Κοντά τρία χρόνια μετά το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη, η κυβέρνηση προχωρά στην παραγγελία 23 νέων τρένων με χρονοδιάγραμμα παράδοσης έως το 2027 και στην αναθεώρηση της σύμβασης του ελληνικού Δημοσίου με την Hellenic Train. Σε αυτή εντάσσονται συνολικές επενδύσεις 420 εκ. ευρώ και νέοι κανόνες στον σιδηρόδρομο με αυστηρότερες ρήτρες.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Μεταφορών, η αναθεωρημένη σύμβαση του ελληνικού Δημοσίου με τη Hellenic Train «κλειδώνει» συνολικές επενδύσεις 420 εκατ. ευρώ, ενεργοποιεί ρήτρες υπέρ του Δημοσίου για καθυστερήσεις στα δρομολόγια, θεσπίζει νέο πλαίσιο προστασίας επιβατών με διπλασιασμό αποζημιώσεων, αυστηροποιεί τους κανόνες συντήρησης και διαθεσιμότητας στόλου, ενώ προβλέπει υποχρεωτική εκπαίδευση προσωπικού καθηκόντων ασφαλείας και ψηφιακή μέτρηση εκτέλεσης έργου μέσω του νέου συστήματος γεωεντοπισμού. Επίσης, εισάγεται ρήτρα καταγγελίας της σύμβασης σε περίπτωση που τα νέα τρένα δεν είναι στην Ελλάδα το 2027.
Οι 23 νέοι ηλεκτροκίνητοι συρμοί είναι νέας γενιάς, σχεδιασμένοι για υπεραστικές και προαστιακές επιβατικές υπηρεσίες. Διαθέτουν χαμηλό δάπεδο και επιβίβαση χωρίς σκαλιά, αυξημένη χωρητικότητα (335 θέσεις ανά υπεραστικό και 362 ανά προαστιακό συρμό), μεγάλες γυάλινες επιφάνειες, προσαρμοζόμενο LED φωτισμό, ειδικούς χώρους για ποδήλατα, καρότσια και μεγάλες αποσκευές, καθώς και ενισχυμένη ηχομόνωση.
Σε επίπεδο ασφάλειας και λειτουργίας, ενσωματώνονται πλήρως τα ευρωπαϊκά συστήματα ETCS για τον έλεγχο κυκλοφορίας και ταχύτητας, καθώς και το TCMS για την κεντρική διαχείριση όλων των κρίσιμων λειτουργιών του συρμού, με συνεχή παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο και δυνατότητα αυτόματων παρεμβάσεων όπου απαιτείται.
Οι συρμοί έχουν μέγιστη ταχύτητα 160 χλμ. την ώρα με δυνατότητα αναβάθμισης όπου το δίκτυο επιτρέπει μεγαλύτερες ταχύτητες και παρουσιάζουν έως 10% μειωμένη κατανάλωση ενέργειας.
Από το σύνολο των 23 συρμών, 12 προορίζονται για τον άξονα Αθήνα–Θεσσαλονίκη και 11 για την ενίσχυση των προαστιακών γραμμών Αττικής και Θεσσαλονίκης.
Το κόστος επένδυσης για τους νέους συρμούς αντιστοιχεί σε 308.000.000 ευρώ και το αναλαμβάνει αποκλειστικά η Hellenic Train.
Ανακαίνιση του υπάρχοντα στόλου
Ταυτόχρονα, με βάση την αναθεωρημένη σύμβαση αναλαμβάνει την υποχρέωση για ακόμη 20.000.000 ευρώ που αφορά την ανακαίνιση του υπάρχοντος στόλου και ακόμη 35.000.000 για υποδομές συντήρησης και συστήματα.
