Όλες οι αλλαγές, αλλά και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι χώρες της Μέσης Ανατολής, και συνολικά η διεθνής κοινότητα, με πυρήνα τις εξελίξεις στη Γάζα και το Παλαιστινιακό αλλά και υπό το πρίσμα των συνεπειών που έχουν αυτές στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, απασχόλησαν έντονα το πρώτο πάνελ του συνεδρίου Athens Dialogues on Policy, το οποίο συντόνισε η αρχισυντάκτρια διεθνών θεμάτων του Βήματος, Τάνια Μποζανίνου και στο οποίο συμμετείχαν ο πρώην γενικός γραμματέας του Αραβικού Συνδέσμου, Amre Moussa, ο γενικός γραμματέας Εθνικής Ασφάλειας της Ελλάδας, Θάνος Ντόκος, ο Senior Distinguished Fellow του Stifting Wissenschaft und Politik (SWP) Volker Perthes, η δικηγόρος για τα ανθρώπινα δικαιώματα και μεσολαβήτρια Nomi Bar-Yaacov και η γενική διευθύντρια του Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων και καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Πειραιώς, Κωνσταντίνα Μπότσιου.
Στο επίκεντρο της συζήτησης η Γάζα, αλλά και περιφερειακά ζητήματα
Η συζήτηση κινήθηκε με μπρος πίσω με τους συμμετέχοντες να αναλύουν σε βάθος περιφερειακά ζητήματα που ξεπερνούν κατά πολύ απλά την επίλυση του Παλαιστινιακού με βάση το Σχέδιο Τραμπ, το οποίο όμως όλοι τοποθέτησαν στην καρδιά των εξελίξεων στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, αλλά και της Ανατολικής Μεσογείου. Όσον αφορά στο θέμα της Γάζας, της εκεχειρίας, των όσων συμβαίνουν τώρα στην περιοχή και αυτών που έρχονται, οι συμμετέχοντες στάθηκαν ιδιαίτερα στο ζήτημα της λύσης των δύο κρατών, στον ρόλο της διεθνούς κοινότητας, στον ρόλο της Ελλάδας και στο πως η όποια λύση θα υλοποιηθεί, δεδομένης της παρουσίας της Χαμάς στην περιοχή, αλλά και της ισραηλινής πολιτικής που περιορίζει σημαντικά την προοπτική δημιουργίας ενός παλαιστινιακού κράτους.
Το Σχέδιο Τραμπ, η Γάζα και οι λεπτομέρειες απασχόλησαν έντονα το πάνελ
Τον τόνο για το τι θα επακολουθούσε έδωσε ο πρώτος ομιλητής, ο Άμρ Μούσα, ο οποίος στην αρχική του τοποθέτηση ξεκαθάρισε ότι «χωρίς λύση στο παλαιστινιακό δε γίνεται να υπάρξει ειρήνη στη Μέση Ανατολή». Ο κύριος Μούσα υποστήριξε ότι το Σχέδιο Τραμπ μπορεί να αποτελέσει μια καλή βάση για συζήτηση και για επίλυση του παλαιστινιακού, καθώς αυτό όπως τόνισε «προσπαθεί να κατευνάσει τις ακραίες τάσεις που υπάρχουν και στις δύο πλευρές», αλλά και γιατί σε αυτό γίνεται συγκεκριμένη αναφορά στην προοπτική δημιουργίας ενός παλαιστινιακού κράτους.
Από την πλευρά του ο Θάνος Ντόκος ξεκαθάρισε πως «οι Παλαιστίνιοι χρειάζονται ελπίδα για το μέλλον. Έναν οδικό χάρτη που να οδηγεί κάπου. Πολλά χρόνια δούλεψα πάνω σε αυτή τη λύση, τη λύση των δύο κρατών. Κοιτάζω τον χάρτη και αναρωτιέμαι εάν αυτή η λύση εξακολουθεί να είναι βιώσιμη», και στη συνέχεια ανέλυσε τις διάφορες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι πλευρές που προσπαθούν να εφαρμόσουν το Σχέδιο Τραμπ. Ο γενκός γραμματέας Εθνικής Ασφάλειας, σημείωσε μεταξύ άλλων πως ο ρόλος της Ευρώπης στην περιοχή είναι εξαιρετικά περιορισμένος και ότι τον κύριο λόγο για την ανοικοδόμηση, πέραν των άμεσα εμπλεκόμενων, θα έχουν οι αραβικές χώρες.
