Η Λύδια Φωτοπούλου είναι όντως η ανοιχτόμυαλη μαμά που ενσαρκώνει στο «Μια νύχτα μόνο»

Ολόκληρη η καλλιτεχνική της διαδρομή έχει συνδεθεί με το θέατρο, από τα πρώτα της κιόλας βήματα στο Κρατικό Θέατρο. Είναι αυτό που λέμε «θεατρική ηθοποιός». Η Λύδια Φωτόπουλου όμως, δεν εγκλωβίζεται σε ταμπέλες και στεγανά.

Η εσωτερική της ανάγκη να εκφραστεί μέσα από την τέχνη της μπορεί να ικανοποιηθεί είτε βρίσκεται πάνω στην σκηνή, είτε σε τηλεοπτικό στούντιο, ακόμη και σε κινηματογραφικό σκηνικό.

Σε όλα δίνεται ολοκληρωτικά, με περίπου την ίδια αγωνία, όπως μας είπε, που την διακατείχε στην αρχή της καριέρας της.

Φέτος την απολαμβάνουμε στον ρόλο της Ανέζας, στην άκρως επιτυχημένη σειρά του MEGA «Μια νύχτα μόνο», όπου συναντά και πάλι την Φιλαρέτη Κομνηνού, μία ηθοποιό που την ενώνουν χρόνια φιλίας, από τότε που ξεκινούσαν μαζί στο θέατρο.

Κ. Φωτόπουλου, για πολλά χρόνια σας είχαμε ταυτίσει με το θέατρο, αλλά τελευταία σας βλέπουμε και σε άλλες δουλειές. 

Ναι, ήμουν από τους τυχερούς που είχαν συνεχώς δουλειά στο θέατρο, και η αλήθεια είναι πως όταν κάνω θέατρο, όλη η μέρα μου έχει να κάνει με τη βραδινή παράσταση. Δύσκολα χωρά κάτι άλλο στο πρόγραμμα. Για αυτό τώρα που κάνω άλλα πράγματα, θέατρο δεν κάνω.

Είναι και μια ανανέωση. Αισθάνεστε ότι έχετε ανάγκη για αλλαγή;

Ισχύει η ανάγκη για αλλαγή. Όχι επειδή κουράστηκα από το θέατρο ή έπαθα κάτι μαζί του. Ήθελα να φύγει το καθημερινό άγχος. Χρειαζόμουν ηρεμία και λίγη απόσταση από κάτι που καταλαμβάνει το μυαλό μου συνέχεια

Κάποιος θα περίμενε, μετά από τόσα χρόνια, να αποτελεί για εσάς μια πιο εύκολη διαδικασία.

Δεν νομίζω ότι γίνεται. Το θέατρο είναι μια εργασία που χρησιμοποιείς τόσο πολύ το δικό σου εαυτό και τα στοιχεία σου όλα και προσπαθείς να ανακαλύψεις κι άλλα που δεν τα ξέρεις. Κάποια στιγμή χρειάζεσαι να αδειάσεις από όλη αυτή την εργασία. Γιατί γίνεται λίγο πιεστική μέσα σου. Όσο και αν νιώθεις ότι το έχεις, είναι κάτι που ξεφεύγει πάντα μέσα από τα χέρια σου. Επειδή λοιπόν, θέλω να είμαι εκεί 100%, και να είναι όπως τις πρώτες φορές.

Πώς ήταν οι πρώτες φορές;

Ήμουν πολύ τρομαγμένη, πρέπει να πω.Έλεγα πώς βγαίνω πάνω στη σκηνή, πώς είναι ο κόσμος κάτω, πώς θα πω αυτό, πώς θα πω εκείνο, πού θα πάρω ανάσα, πώς θα το νιώσω. Τώρα η εργασία γίνεται πιο πολύ με το μυαλό. Το συναίσθημα έρχεται μετά. Το οποίο απλώς εμπλουτίζει αυτό που έχεις δουλέψει με το μυαλό σου. Η αρχή, ας πούμε, είχε ένα συναισθηματικό βάρος, ενώ τώρα πρόκειται για ένα βάρος πνευματικό.

Από πότε ξέρατε ότι αυτό θα κάνετε στη ζωή σας;

Το ανακάλυψα σχετικά αργά, στην τελευταία τάξη του γυμνασίου, γύρω στα 17 με 18. Όταν το ένιωσα, είπα πως αυτό είναι. Πριν από αυτό ετοιμαζόμουν για αρχιτεκτονική, λόγω οικογένειας και περιβάλλοντος, μα όταν ήρθε το θέατρο, το άφησα.