Τηλεδιοίκηση και σύστημα αυτόματης πέδησης τρένων
Σε πλήρη εξέλιξη και εντός χρονοδιαγράμματος βρίσκονται τα έργα υποδομής στον άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη ο οποίος από το καλοκαίρι του 2026 θα διαθέτει σε διπλή γραμμή 100% σηματοδότηση, 100% τηλεδιοίκηση και 100% ETCS – σύστημα αυτόματης πέδησης τρένων (το τελευταίο δεν περιλαμβανόταν στη σύμβαση 717).
Τα ίδια συστήματα θα είναι εγκατεστημένα και στο τμήμα Θεσσαλονίκη – Ειδομένη μέχρι τα σύνορα της χώρας, καθώς το έργο παραδίδεται τον Απρίλιο του 2026. Ταυτόχρονα δημοπρατείται πλήρης ανακαίνιση του τμήματος Αχαρνές – Οινόη και προχωρούν τα έργα αποκατάστασης στον Δομοκό.
Αθήνα – Θεσσαλονίκη σε 3,5 ώρες
Με την ολοκλήρωση αυτών των έργων και τα νέα τρένα στο δίκτυο, το δρομολόγιο Αθήνα – Θεσσαλονίκη θα εκτελείται σε λιγότερο από 3,5 ώρες.
Έως το 2027 θα έχουν ολοκληρωθεί επίσης:
- Η υπογειοποίηση των Σεπολίων που αυτή τη στιγμή διχοτομεί την Αθήνα με πολλαπλές ισόπεδες διαβάσεις.
- Οι γραμμές Λάρισας – Βόλου και Παλαιοφάρσαλου – Καλαμπάκας (Έργα Daniel).
- Ο Προαστιακός Δυτικής Αττικής (Λιόσια – Μέγαρα) και ο Προαστιακός Δυτικής Θεσσαλονίκης (ΝΣΣ – Αγχίαλος – με δυνατότητα επέκτασης προς Γέφυρα).
- Η επέκταση προς την Πελοπόννησο θα έχει ενεργοποιηθεί μέχρι τον Ψαθόπυργο (15 χλμ από την Πάτρα) και τα έργα θα συνεχιστούν προς Ρίο και Πάτρα.
- Η γραμμή Λουτράκι – Άγιοι Θεόδωροι.
Τα έργα που ακολουθούν κατά προτεραιότητα είναι η πλήρης ανάταξη των γραμμών στη Βόρεια Ελλάδα, η υλοποίηση των έργων στο τμήμα Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο και η επέκταση προς την Πάτρα.
Τέλος, υπεγράφη πριν από τρεις εβδομάδες η συμφωνία για τον κάθετο άξονα Ελλάδας – Βουλγαρίας – Ρουμανίας που βγάζει τη χώρα μας από τη σιδηροδρομική απομόνωση και θα συμβάλλει σημαντικά στις εξαγωγές και στην απεξάρτηση της Ευρώπης από τα στενά του Βοσπόρου.
Νέοι Σταθμοί
Εκκινεί στις αρχές του 2026 η πρώτη φάση ανακαίνισης των Σταθμών Αθήνας και Θεσσαλονίκης με χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης έως το φθινόπωρο του 2026. Ταυτόχρονα δημοπρατείται η ανακαίνιση των σταθμών του Προαστιακού Αττικής και Δυτικής Θεσσαλονίκης ενώ παραδίδονται 4 νέοι σταθμοί στην Πελοπόννησο.
Με χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, συνολικά 35 επιπλέον σιδηροδρομικοί σταθμοί σε όλη τη χώρα θα αναβαθμιστούν τόσο αισθητικά όσο και σε υποδομές προσβασιμότητας για ΑμεΑ (άτομα με αναπηρία).
Η δεύτερη φάση για τους κεντρικούς Σιδηροδρομικούς Σταθμούς Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Πειραιά βρίσκεται σε φάση αρχιτεκτονικών προτάσεων.