Σύμφωνα με τη Νόμι Μπαρ Γιάακοβ, είναι εξαιρετικά σημαντικό να υπάρχει δικαιοσύνη σε όποια συμφωνία, και πως το γεγονός ότι το Ισραήλ ανακοίνωσε ότι θα ανοίξει την Ράφα μόνο προς την μια κατεύθυνση, δηλαδή προς την Αίγυπτο και όχι και το ανάποδο, είναι προβληματικό. Σύμφωνα με την ίδια οι αραβικές χώρες θα πρέπει να επιδείξουν ενότητα για να μπορέσει να λειτουργήσει μια συμφωνία που προβλέπει μια παλαιστινιακή κυβέρνηση.
Η Κωνσταντίνα Μπότσιου σημείωσε πως η ίδια είναι ιδιαίτερα αισιόδοξη για το Σχέδιο Τραμπ και ότι είναι σημαντικό να ετοιμαζόμαστε «όχι μόνο για την επόμενη, αλλά και για την μεθεπόμενη ημέρα». Η κυρία Μπότσιου τόνισε ότι: «Η επόμενη ημέρα θα πρέπει οπωσδήποτε να περιλαμβάνει την κατάπαυση του πυρός. Την ουσιαστική κατάπαυση του πυρός. Είναι σημαντικό να δούμε στο μέλλον τη Χαμάς να απομακρύνεται από τους παλαιστίνιους να δημιουργήσουν ένα τοπίο πάνω στο οποίο θα μπορούσαν οι δύο να συζητήσουν τη λύση των εχθροπραξιών».
Οι αλλαγές στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο και ο ρόλος της Ελλάδας
Όσον αφορά στο κομμάτι των εξελίξεων ευρύτερα στη Μέση Ανατολή ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η τοποθέτηση του Φόλκερ Πέρθες, ο οποίος τόνισε πως: Νομίζω ότι πρέπει να καταλάβουμε ότι η ανατολική μεσόγειος αλλάζει. Η ροή είναι ταχύτατη. Έχουμε ένα είδος επανάστασης που αλλάζουν όσα θεωρούσαμε ως σταθερές τα τελευταία χρόνια. Πρέπει να συμφωνήσουμε ότι η Χεζμπολάχ δεν είχε αντιμετωπίσει ποτέ την πολιτική απομόνωση που έχει τώρα. Η Χαμάς στρατιωτικά ηττήθηκε, όχι όμως η ιδεολογία της. Εγώ θεωρώ ότι αυτή η ιδεολογία δε θα ηττηθεί αν δεν αποκτήσει κράτος η Παλαιστίνη. Παρότι ηττήθηκε στρατιωτικά η Χαμάς το Παλαιστινιακό επανήλθε στην επικαιρότητα. Ο Λίβανος παρέμεινε κοντά στην Ελλάδα. Για πρώτη φορά μετά από 30 χρόνια δεν έχει κυριαρχία η Χεζμπολάχ. Στη Συρία η δυναστεία του Άσαντ κατέρρευσε σαν τραπουλόχαρτο».
Σε αυτό το πλαίσιο τόσο ο κύριος Ντόκος, όσο και η κυρία Μπότσιου, στις τοποθετήσεις τους που ακολουθήσαν στα πλαίσια της συζήτησης που άνοιξε, υποστήριξαν πως η Ελλάδα εν αντιθέσει με αρκετές ευρωπαϊκές χώρες – λόγω του ιστορικού τους ρόλου στην περιοχή- αλλά και εν αντιθέσει με την Τουρκία μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο, τόσο στο θέμα της Γάζας, όσο και ευρύτερα.
