Κάτι λιγότερο από επτά ημέρες έχει στην διάθεση του πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι για να αποφασίσει αν θα δεχθεί ή όχι το σχέδιο του Ντόναλντ Τραμπ για το τέλος του πολέμου με την Ρωσία, εάν δηλαδή όπως το έθεσε ο ίδιος η Ουκρανία «θα χάσει την στήριξη του βασικού της συμμάχου ή την αξιοπρέπεια της».
Το σχέδιο ενισχύει τη διαπραγματευτική θέση της Ρωσίας και του Πούτιν
Η θετική αξιολόγηση της πρότασης ως μια καλή βάση για συζήτηση, την οποία διατύπωσε δημόσια ο Βλαντίμιρ Πούτιν -παρά το γεγονός ότι δεν εμφανίστηκε να είναι και πλήρως ικανοποιημένος από αυτήν-, είναι μια καλά μελετημένη κίνηση από πλευράς του προέδρου της Ρωσίας καθώς με αυτή προσπαθεί για άλλη μια φορά να μετακυλήσει την πίεση της λήψης μιας απόφασης στην πλευρά του Κιέβου και στην Ευρώπη.
Οι δηλώσεις Πούτιν θα μπορούσαν επίσης να είναι και ένα κλείσιμο του ματιού προς τον υφιστάμενο του και βασικό διαπραγματευτή της Ρωσίας για το σχέδιο αυτό, Κίριλ Ντιμιτρίεφ, ο οποίος μαζί με τον ειδικό απεσταλμένο του Ντόναλντ Τραμπ φέρονται να είναι οι αρχιτέκτονες του σχεδίου των 28 σημείων, ερήμην τόσο της Ουκρανίας όσο και των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων. Όπως δήλωσε ο Πούτιν: «Το σχέδιο των 28 σημείων για την Ουκρανία θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για μια οριστική ειρηνική διευθέτηση, αλλά το κείμενο δεν έχει συζητηθεί λεπτομερώς με τη Ρωσία επειδή το Κίεβο είναι αντίθετο. Η Ουκρανία και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί της εξακολουθούν να τρέφουν την ψευδαίσθηση ότι είναι δυνατόν να ηττηθεί στρατηγικά η Ρωσία. Εμείς είμαστε έτοιμοι για μια ειρηνική διευθέτηση, όμως οι λεπτομέρειες πρέπει να συζητηθούν».
Οι δηλώσεις του Πούτιν ήρθαν λίγο μετά από τις αντίστοιχες του εκπροσώπου του Κρεμλίνου Ντίμίτρι Πεσκόφ, σύμφωνα με τον οποίο η Ουκρανία πρέπει να μπει σε διαπραγματεύση για τον τερματισμό του πολέμου «τώρα» ή να αντιμετωπίσει το ενδεχόμενο να χάσει περισσότερα εδάφη. Όπως χαρακτηριστικά υποστήριξε: «Η αποτελεσματική δράση των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων θα πρέπει να πείσει τον Ζελένσκι: είναι καλύτερα να διαπραγματευτεί, και να το κάνει τώρα παρά αργότερα».
Ο Τραμπ θέλει συμφωνία το συντομότερο δυνατόν
Από τα παραπάνω, αλλά και από τις δηλώσεις του ίδιου του Βολοντίμιρ Ζελένσκι και των Ευρωπαίων ηγετών, προκύπτει ότι η Μόσχα θέλει να πιέσει χρονικά και να περιορίσει το εύρος των αλλαγών που μπορεί να επιτευχθούν τις επόμενες ημέρες από τις έντονες διπλωματικές προσπάθειες που υποχρεώνονται να καταβάλλουν μέσα σε ελάχιστο χρονικό πλαίσιο, ο Ουκρανός πρόεδρος, αλλά και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι του. Αντίθετα οι ΗΠΑ, όπως καταδεικνύονται από τις δηλώσεις Τραμπ θέλουν να πιέσουν κυρίως χρονικά για μια γρήγορη επίλυση της σύγκρουσης, αδιαφορώντας όπως καταδεικνύει η στάση τους για την ουσία, αλλά και για τις συνέπειες της όποιας συμφωνίας. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο Τραμπ μιλώντας στο Fox News, θα πρέπει η Ουκρανία να αποδεχθεί την πρόταση που έχει παραλάβει ως την 27η Νοεμβρίου (την Ημέρα των Ευχαριστιών, μια από τις πιο σημαντικές γιορτές στις ΗΠΑ) και πως «ανάλογα με το πως θα πάνε τα πράγματα, αν πάνε καλά θα μπορούσε να δοθεί κάποια παράταση».