Εκτός όμως από την τηλεόραση και τη συμμετοχή σας στο «Μια νύχτα μόνο», πριν λίγο καιρό ολοκληρώσατε και τα γυρίσματα μια κινηματογραφικής δουλειάς. Θέλετε να μας πείτε γι’ αυτήν;

Είναι μια ταινία μικρού μήκους σε σενάριο και σκηνοθεσία της Αλικής Πολίτη. Γυρίσαμε 10 μέρες, γεμάτες. Το θέμα αφορά τη γυναίκα και την τάση μας να αποφεύγουμε τον πόνο και τα δάκρυα. Έχει ενδιαφέρον και το έκανα με χαρά.

Ως θέμα είναι κάτι που σας απασχολεί χρόνια;

Βέβαια. Στην ταινία παίζω μια χημικό που σπούδασε στο Φυσικό του Πολυτεχνείου, ας πούμε το 1952. Η μεγάλη της ανακάλυψη είναι ένα χάπι που σταματά τον πόνο και τα δάκρυα. Μετά βλέπεις στην οικογένεια, στην κόρη και στους εγγονούς, πόσο εγκλωβίζονται σε αυτή την απουσία του πόνου, και τι κάνει αυτό στη ζωή τους. Είναι σκληρό για εκείνη, γιατί καταλαβαίνει πως απέτυχε.

Σας αρέσει ο μικρού μήκους κινηματογράφος. Έχετε ξανακάνει

Ναι, τον αγαπώ πολύ. Στα νεότερα χρόνια μου δεν υπήρχε μεγάλη βιομηχανία. Τώρα αναβιώνει στην Ελλάδα και όταν έρχεται πρόταση με σενάριο που με κερδίζει, χαίρομαι να συμμετέχω.

Η τηλεόραση πώς σάς φαίνεται σε σχέση με το θέατρο;

Είναι πιο ανώδυνη. Αν υπάρχει καλό σενάριο και βρίσκεις τον χαρακτήρα, μπαίνεις σε έναν γρήγορο μηχανισμό παραγωγής. Όσο, βέβαια, πιο ενδιαφέρον έχει αυτός ο χαρακτήρας, τόσο πιο ευχαριστημένος είσαι. Αλλά όχι ότι υπάρχει κάτι που σου προκαλεί οδύνη, όπως είναι το θέατρο που συνεχώς έχεις αυτό στο μυαλό σου. Στο «Μια νύχτα μόνο» είναι η πρώτη φορά που κάνω κάτι με τόσο πολλά άτομα και μάλιστα τα σενάρια έρχονται σιγά-σιγά. Μαθαίνεις και εσύ την ιστορία σου σιγά-σιγά. Είναι μια δουλειά που γίνεται με όσο το δυνατόν καλύτερες συνθήκες. Στο εξωτερικό για να γίνει μια σειρά, για 8 επεισόδια χρειάζονται 8-10 μήνες. Εμείς σε τέτοιο χρόνο κάνουμε 60 ή 70. Αλλά με τα δεδομένα της Ελλάδας και με τους γρήγορους ρυθμούς, η δική μας σειρά κάνει το καλύτερο.

Έχει μεγάλη ανταπόκριση στο κοινό.

Ο κόσμος αγαπά τον έρωτα στην οθόνη, γιατί εκεί γίνεται εξιδανικευμένος. Παίζω μαζί με τη Φιλαρέτη Κομνηνού, η οποία κάνει την αδελφή μου. Γνωριζόμαστε από τα 20 μας, από το Κρατικό Θέατρο και γίναμε φίλες. Οπότε μας ήταν πολύ εύκολο να έχουμε την αγάπη που έχουν οι δύο αδερφές μεταξύ τους. Προχθές είχαμε μια σκηνή και κοιτούσα τα ματάκια της και σκεφτόμουν πριν από πόσα χρόνια, πάλι έτσι, την έβλεπα από κοντά. Ήταν πολύ ωραίο συναίσθημα. Γιατί και ο χρόνος καμιά φορά που περνάει είναι μια ευλογία. Να μπορείς να μεγαλώνεις καλά.

Και είστε και οι δύο ηθοποιοί που από τότε που ξεκινήσατε μέχρι τώρα η πορεία σας είναι συνέχεια σταθερή. 

Ναι, και είναι ωραία αυτή η συνάντηση.