Αυστηρότερες κυρώσεις
Από 1η Ιανουαρίου του 2026 ενεργοποιείται νέο πλαίσιο ποινών για ακινητοποιήσεις συρμών λόγω βλαβών, με δικαίωμα καταγγελίας της σύμβασης από το ελληνικό Δημόσιο, εφόσον διαταράσσεται άνω του 10% των ετήσιων δρομολογίων. Το δικαίωμα ενεργοποιείται σε περίπτωση διατάραξης των δρομολογίων για τουλάχιστον δύο συνεχόμενες ημέρες ή τουλάχιστον πέντε ημέρες σε διάστημα ενός μήνα. Προβλέπονται ποινές μέχρι 1 εκατ. ευρώ υπέρ του Δημοσίου και αύξηση αποζημιώσεων επιβατών.
Ειδικότερα, με τη νέα σύμβαση θεσπίζεται αυστηρότερο και ενισχυμένο πλαίσιο αποζημιώσεων επιβατών, προβλέποντας, για πρώτη φορά, διπλασιασμό των αποζημιώσεων σε περιπτώσεις σοβαρών συμβάντων κατά την εκτέλεση των δρομολογίων.
Σε περίπτωση μη τήρησης του χρονοδιαγράμματος δρομολόγησης των νέων τρένων, προβλέπεται εξάμηνο περιθώριο συμμόρφωσης, μετά το οποίο το Δημόσιο μπορεί να καταγγείλει οριστικά τη σύμβαση και να την αναθέσει σε άλλο πάροχο.
Αντίστοιχα, σε περίπτωση μη έγκαιρης αποκατάστασης της υποδομής, το ελληνικό Δημόσιο θα κληθεί να αποζημιώσει τον πάροχο για ανεκτέλεστα δρομολόγια.
Οικονομική συμφωνία
Η Hellenic Train, βάσει της σύμβασης, σήμερα λαμβάνει 21 εκατ. ευρώ από το ανώτατο πλαφόν των 50 εκατ. ευρώ. Τα υπόλοιπα 29 εκατ. ευρώ επιστρέφουν στο ελληνικό Δημόσιο. Από αυτά, τα 29 εκατ. ευρώ αφορούν τα τέλη δικτύου ΟΣΕ και τα μισθώματα τροχαίου υλικού και εγκαταστάσεων.
Σημειώνεται ότι όσα περισσότερα δρομολόγια εκτελούνται από τη Hellenic Train και άλλες σιδηροδρομικές επιχειρήσεις (δεν υπήρχε ούτε υπάρχει καθεστώς αποκλειστικότητας), τόσο περισσότερα τέλη δικτύου εισπράττει ο ΟΣΕ.
Ψηφιακή παρακολούθηση
Η διαφάνεια ενισχύεται και ως προς την παρακολούθηση ομαλής εκτέλεσης των δρομολογίων, καθώς η παρακολούθηση των δρομολογίων και η καταβολή αποζημίωσης κόστους δεν θα βασίζεται στις έγγραφες αναφορές της Hellenic Train, αλλά θα υπολογίζεται με βάση τις ψηφιακές καταγραφές του νέου συστήματος γεωεντοπισμού που νομοθετήθηκε τον Ιούλιο του 2025 και υλοποιείται από τον ΟΣΕ.
«Διορθώνουμε παθογένειες δεκαετιών»
Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Κωστή Χατζηδάκη, στον σιδηρόδρομο επιχειρείται νέα αρχή, διορθώνοντας παθογένειες δεκαετιών. «Με την προώθηση των αναγκαίων έργων στον άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη, με προηγμένα συστήματα ασφαλείας και, βεβαίως, με νέα τρένα», είπε, σημειώνοντας ότι είναι η πρώτη παραγγελία καινούργιων τρένων εδώ και δύο δεκαετίες, ενώ ο αν. υπουργός Μεταφορών, Κων. Κυρανάκης, σημείωσε ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη ξένη επένδυση χερσαίων μεταφορών στην ιστορία της χώρας.