Το βάρος πέφτει στην Ουκρανία και στους Ευρωπαίους
Την κατάσταση αυτή, όπως διαμορφώνεται, περιέγραψε στην ουσία στο διάγγελμα του ο πρόεδρος της Ουκρανίας, όταν υποστήριξε πως: «Τώρα είναι μια από τις πιο δύσκολες στιγμές της ιστορίας μας. Τώρα, η πίεση στην Ουκρανία είναι μια από τις πιο έντονες. Τώρα, η Ουκρανία μπορεί να αντιμετωπίσει μια πολύ δύσκολη επιλογή – είτε να χάσει την αξιοπρέπειά της είτε να διακινδυνεύσει να χάσει έναν σημαντικό εταίρο. Είτε 28 δύσκολα σημεία (του προσχεδίου), είτε ένας εξαιρετικά σκληρός χειμώνας – ο σκληρότερος που υπήρξε ποτέ – και περαιτέρω κίνδυνοι. Ζωή χωρίς ελευθερία, χωρίς αξιοπρέπεια, χωρίς δικαιοσύνη».
Το γεγονός ότι η ουκρανική και ευρωπαϊκή ηγεσία, δεν πρόκειται να κάτσουν με σταυρωμένα τα χέρια και να αποδεχθούν αυτούς τους κατά γενική ομολογία σκληρότατους όρους που μοιάζουν με συνθηκολόγηση, επιβεβαίωσαν τόσο ο Ζελένσκι, όσο και οι Ευρωπαίοι, με τους οποίους ο πρόεδρος της Ουκρανίας ξεκαθάρισε ότι βρίσκεται ήδη σε συντονισμό για να διασφαλιστεί ότι οι θέσεις αρχών του Κιέβου θα ληφθούν υπόψιν στην τελική διευθέτηση. Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο Ζελένσκι: «Θα παρουσιάσω επιχειρήματα, θα πείσω, θα προτείνω εναλλακτικές λύσεις. Δεν προδώσαμε την Ουκρανία τότε (στις 24 Φεβρουαρίου, 2022), και δεν θα το κάνουμε τώρα. Και ξέρω σίγουρα ότι σε αυτή την πραγματικά μια από τις πιο δύσκολες στιγμές της ιστορίας μας, δεν είμαι μόνος. Ότι οι Ουκρανοί πιστεύουν στο κράτος τους, ότι είμαστε ενωμένοι. Θυμόμαστε: Η Ευρώπη ήταν μαζί μας. Πιστεύουμε: Η Ευρώπη θα είναι μαζί μας».
Ευρωπαϊκή στήριξη σε Ζελένσκι
Από την πλευρά τους οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, αλλά και οι θεσμοί, παρά το αρχικό ξάφνιασμα και μούδιασμα από την αποκάλυψη του σχεδίου Τραμπ για την Ουκρανία και των όρων του, εμφανίστηκαν να κινητοποιούνται και είχαν άμεσα επαφές με το Κίεβο. Πιο συγκεκριμένα οι ηγέτες της Γεραμνίας, της Γαλλία και της Βρετανίας είχαν τηλεφωνική συνομιλία με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι κατά την οποία επαναβεβαίωσαν την στήριξη τους στην Ουκρανία.
Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά – από σχετική ανακοίνωση του γραφείου του Γερμανού καγκελάριου Μερτς – σχετικά με την επικοινωνία τους με τον πρόεδρο της Ουκρανίας, οι ευρωπαίοι ηγέτες, συμφώνησαν μαζί του ότι επιθυμούν να «διατηρήσουν μακροπρόθεσμα τα ζωτικής σημασίας ευρωπαϊκά και ουκρανικά συμφέροντα». Όπως ανέφερε η σχετική ανακοίνωση, Φρίντριχ Μερτς, Εμμανουέλ Μακρόν και Κιρ Στάρμερ χαιρέτισαν τις «αμερικανικές προσπάθειες», διαβεβαιώνοντας παράλληλα τον Ζελένσκι για «την πλήρη και ακλόνητη υποστήριξή τους στην πορεία προς μια διαρκή και δίκαιη ειρήνη».
Παράλληλα στην ανακοίνωση του Ελιζέ για την προαναφερθείσα τηλεφωνική επικοινωνία υπογραμμίζεται πως οι Ευρωπαίοι ηγέτες τόνισαν ότι μια λύση για την Ουκρανία «θα πρέπει να περιλαμβάνει πλήρως την Ουκρανία, να διαφυλάσσει την κυριαρχία της και να εγγυάται τη μελλοντική της ασφάλεια». Όλες οι αποφάσεις που αφορούν την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ πρέπει να συμφωνηθούν από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ αντίστοιχα, συνεχίζει η ανακοίνωση της γαλλικής προεδρίας.
Αντίστοιχα, ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ δήλωσε ότι η Ουκρανία πρέπει να έχει το δικαίωμα να αποφασίζει για τις δικές υποθέσεις όταν ρωτήθηκε για τις προσπάθειες των ΗΠΑ να τερματίσουν τον πόλεμο την Ουκρανία. «Όλα τα ζητήματα που σχετίζονται με την Ουκρανία πρέπει στο τέλος να αποφασίζονται από την Ουκρανία», τόνισε ο Στάρμερ σε βρετανικά τηλεοπτικά κανάλια στη Νότια Αφρική.