Ο ρόλος σας στη σειρά, της μητέρας, της πεθεράς, πόσο μοιάζει με εσάς; Είστε ανοιχτόμυαλη μητέρα;

Μου μοιάζει πολύ και είναι βοηθητικό αυτό. Είναι μια μητέρα πιο ανοιχτή στο μυαλό, και στις απόψεις της και στις ιδέες της. Και είναι εκείνη που ισορροπεί τις καταστάσεις, θα έλεγα μέσα στη σειρά. Γιατί και η Κατερίνη που κάνει η Φιλαρέτη, και ο Οδυσσέας του Λάλου, είναι άνθρωποι που έχουν περάσει δύσκολα. Όχι ότι δεν έχει περάσει και η Ανέζα, θα τα μάθουμε αυτά σιγά σιγά. Αλλά προσπαθεί να ισορροπήσει αυτούς τους δύο χαρακτήρες που είναι πραγματικά πολύ έντονοι. Είναι και οι δυο λιοντάρια και παλεύουν. Και η Ανέζα είναι αυτή που προσπαθεί να ισορροπήσει αυτά τα δύο λιοντάρια για να μην φαγωθούν μεταξύ τους.

Μιλήσατε για την κ. Κομνηνού. Ποιες άλλες συνεργασίες σας καθόρισαν; Γνωρίζω ότι συνεργαστήκατε με τον Ανδρέα Βουτσινά.

Ο Ανδρέας Βουτσινάς με έβαλε μέσα στην «κουζίνα» της υποκριτικής. Ήταν πραγματικός δάσκαλος. Μου έμαθε τρόπους να χειρίζομαι τον εαυτό μου και τα εργαλεία μου σε σχέση με έναν ρόλο. Κι αυτό ήρθε νωρίς. Μπήκα στο Κρατικό Θέατρο και άρχισα να παίζω μεγάλους ρόλους νωρίς στην καριέρα μου. Ήταν μια εποχή που οι σκηνοθέτες έψαχναν ηθοποιούς νέους να κάνουν νεανικούς ρόλους, Παλαιότερα οι μεγαλύτερα έπαιζαν όλους τους ρόλους.

Πώς έγινε η γνωριμία σας;

Έπαιζα την Οφηλία στον Άμλετ. Ο Βουτσινάς ήρθε να κάνει την «Τρελή του Σαγιώ», ένα έργο που έχει πολλούς πολύ μικρούς ρόλους.  Πολλοί ηθοποιοί τους θεωρούσαν ασήμαντους και έφευγαν. Εγώ όμως δεν μπορούσα να αφήσω την ευκαιρία να συνεργαστώ με έναν άνθρωπο που έρχεται, με όλη τη φήμη αυτή, του δασκάλου απ’ έξω, και να μην είμαι εκεί. Οπότε τον είδα στους διαδρόμους του Κρατικού και του είπα: «Εγώ, αν με χρειάζεσαι, θέλω να κάνω έναν τέτοιο ρόλο».

Και με πήρε και έκανα την Λουλουδού, είχε μόνο τη φράση, «Θέλετε μια βιολέτα;». Αυτό, και τέλος. Όμως όσα έμαθα σε εκείνη την παράσταση δεν τα είχα μάθει ποτέ πριν. Παρακολουθώντας και τις οδηγίες στους άλλους, αλλά και βλέποντας πόσο μεγάλο χρόνο έδινε και σε αυτή τη μικρή Λουλουδού. Διότι δεν ήταν μόνο να μπει ένας ηθοποιός και να πει αυτή τη φράση και να φύγει. Μου έφτιαξε έναν ολόκληρο κόσμο, από πού έρχομαι, τι κάνω, γιατί βρίσκομαι εκεί, τι θέλω. Πράγματα που μου ήταν πάρα πολύ χρήσιμα για μετά. Ασχολιόταν με όλους το ίδιο. Ήταν σχολείο.

Σήμερα συμβαίνει αυτό στο θέατρο;

Ναι, φυσικά και πολύ περισσότερο. Υπάρχει μεγάλη φροντίδα και περισσότερη γνώση. Απλώς τα σχήματα είναι μικρότερα και οι παραστάσεις πάρα πολλές, οπότε αλλάζει η συνθήκη. Τότε ήταν πιο κλασική η μορφή, τώρα υπάρχουν πιο μοντέρνες αναγνώσεις, συχνά με λιγότερα πρόσωπα

Ως θεατής, πώς βλέπετε τη σημερινή θεατρική σκηνή;

