σωρευτικές προϋποθέσεις του νόμου προβλέπεται αναστολή πλειστηριασμών χωρίς υποχρέωση οποιασδήποτε καταβολής.
15. Εξακολουθεί να ισχύει η προστασία της κύριας κατοικίας μέσω της υπαγωγής στον Ν. 3869/2010;
Με τις πρόσφατες τροποποιήσεις του νόμου 3869/2010 με τον Ν. 4161/2013 παρέχεται απόλυτη προστασία της κύριας κατοικίας του οφειλέτη που βρίσκεται σε μόνιμη αδυναμία πληρωμών έναντι όλων των δανειστών (τράπεζες, ιδιώτες, εταιρείες κτλ.) αμέσως μετά την υποβολή αίτησης υπαγωγής στον νόμο και ως την έκδοση τελεσίδικης απόφασης.
16. Θα συνεχίσει να ισχύει το πρόγραμμα διευκόλυνσης για δανειολήπτες των οποίων δεν έχει καταγγελθεί η δανειακή σύμβαση;
Βάσει του Ν. 4161/2013 ισχύει το πρόγραμμα διευκόλυνσης το οποίο παρέχει ευνοϊκές ρυθμίσεις σε δανειολήπτες των οποίων δεν έχει καταγγελθεί η δανειακή σύμβαση.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