Αύριο στην G20 θα συζητήσουν οι Ευρωπαίοι
Καθώς οι ώρες περνούσαν και οι αντιδράσεις στην παρουσίαση του σχεδίου συνεχίζονταν, ανακοινώθηκε από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα πως οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα συναντηθούν αύριο, Σάββατο, στο περιθώριο της συνόδου της G20 στο Γιοχάνεσμπουργκ για να συζητήσουν την κατάσταση στην Ουκρανία. Σύμφωνα με όσα έγινα γνωστά η πρόεδρος είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον Ζελένσκι κατά την οποία συμφωνήθηκε πως: «Τίποτα δεν πρέπει να αποφασιστεί για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία».
Γραμμή με Ουάσινγκτον άνοιξε ο Ζελένσκι
Νωρίτερα πάντως, στο πλαίσιο του μπαράζ επαφών στο οποίο επιδόθηκε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, είχε και μια επικοινωνία με την αμερικανική πλευρά και συγκεκριμένα με τον Αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Τζέι Ντι Βανς. Αν και δεν υπήρξαν συγκεκριμένες πληροφορίες για το συζήτηθηκε σε αυτή την επαφή, μετά το πέρας του τηλεφωνήματος ο Ζελένσκι τήρησε μια καλά μελετημένη διπλωματικά στάση υποστηρίζοντας πως είναι έτοιμος να συνεργαστεί με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη για να οδηγηθεί η σύγκρουση σε μια συμφωνία τονίζοντας όμως πως: «H Ουκρανία σεβόταν πάντα και συνεχίζει να σέβεται την επιθυμία του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να τερματίσει την αιματοχυσία και βλέπουμε κάθε ρεαλιστική πρόταση θετικά».
Οι εκτιμήσεις πάντως σχετικά με την κατάσταση με την οποία είναι αντιμέτωπη τόσο η Ουκρανία, όσο και η Ευρώπη, με βάση το σχέδιο Τραμπ είναι εξαιρετικά αρνητικές. Πιο συγκεκριμένα σύμφωνα με ανάλυση του AFP, το σχέδιο Τραμπ δίνει την δυνατότητα στην Ρωσία να πάρει υπό τον έλεγχο της μια έκταση όσο είναι το Λουξεμβούργο χωρίς να ρίξει ούτε άλλη μια τουφεκιά.
Οι συνέπειες του σχεδίου ως έχει είναι τρομακτικές για το Κίεβο
Πιο συγκεκριμένα το σχέδιο προβλέπει κυρίως την απόσυρση του ουκρανικού στρατού από εδάφη, τα οποία εξακολουθεί και ελέγχει, οδηγώντας σε ένα καθαρό κέρδος περίπου 2.300 τετραγωνικών χιλιομέτρων για τη Μόσχα, ήτοι σχεδόν η έκταση του Λουξεμβούργου (2.590 km2), αμαχητί.
Το Κίεβο θα έπρεπε επίσης να παραιτηθεί από σχεδόν 5.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα που βρίσκονται υπό τον έλεγχό του στην περιφέρεια του Ντονέτσκ, τα οποία θα χρησιμοποιηθούν στη συνέχεια για να δημιουργηθεί μία «ουδέτερη ζώνη» και ένας θύλακας 45 τετραγωνικών χιλιομέτρων στην περιφέρεια του Λουχάνσκ. Αυτές οι παραχωρήσεις περιλαμβάνουν τις μεγάλες πόλεις Κραματόρσκ και Σλοβιάνσκ.
Ως αντάλλαγμα, η Μόσχα θα παραχωρούσε στην Ουκρανία σχεδόν 2.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα που διεκδικεί ή που ελέγχει τουλάχιστον εν μέρει στην περιφέρεια του Χαρκόβου, 450 km2 στο Ντνιπροπετρόφσκ, 300 τετραγωνικά χιλιόμετρα στο Σούμι και 20 τετραγωνικά χιλιόμετρα στο Τσερνίχιβ.
Το έγγραφο προβλέπει επίσης να αναγνωριστούν ντε φάκτο ρωσικές η Κριμαία, που προσάρτησε η Μόσχα το 2014 και οι περιφέρειες του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ. Εκχωρεί επίσης στη Ρωσία τεράστια εδάφη που ελέγχει αυτήν τη στιγμή στις περιφέρειες Χερσώνα και Ζαπορίζια.
Εντέλει, το σχέδιο που προτείνει η Ουάσιγκτον θα οριστικοποιούσε την εγκατάλειψη από την Ουκρανία του 20% του εδάφους της, για να ανακτήσει λιγότερο από 0,5%.
Από τις αρχές του Νοεμβρίου, ο ρωσικός στρατός προωθήθηκε κατά περίπου 400 km2 στην ουκρανική επικράτεια, με έναν ταχύτερο ρυθμό σε σύγκριση με τους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο.
Στις 20 Νοεμβρίου ήλεγχε πλήρως ή εν μέρει το 19,3% της ουκρανικής επικράτειας. Περίπου το 7% της Κριμαίας και ζωνών του Ντονμπάς ήταν ήδη υπό ρωσικό έλεγχο πριν από την έναρξη της εισβολής τον Φεβρουάριο του 2022.