Όταν με παρασύρει κάτι, είμαι χαρούμενη. Και μπορώ να πω ότι είμαι καλός θεατής. Δεν είμαι αυστηρή δηλαδή. Μου αρέσει να παρασύρομαι από μια παράσταση. Και πιστεύω ότι το θέατρο, όπως και όλα τα άλλα, περνάει μια καινούργια φάση. Πάντα ψάχνονται οι άνθρωποι να βρούν τρόπους που να εκφράζονται γιατί αυτό είναι το θέατρο. Εκφράζεσαι μέσα από έναν συγγραφέα. Εκφράζεις την κοσμοθεωρία σου, τις απόψεις σου. Αυτό είναι που μου αρέσει πιο πολύ. Εάν κάνω μια παράσταση θέλω να υπάρχουν πράγματα τα οποία να πιστεύω ακράδαντα και θέλω να τα πω. Επειδή σαν άνθρωπος δεν είμαι -μεγάλωσα κιόλας τώρα-, τόσο επαναστατική ώστε να βγω έξω να φωνάξω για κάτι που πιστεύω, μου αρέσει να το κάνω μέσα από το θέατρο όταν γίνεται.

Και για τα sold out που συζητιούνται πολύ;

Ο κόσμος πάντα αγαπούσε το θέατρο. Το sold out σήμερα λειτουργεί και ως εργαλείο, με οικονομικό κίνητρο. Τότε το γέμισμα του θεάτρου ήταν χαρά γιατί σήμαινε ότι πέρασε αυτό που δουλεύτηκε. Δεν είχε τόσο οικονομικό κίνητρο, αλλά η χαρά ότι πέτυχε αυτό που θέλαμε να πούμε, η παράσταση. 

Διάβασα ένα άρθρο που έλεγε για εσάς: «Αν κάποιος δεν έχει δει την αγάπη μέσα από τα μάτια της Φωτόπουλου, δεν ξέρει τι είναι αγάπη». Πώς το ακούτε αυτό εσείς;

Αλήθεια; Δεν το έχω δει. Είχα την τύχη να συνεργαστώ με ανθρώπους όπως ο  Βουτσινάς. Μετά ήρθε,ο Δημήτρης Μαυρίκιος, που ξέρει να φτιάχνει ποιητικούς κόσμους στο θέατρο, καταπληκτικούς. Οπότε έφτιαχναν το τοπίο για να υπάρξει μέσα σε αυτό ένας ηθοποιός. Να καταφέρει πραγματικά κάτι μαγικό μέσα από σινεμά, από μουσική. Δηλαδή παραστάσεις που εμπεριέχουν όλες τις μορφές της τέχνης. Και οι πιο σύγχρονοι σκηνοθέτες μου το πρόσφεραν αυτό. 

Όπως;

Ο Νίκος Καραθάνος, ο Γιάννης Χουβαρδάς. Δουλέψαμε τόσα χρόνια σε εκπληκτικές παραστάσεις. Ο Γιάννης Χουβαρδάς με έναν τρόπο πιο εγκεφαλικό και σκηνοθετικά εμμονικό, σε περνούσε μέσα από διάφορους χαρακτήρες και ρόλους. Και ήρθε μετά ο Καραθάνος με αυτή την ανθρώπινη πηγαία, «ανθρωπίλα»θα την πω. Είναι μια λέξη που νομίζεις ότι έχει μια άσχημη χροιά, αλλά μου έχει μείνει από τον βασιλιά Ληρ, του Σέξπιρ, που ο Λήρ, τρελός πια, μύριζε ανθρωπίλα. Και μου έχει μείνει αυτή η λέξη. Είναι τόσο ανθρώπινος ο Νίκος Καραθάνος, τόσο βαθιά γνώστης των συναισθημάτων, που ό,τι δουλειά έχουμε κάνει μαζί, έχει αγγίξει πολύ βαθιά πράγματα μέσα μου. 

Πιστεύω όμως ότι σαν άνθρωπος δεν περνάνε επιδερμικά από πάνω σας τα πράγματα.

Γι’ αυτό λέω ότι το θέατρο είναι οδύνηρο. Έχει μια οδύνη και μια ηδονή μέσα του. Τα έχει και τα δύο.

Είπατε ότι θέλετε μια παύση, ίσως και για να ασχοληθείτε περισσότερο με τις εγγονές σας;

Το έχω πάρα πολύ ανάγκη. Ο γιος μου έλειπε πάρα πολλά χρόνια στο εξωτερικό. Σπούδασε στην Αγγλία και έμεινε πολλά χρόνια. Τώρα που έχει έρθει στην Ελλάδα και μου έκανε και το δώρο αυτό των δύο υπέροχων κοριτσιών, μαζί και την γυναίκα του, θέλω πάρα πολύ να υπάρχει άπλετος χρόνος να είμαι κοντά τους.

Πώς είναι με δύο κορίτσια, εσείς έχετε γιο.

Είναι υπέροχα και τα κορίτσια. Είναι ωραίο το ότι βλέπεις το χαρακτήρα του παιδιού από πάρα πολύ μικρά γεγονότα. Και είναι πολύ ωραίο να βοηθάς το παιδί να πάει προς τα εκεί που έχει γεννηθεί αυτή η ψυχή για να πάει. Δηλαδή, βλέπω τώρα στην εγγονή μου -τη μεγάλη γιατί η άλλη είναι ακόμη μωρό-, που αγαπάει την ανεξαρτησία, την τρέλα, το παιχνίδι. Δεν θέλω να της κόβονται τα φτερά στο να δοκιμάζει πράγματα. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό να δίνουμε στα παιδιά την αίσθηση ότι μπορούν. Ότι μπορούν να κάνουν τα πάντα. Είναι πράγματα που οι παλιότερες γενιές, οι γονείς δεν ασχολούνταν με τέτοια πράγματα, καθόλου.

Εσείς πώς ήσασταν ως παιδί;

Εγώ είχα γίνει, εξαιτίας του μεγαλώματός μου, τόσο ντροπαλή. Ένα παιδάκι που πρεπε να κάνω αυτό, πρέπει να κάνω το άλλο. Δεν είχα δει τι θέλω εγώ να κάνω. Και χάρη στο επάγγελμα της ηθοποιού «άνοιξα». Στην καθημερινή ζωή το έχω ακόμα. Αρχίζω όμως σιγά-σιγά και τα καταφέρνω να λέω «Όχι, ευχαριστώ, δεν θέλω». Δηλαδή, πραγματικά οι γενιές τότε μεγάλωναν τα παιδιά μέσα στα κοινωνικά πρέπει. Αυτό βέβαια δε σημαίνει σήμερα ότι λες σε ένα παιδί κάνε ό,τι θέλεις χωρίς σκέψη για τους άλλους. Χρειάζεται να μάθει πως αποτελεί μέρος ενός πολύ μεγαλύτερου συνόλου. Χρειάζεται να βρει τι αγαπά και τι θέλει να κάνει. Να έχει τη σιγουριά πως μπορεί να προσπαθήσει. Ο κόσμος έξω μοιάζει λιγότερο τρομακτικός όταν υπάρχει αυτοπεποίθηση. 

Σας ακούω να το περιγράφετε ως κάτι που θα θέλατε να είναι διαφορετικό σε εσάς. 

Ισχύει. Πρόκειται για χαρακτηριστικό προσωπικότητας. Όση δουλειά κι αν γίνει παραμένει βαθιά μέσα σου. Είναι εντυπωσιακό και ταυτόχρονα βασανιστικό. Η αδυναμία διεκδίκησης πονά περισσότερο απ’ όσο φαίνεται απ’ έξω.

Ωστόσο καταφέρατε πολλά πράγμα στη ζωή σας. Αν σας ρωτούσε κάποιος τι σημαίνει επιτυχία

Δύσκολη ερώτηση. Για μένα επιτυχία σημαίνει ηρεμία και ευγνωμοσύνη. Υπάρχει μια εκδοχή επιτυχίας που σε βάζει σε συνεχή ένταση. Πετυχαίνεις κάτι μεγάλο και αμέσως τρέχεις στο επόμενο. Εκεί χάνεται η χαρά. Η ουσιαστική επιτυχία συνδέεται με ηρεμία, γαλήνη, ευγνωμοσύνη και μια εσωτερική πληρότητα. Εκεί χαίρεσαι τη συμμετοχή σου στο ταξίδι της ζωής, ένα ταξίδι απαιτητικό. Νιώθω και τη δυσκολία και την ευκολία. Η ζωή προσφέρει και τα δύο σε όλους. Υπάρχουν βέβαια ζωές που λύγισαν από κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες. Εκεί το βάρος γίνεται τεράστιο. Οι υπόλοιποι έχουμε μερίδιο και στα δύο. Το κρίσιμο στοιχείο αφορά τον τρόπο διαχείρισης.

Είστε δηλαδή ευγνώμων για όσα έχετε;

Ναι, πήρα πολλά δώρα. Μαζί ήρθαν οι απώλειες και οι πίκρες που μου αναλογούσαν. Έτσι λειτουργεί η ζωή. Οι απώλειες ήρθαν νωρίς και αυτό ίσως βοήθησε. Υπήρξε χρόνος για επεξεργασία και μετατροπή τους σε κάτι άλλο. Σε κάθε ηλικία η απώλεια πονά και σε καθορίζει.